Khảo sát PAPI 2017: Vẫn lo ngại tham nhũng và nghèo đói

Quỳnh Chi - 13:48, 04/04/2018

TheLEADERTheo kết quả PAPI 2017, vẫn còn khoảng cách đáng kể giữa điểm số cao nhất và điểm số tối đa của tổng cả sáu chỉ số nội dung trong bảng khảo sát, cho thấy chính quyền vẫn cần nỗ lực hơn nữa để đáp ứng những mong đợi ngày càng cao của người dân.

Khảo sát PAPI 2017: Vẫn lo ngại tham nhũng và nghèo đói
Lễ công bố kết quả khảo sát PAPI 2017.

Cuộc khảo sát Hiệu quả quản trị và hành chính công cấp tỉnh (PAPI) năm 2017 được thực hiện với sự tham gia của hơn 14.000 người dân được chọn ngẫu nhiên từ 63 tỉnh thành.

Kết quả khảo sát chỉ ra sự thay đổi đáng kể theo cảm nhận và trải nghiệm của người dân về tham nhũng trong khu vực công mặc dù người dân ghi nhận xu hướng cải thiện ở năm trong sáu chỉ số nội dung quản trị và hành chính công.

Số phụ nữ có tên trên giấy chứng nhận quyền sử dụng đất tăng lên, nhưng người nghèo bi quan hơn về tương lai sinh kế của họ. Số người có bảo hiểm y tế tăng lên và số hộ gia đình bị thu hồi đất giảm xuống. Tuy nhiên, mức độ hài lòng của người dân với giá bồi thường thu hồi đất giảm, và người dân vẫn lo lắng về nghèo đói. 

Cụ thể, chỉ số kiểm soát tham nhũng trong khu vực công gia tăng đáng kể nhất. Người dân có cảm nhận và trải nghiệm tốt hơn về công tác phòng, chống tham nhũng. Theo đó, chỉ có 17% người trả lời cho biết họ đã phải đưa hối lộ khi làm giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, giảm 6%; tỉ lệ người người trả lời cho biết họ đã phải hối lộ nhân viên y tế tại bệnh viện công tuyến huyện/thành phố giảm 8%. 

Nhìn chung, 33 tỉnh có điểm chỉ số nội dung này tăng lên so với năm 2016, trong đó các tỉnh Quảng Ninh, Bạc Liêu, Bà Rịa Vũng Tàu, Lào Cai và An Giang tăng 20% hoặc cao hơn so với năm trước. Trong sáu tỉnh có điểm chỉ số nội dung này giảm sút nhất, ba tỉnh Đắk Nông, Hưng Yên và Hải Phòng có mức sụt giảm từ 9% điểm trở lên.

Theo ông Kamal Malhotra, điều phối viên thường trú Liên hiệp quốc và đại diện thường trú của UNDP tại Việt Nam, kết quả khảo sát PAPI 2017 cho thấy xu thế đảo chiều ở chỉ số ‘kiểm soát tham nhũng trong khu vực công’ theo hướng khá hơn sau một thời gian dài trượt dốc từ năm 2013. 

Người dân có cảm nhận và trải nghiệm tốt hơn về hiệu quả công tác phòng, chống tham nhũng. Mặc dù vậy, điểm trung bình toàn quốc của chỉ số kiểm soát tham nhũng trong khu vực công vẫn thấp hơn so với mức điểm của năm 2012.

Dẫu được cải thiện, hiệu quả quản trị và hành chính công cấp tỉnh vẫn còn quá thấp
Ông Kamal Malhotra

“Điều này cho thấy mặc dù có những thay đổi theo hướng tích cực, các cơ quan hữu quan vẫn còn nhiều việc phải làm để phòng ngừa tham nhũng và đảm bảo rằng những phát hiện của khảo sát PAPI năm 2017 không chỉ là sự cải thiện tạm thời mà báo hiệu xu hướng đảo chiều có hệ thống và cơ bản sau một thời gian dài liên tục giảm đáng lo ngại”, ông Kamal Malhotra nhận định.

Bên cạnh đó, nghèo đói là vấn đề đáng quan ngại nhất cần Nhà nước ưu tiên giải quyết, với tỉ lệ 28%, tiếp theo sau là tăng trưởng kinh tế và việc làm. Mặc dù là vấn đề  quan ngại thứ tư nhưng số người trả lời quan ngại về môi trường tiếp tục gia tăng kể từ năm 2015 và đa số người dân, đặc biệt là những người có trình độ học vấn cao, không muốn đánh đổi môi trường để lấy tăng trưởng kinh tế.

Trong năm qua đã có xu hướng tích cực liên quan đến tham gia quá trình ra quyết định ở cấp địa phương. Tỉ lệ người dân ghi nhận các dự án xây mới hoặc tu sửa công trình công cộng ở địa phương được ban giám sát đầu tư cộng đồng giám sát tăng 13% so với năm 2016. 

Tỉ lệ người dân ghi nhận có từ hai ứng cử viên trở lên để lựa chọn trong bầu cử trưởng thôn/trưởng ấp/tổ trưởng tổ dân phố cũng tăng từ 42% năm 2016 lên 49% năm 2017.

Người dân cũng cho biết nhìn chung trách nhiệm giải trình với người dân có cải thiện nhưng không đáng kể. Năm 2017, khoảng 25% người trả lời cho biết họ đã gặp trưởng thôn/tổ trưởng tổ dân phố khi có khúc mắc, tăng khoảng 3% so với năm 2016. Trong số những người đã gặp trưởng thôn/tổ trưởng tổ dân phố, 83% cho biết họ hài lòng với cuộc gặp, giảm 2% so với năm trước đó.

Kết quả khảo sát PAPI 2017 cũng cho thấy tất cả tỉnh thành đều có nhiều cải thiện về chỉ số thủ tục hành chính công. Nhìn chung người dân hài lòng hơn với dịch vụ hành chính ở các bộ phận tiếp nhận và trả kết quả ở ba trong bốn dịch vụ làm thủ tục hành chính PAPI đo lường gồm: dịch vụ chứng thực, xác nhận; cấp giấy phép xây dựng và thủ tục hành chính liên quan đến nhân thân được thực hiện ở cấp xã/phường. 

Tỉ lệ người dân cho biết có điều kiện tiếp cận bộ phận ‘một cửa’ cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cũng tăng từ 7%. Đáng kể nhất là xu hướng thu hẹp khoảng cách giữa nam và nữ đứng tên trên giấy chứng nhận quyền sử dụng đất; giảm từ 18% xuống còn 9%. 

Tỉ lệ người dân phản ánh hộ gia đình bị thu hồi đất ở tiếp tục giảm. Cụ thể, gần 7% số người trả lời cho biết gia đình họ bị thu hồi đất năm 2017, thấp hơn so với tỉ lệ 9% giai đoạn trước năm 2013. 

Tuy nhiên bồi thường thu hồi đất vẫn là vấn đề đáng quan ngại; năm 2014, 36% người dân bị thu hồi đất cho rằng mức bồi thường xấp xỉ giá thị trường, song đến năm 2017, tỉ lệ này giảm xuống còn 21%.

Bên cạnh đó, báo cáo PAPI 2017 cũng đưa ra bức tranh chung về hiệu quả quản trị và hành chính công cấp tỉnh. Năm 2017, điểm số của tất cả 63 tỉnh thành tăng lên so với năm 2016, trong đó có bảy tỉnh tăng đáng kể. Quảng Bình, Bến Tre và Bạc Liêu là những tỉnh có điểm số nằm trong nhóm cao nhất ở năm trong sáu chỉ số nội dung. 

Các tỉnh Bạc Liêu, Quảng Ninh và Trà Vinh có điểm số tăng trên 8% so với kết quả năm 2016. Các tỉnh Hà Nam, Bà Rịa-Vũng Tàu, Long An và Vĩnh Long cũng có điểm số tăng.

So sánh giữa hai năm 2016 và 2017, trong nhóm các tỉnh có tổng điểm thuộc 16 tỉnh/thành phố đạt điểm cao nhất, 11 tỉnh gồm: Bắc Ninh, Hải Dương, Thái Bình, Nam Định, Ninh Bình, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Bình Định, Bến Tre và Cần Thơ giữ được phong độ của năm 2016; các tỉnh Bắc Giang, Phú Thọ, Đà Nẵng và Đồng Tháp gia nhập nhóm đạt điểm trung bình cao và Hưng Yên gia nhập nhóm đạt điểm trung bình thấp.

Tuy nhiên, ngay cả với các tỉnh/thành phố thuộc nhóm đạt điểm cao nhất, các cấp chính quyền vẫn cần nỗ lực hơn nữa để đáp ứng những mong đợi ngày càng cao của người dân. Từ chỉ số PAPI tổng hợp, có thể thấy vẫn còn khoảng cách đáng kể giữa điểm số cao nhất (39,52 điểm) và điểm số tối đa (60 điểm) tổng của cả sáu chỉ số nội dung. 

Khoảng cách giữa điểm số cao nhất và điểm số thấp nhất (33 điểm) còn tương đối lớn, điều này cho thấy hiệu quả quản trị và hành chính công, thực thi chính sách công giữa cách tỉnh/thành phố không đồng đều.

Kết quả PAPI 2017 cho thấy các cấp chính quyền cần tiếp tục chú trọng phát triển công bằng, bình đẳng, tăng cường công khai, mình bạch và chủ động tham vấn ý kiến người dân.

“Chúng tôi hy vọng rằng với cơ sở dữ liệu PAPI 2017 và thông tin thực chứng từ các khảo sát PAPI trong những năm tới, chính phủ Việt Nam sẽ có thể theo dõi tốt hơn quá trình tiến tới “Chính phủ kiến tạo và phục vụ Nhân dân”, ông Đặng Hoàng Giang, Phó giám đốc Trung tâm Nghiên cứu phát triển và hỗ trợ cộng đồng chia sẻ.