Xin giới thiệu top 6 chùa và nhà thờ tiêu biểu, để bạn đọc chon lựa. Dẫu rằng, Phật và Chúa đều tại tâm nhưng nếu có điều kiện, một công đôi việc, vừa đi lễ, vừa có thêm trải nghiệm lịch sử và văn hóa dân tộc, qua những kiến trúc tôn giáo đặc thù.
Nhà thờ đá Phát Diệm, Ninh Bình
Nhà thờ Chính tòa Phát Diệm được đánh giá đẹp nhất Việt Nam; kinh đô Công giáo ở thị trấn Phát Diệm, Kim Sơn; cách Hà Nội 120 km. Chủ trì xây dựng là linh mục Phêrô Trần Lục (cụ Sáu, 1825 - 1899), chính xứ Phát Diệm từ năm 1865.
Nhà thờ Đá Phát Diệm.Sau 10 năm chuẩn bị, Công trình khởi công từ 1875 - 1898 bằng đá và gỗ lim. Gỗ từ Nghệ An, Thanh Hoá, Sơn Tây..., còn đá từ núi Thiện Dưỡng cách Phát Diệm 30 km, đá quý hơn lấy ở núi Nhồi gần Thanh Hóa, cách 60 km. Có những cây gỗ nặng tới 7 tấn, những phiến đá nặng đến 20 tấn được vận chuyển bằng phương tiện thô sơ.
Một trong 5 nhà thờ, làm toàn bằng đá.Quần thể gồm nhà thờ lớn và 5 nhà thờ nhỏ (có một nhà thờ xây toàn bằng đá tự nhiên, gọi là nhà thờ đá); phương đình (tháp chuông); ao hồ và 3 hang đá nhân tạo. Phương Đình, là nhà vuông, tựa đình làng rộng lớn, ngang 21m, cao 25m, gồm 3 tầng. Tầng dưới lớn nhất, bằng đá xanh vuông vắn, chia thành ba lòng, trong mỗi lòng có một sập đá. Sập đá ở lòng giữa to nhất, dài 4m2, rộng 3m2, dày 0m3.
Phù điêu đá nguyên khối, tạc các sự tích trong kinh thánh. Là công trình Công giáo nhưng mô phỏng theo kiến trúc đình chùa truyền thống Việt Nam, mái cong hình mũi thuyền; chạm trổ rất tinh xảo với vô số hình tượng thân thuộc được lấy từ các làng quê Việt Nam như tùng, cúc, trúc, mai hay hoa sen...
Nhà thờ Lớn Hà Nội
Còn gọi là nhà thờ Chính tòa thánh Giuse của Tổng giáo phận Hà Nội, số 40 Nhà Chung; giáp các phố Nhà Thờ và Lý Quốc Sư; được xây dựng từ 1884 – 1887, theo kiến trúc Gothic trung cổ, theo mẫu nhà thờ Đức bà Paris với mái vòm uốn cong, rộng, hướng lên bầu trời.
Nhà thờ Lớn Hà Nội.Nhà thờ dài 64m5, rộng 20m5 và hai tháp chuông cao 31m; bằng các nguyên liệu sẵn có trong nước như gạch nung và trát bằng giấy bổi, một số nhập từ Pháp như kính màu, các quả chuông, tượng thánh... Mặt tiền nhà thờ có chiếc đồng hồ lớn với kim báo khắc, báo giờ, hệ thống chuông báo được liên kết với 5 quả chuông treo trên hai tháp. Chuông nhà thờ báo giờ hành lễ, báo tin đám cưới, người mất, làm lễ thánh…, và tốc độ kéo chuông nhanh chậm tùy sự kiện
Bên trong Nhà thờ Lớn Hà Nội.Nhà thờ là nơi an nghỉ của các Hồng y Trịnh Như Khuê, Phạm Đình Tụng và Trịnh Văn Căn. Đặc biệt có tượng thánh tử vì đạo Anê Lê Thị Thành (1781-1841) thường gọi là bà Đê; được phong là “Hiển thánh” năm 1988; là Thánh nữ duy nhất của Việt Nam.
Nhà thờ Mằng Lăng, Phú Yên
Nhà thờ Mằng Lăng ở xã An Trạch, huyện Tuy An, cách TP. Tuy Hòa hơn 30km về phía Bắc, xây dựng năm 1892 theo kiến trúc Gothic, nội thất đơn giản. Mằng Lăng là cách đọc trệch tên loại cây bằng lăng (miền Bắc gọi săng lẻ, miền Nam gọi thao lao).
Hoàng hôn ở nhà thờ Mằng Lăng.Đỉnh cao của nhà thờ là hai tháp chuông hai bên, giữa là thập tự giá, mặt tiền là những lối vào hình mái vòm, tựa những búp măng. Các cửa sổ có màu sắc và hoạ tiết kiến trúc Châu Âu. Trần nhà thờ được lót gỗ, các cửa chính chạm khắc gỗ tinh xảo của Việt Nam.
Cuốn sách tiếng Việt đầu tiên đang trung bày trong hang đá ờ nhà thờ Mằng Lăng.Nhà thờ có hang động trong quả đồi nhân tạo, trưng bày nhiều hình ảnh và thánh tích quí về lịch sử xóm đạo, về Chân phước Anre Phú Yên (1625 -1644), thánh tử đạo đầu tiên của Việt Nam. Đặc biệt là cuốn “Phép giảng tám ngày” của giáo sĩ Alexan de Rhodes (còn gọi là cha Đắc Lộ). Đây là cuốn sách tiếng Việt đầu tiên, in năm 1651 ở Rome, Italia; với cách hành văn nguyên thủy, chưa được cải tiến như hiện nay.
Một góc thạch nhủ trong hang đá của quả đồi nhân tạo ở nhà thờ Mằng Lăng.Nhà thờ chánh tòa Kon Tum
Còn được gọi là Nhà thờ gỗ ở số 13 đường Nguyễn Huệ, phường Thống Nhất, thành phố Kon Tum; xây dựng từ 1913 – 1918; trên nền nhà thờ cũ bặng gỗ và tre từ năm 1870. Nhà thờ được làm bằng gỗ cà chít (sến đỏ), trần và tường xây bằng đất trộn rơm, theo kiến trúc Roman, phối hợp với kiến trúc nhà sàn của người Ba Na. Từ những họa tiết đến điểm nhấn trên chất liệu đều đậm sắc thái văn hóa, tín ngưỡng của người Tây Nguyên.
Nhà thờ Gỗ Kon Tum.Nhà thờ là công trình khép kín gồm: giáo đường, nhà tiếp khách, nhà trưng bày các sản phẩm dân tộc và tôn giáo, nhà rông. Ngoài ra còn có cô nhi viện, cơ sở may, dệt thổ cẩm, cơ sở mộc…Trên tường rơm là những bức tranh kính màu rực rỡ về Chúa, Đức Mẹ.
Đường vào Đại chủng vên - Tòa Tổng giám mục Kon Tum.Khu hoa viên của nhà thờ có bức tượng Đức Mẹ hai tay nâng bế Chúa Hài Đồng được làm từ thân gỗ nguyên khối, tạc theo phong cách mộc mạc của tượng dân gian (tượng nhà mồ). Thánh giá và các tượng trang trí đều được làm bằng gốc rễ cây rừng, càng làm không gian mang đậm màu sắc bản địa.
Lan can và hành lang nhà thờ đều lót gỗ.Nhà thờ Đức Bà Sài Gòn
Còn gọi là Vương cung Thánh đường; ở số 1, Công Xã Paris, Phường Bến Nghé, Quận 1, xây dựng từ 1877 - 1880; do tác giả đề án, kiến trúc sư J. Bourard trực tiếp giám sát, theo phong cách Roman và Gothic. Mọi vật liệu xây dựng được đưa từ Pháp sang. Sau hơn trăm năm, gạch và ngói không bị rêu phú, kính không mờ, không bị màng nhên đeo bám. Công trình tiêu tốn hết khoảng 2.500.000 franc Pháp, số tiền rất lớn thời bấy giờ.
Nhà thờ Đức Bà nhìn từ công viên 30/4; gạch và ngói không bao giờ bị rêu phủ.Thánh đường chu vi 91m x 35m5; chiều cao 21m; sức chứa khoảng 1.200 người, với 12 cột chính tượng trưng cho 12 vị thánh tông đồ; không có hàng rào và khuôn viên ngăn cách. Năm 1894 xây tiếp 2 tháp chuông cao 57m. Năm 1920, mỗi bên tháp chuông đặt thêm thánh giá cao 3,5m, ngang 2m. Chiều cao nhà thờ từ mặt đất lên đỉnh 60m5. Tháp chuông có 6 quả chuông, tương ứng 6 nốt nhạc là do - re - mi - fa - sol - la - si; tổng trọng lượng 25.850kg.
Nhà thờ Đức Bà nhìn từ trên cao.Ban ngày, thánh đường thì được chiếu sáng bằng ánh sáng mặt trời, thông qua các cửa kính màu và các lỗ thông gió, tạo nên hiệu ứng tuyệt vời trong nội thất; tăng thêm vẻ tĩnh lặng và trang nghiêm.
Các bức tranh kinh mà hơn trăm năm vẫn không phai màu.Phía trên cửa chính là gác chứa cây đàn organ ống cổ nhất Đông Dương. Đàn được sản xuất thủ công, hiện không còn được sử dụng vì bị mối mọt ăn phần gỗ bàn phím điều kiển. Công viên trước thành đường có tượng Đức Mẹ Hòa Bình cao 4m6; nặng 5,8 tấn bằng đá cẩm thạch trắng, không đánh bóng, tạc tại Ý, chuyển về Sài Gòn năm 1959 bằng đường thủy.
Nhà thờ Cái Mơn, Bến Tre
Nhà thờ ở ấp Vĩnh Bắc, xã Vĩnh Thành, huyện Chợ Lách; khởi dựng từ 1702 và qua nhiều lần trùng tu, phục dựng. Cái Mơn là họ đạo lớn nhất Việt Nam với hơn 20.000 giáo dân. Chợ Lách được xem là thủ phủ của giống cây trồng, cây ăn quả đặc sản Việt Nam mà nổi tiếng nhất là sầu riêng và ca cao. Nhà thờ không quá đồ sộ về kiến trúc, không thật sự công phu trong từng đường nét, nhưng hài hòa giữa vùng xanh cây trái và sông nước trữ tình.
Nhà thờ Cái Mơn là điểm nhấn ấn tượng giữa vùng sông nước hữu tình.Không chỉ là quê, nhà thờ Cái Mơn còn là nơi Trương Vĩnh Ký (1837-1898), một trong 18 nhà bác học của thế giới đương thời (thế giới thập bát văn hào và ông là người châu Á duy nhất) với tư cách người học trò nghèo từng vào đây ăn học và thành tài.
Bên trong nhà thờ Cái Mơn. 