Thị trường chứng khoán Việt Nam trong tháng 5 diễn biến khá đúng với câu nói “Sell in May and go away” (bán hết vào tháng 5 và đi chơi). Việc thiếu thông tin hỗ trợ cùng với ảnh hưởng tiêu cực từ chiến tranh thương mại Mỹ - Trung gia tăng trong nửa cuối tháng Năm đã kéo thị trường nhanh chóng giảm về mức đáy cũ trước đó.
Thanh khoản thị trường không được cải thiện, duy trì ở mức bình quân 2,7 ngàn tỷ đồng mỗi phiên. Dòng tiền chuyển từ cổ phiếu có vốn hoá vừa và nhỏ quay trở lại các cổ phiếu vốn hóa lớn. Tất cả các chỉ số chính đều có diễn biến xấu và tương tự tháng 4, không có nhiều chỗ “ẩn náu an toàn” cho dòng tiền trong tháng 5.
Không chỉ các nhà đầu tư trong nước, tháng 5 cũng là tháng đầu tiên trong năm khối ngoại quay lại bán ròng trên sàn HOSE, với giá trị rất cao, hơn 1.500 tỷ đồng thông qua phương thức khớp lệnh.
Việc Khối ngoại bán ròng 15 trên tổng số 22 phiên giao dịch và tạo áp lực lớn lên tâm lý thị trường vốn đã trở nên tồi tệ. Các cổ phiếu vốn hóa lớn đều bị bán ròng mạnh như VJC (- 574 tỷ đồng), VHM (- 507 tỷ đồng), HPG (- 264 tỷ đồng), VGC (- 260 tỷ đồng) và VNM (- 200 tỷ đồng).
Bước sang tháng 6, các nhà đầu tư kỳ vọng sẽ diễn biến tích cực hơn, đặc biệt đây là thời điểm kỳ đánh giá thị trường của MSCI diễn ra. Việc lọt vào danh sách theo dõi của MSCI sẽ tạo tiền đề để Việt Nam được xem xét nâng hạng thị trường.
Mặc dù vậy, theo Công ty chứng khoán Rồng Việt (VDSC), dù MSCI gần đây có xu hướng đưa vào danh sách theo dõi một nước cận biên mới khi nước được theo dõi trước đó thăng hạng (như thêm Kuwait vào danh sách theo dõi khi Argentina được công bố lên hạng), khả năng Việt Nam được vào danh sách theo dõi hoặc được nâng hạng trong năm sau là rất thấp.
Các nhà đầu tư đang kỳ vọng luật chứng khoán sửa đổi sẽ là nền tảng để chứng chỉ lưu ký không có quyền biểu quyết (NVDR) ra đời, công cụ mà các nhà quản lý hy vọng giải quyết bài toán giới hạn sở hữu nước ngoài. Tuy nhiên, ngay cả với kịch bản tích cực nhất, luật được thông qua trong kỳ họp quốc hội vào tháng 10 tới đây, phải mất đến 2 năm để vận hành NVDR.
Thêm vào đó, giới hạn sở hữu nước ngoài chỉ là một trong những vướng mắc của Việt Nam. Trong 9 tiêu chí mà Việt Nam chưa đạt trong kỳ đánh giá năm 2018, có tới 6 tiêu chí không liên quan đến giới hạn sở hữu nước ngoài. Điều này cho thấy thị trường Việt Nam vẫn còn nhiều hạn chế.
Tuy nhiên, MSCI lần này vãn có thể mang lại tín hiệu tích cực cho Việt Nam. Với khả năng Kuwait được nâng hạng trong kỳ đánh giá tới là rất cao, tỷ trọng của Việt Nam sẽ được tăng lên trong MSCI Frontier Market Index và MSCI Frontier Market 100 Index với tỷ lệ lần lượt là 25.8% và 30%. Trong đó, chỉ riêng quỹ bị động Ishares MSCI Frontier 100 ETF cũng có thể đầu tư thêm 65 triệu đô vào Việt Nam.
Tiềm năng của các quỹ chủ động còn lớn hơn thế khi có ít nhất 3 tỷ USD đang “theo dõi” chỉ số MSCI Frontier Market Index. Trong đó có 800 triệu USD đang đầu tư vào Kuwait và Argentina Trong dài hạn, VDSC vẫn tin tưởng vào điều đó khi nhìn vào quy mô của nền kinh tế Việt Nam lớn hơn so với nhiều nước trong rổ chỉ số MSCI mới nổi.
