3 giờ chiều, trong không khí làm việc cực kì nghiêm túc của cả ngàn con người, tòa nhà HH1 Yên Hòa (Hà Nội) bỗng vang lên tiếng nhạc vui tươi, sôi động, các nhân viên đứng dậy tập thể dục. Ông Nguyễn Bá Cơ, Giám đốc Dự án SmartHome của Bkav khẽ cười, giải thích: “Đây là văn hóa của Tập đoàn chúng tôi ngay từ khi mới thành lập”.

Ở Bkav, cứ đến 10 giờ sáng và 3 giờ chiều, toàn bộ nhân viên lại có 15 phút thư giãn, tập thể dục. Ông Cơ cho hay, vào các khung giờ này, nhân viên nào không đứng dậy vận động còn có thể bị phạt. Bởi với cường độ làm việc căng thẳng, 15 phút giải lao để đầu óc được thư thái là cực kì quan trọng.

Một điều lạ lùng nữa ở Bkav, đó là dù có 15 phút thư giãn, nhưng hiếm thấy ai bỏ ra ngoài và càng không có cảnh tượng nhốn nháo giống như ở một số nhà máy, công ty ở Việt Nam.

“Ở Bkav, chúng tôi làm ra làm, chơi ra chơi. Trong giờ làm, bất kỳ ai rangoài đều phải có đăng ký và nêu rõ lý do. Ngay cả việc hút thuốc ở đây cũngkhông được phép”, ông Nguyễn Bá Cơ nói về văn hóa của Tập đoàn mình.

Quay trở lại tiếng nhạc sôi động ban đầu, Giám đốc Dự án SmartHome cho biết, chính là phát ra từ dàn loa thông minh, nằm trong hệ sinh thái Nhà thông minh SmartHome đã được nhiều người biết đến. Dàn loa này phát được nhạc theo yêu cầu, theo cài đặt sẵn, thậm chí tới sinh nhật ai, chúc mừng thế nào cũng tự phát được.

Để làm được điều này, nhiệm vụ của Bkav không đơn thuần chỉ là tạo ra một dàn loa như bao nhà sản xuất khác, mà đó còn là công nghệ thông minh nằm sâu bên trong - công nghệ phần mềm. “Nhà thông minh có thông minh hay không là ở phần mềm điều khiển”, ông Cơ nói thêm.

Thực tế, thị trường nhà thông minh được chia làm 2 xu hướng. Loại truyền thống lâu nay sử dụng công nghệ tự động hóa, làm việc giống như một nhà máy tự động. Các thiết bị trong nhà sẽ được kéo dây vào một tủ điều khiển trung tâm, lập trình sẵn thế nào sẽ chạy như vậy, mọi thứ sẽ cố định và không thể tùy biến.

Do đó, khi nhu cầu của người dùng thay đổi, muốn nâng cấp, thêm bớt chức năng trong căn nhà tự động của mình, sẽ phải liên hệ nhà sản xuất. Điều này gây mất thời gian, công sức, chi phí, chưa kể là sự bất tiện cho cả 2 bên.

Từ đây, thị trường nảy sinh nhu cầu và cũng là tiền đề cho xu hướng thứ 2: nhà thông minh với công nghệ phần mềm làm chủ đạo. Trong đó, điểm mạnh của công nghệ phần mềm là linh hoạt, người dùng có thể tùy biến theo ý muốn, tự thay đổi kịch bản mà nhà sản xuất đưa ra.

“Nhà ai cũng có các thiết bị điện truyền thống như ti vi, điều hòa, đèn,hay rèm cửa… Nhiệm vụ của Bkav là biến những thiết bị vốn chưa thông minh như vậythành thông minh và được điều khiển, kiểm soát dễ dàng thông qua một chiếcsmartphone”, ông Cơ lý giải về dự án SmartHome của Bkav.

Lấy một dẫn chứng cụ thể, vị Giám đốc này cho biết, một bóng đèn điện thông thường không thể điều khiển từ xa được, không có các chế độ ưu việt và hoàn toàn buộc người dùng phải bật tắt bằng tay. Do vậy, để chiếc bóng đèn trở nên thông minh với các chức năng như: điều khiển từ xa, bật tắt hẹn giờ, sáng đèn khi có người, tắt đèn khi không người, đội ngũ Bkav sẽ tạo ra một thiết bị giao tiếp được với chiếc bóng đèn - vốn được tích hợp sẵn các cảm biến và gắn chúng với nhau. Thiết bị giao tiếp sau đó sẽ kết nối tới bộ xử lý trung tâm qua kết nối không dây. Tại bộ xử lý này, các mệnh lệnh, cài đặt sẽ được thực thi và điều khiển bởi một chiếc điện thoại thông minh. Nhờ đó, người dùng có thể kiểm soát bóng đèn trong nhà chỉ với lần chạm trên điện thoại, từ bất kì nơi đâu, bất kì khoảng thời gian nào.

Kết hợp với các chức năng được tích hợp vào quạt, rèm cửa, điều hòa, TV… chúng ta đã có một ngôi nhà thông minh. Ví dụ, cứ 7 giờ sáng là rèm tự mở, TV bật, điều hòa tự tăng nhiệt độ và nhạc nổi lên chào ngày mới. Còn đến 10 giờ tối là rèm đóng lại, TV tắt và hệ thống an ninh báo động được bật lên.

“Ở đây, thuật toán chính là điều làm nên sự khác biệt. Giống một ông giải toán nhanh, dùng cách làm thông minh sẽ rất khác một ông giải chậm, chỉ làm theo khuôn mẫu. Dù lĩnh vực nhà thông minh đã có sự tham gia của nhiều đơn vị trong và ngoài nước, nhưng phần lớn vẫn chưa hoàn thiện. Có nhiều tính năng chủ nhà yêu cầu họ không đáp ứng được, đưa cho Bkav, chúng tôi lại làm được”, ông Nguyễn Bá Cơ nói về sự khác biệt của SmartHome Bkav.

Lấy hệ thống an ninh làm ví dụ. Theo ông Cơ, dù đây là vấn đề được rất nhiều người quan tâm, nhưng thị trường chỉ mới làm ở mức cơ bản như cảnh báo chuyển động và cảnh báo mở cửa. Còn như Bkav, hệ thống an ninh được chia làm nhiều lớp bảo mật khác nhau. Lớp ngoài cùng là hàng rào điện tử, qua sân vườn có cảm biến sân vườn - thêm một lớp an ninh nữa, vào tới cửa, mở cửa là một lớp an ninh khác...

Giám đốc Dự án SmartHome nói tiếp: “Thực tế, hệ thống an ninh của SmartHome còn có sự khác biệt trong sử dụng. Ví dụ, người dùng đặt tính năng an ninh mặc định là 10 giờ tối bật lên và 5 giờ sáng tắt đi, thì hệ thống sẽ hoạt động đúng như vậy. Nghe thì rất ổn, nhưng trong sử dụng thực tế lại rất khác. Nếu chỉ như vậy thì chưa thể gọi là thông minh. Giả sử, có ngày chúng ta tiếp khách qua 10 giờ tối, mà chương trình an ninh lại khởi động hú còi inh ỏi vào lúc đó thì không ổn. Vì thế, Nhà thông minh của Bkav được thiết kế để có thể nhận biết và "hiểu" được các tình huống phát sinh như vậy. Hệ thống sẽ không khởi động chương trình an ninh trong các tình huống đó mà cứ 5 hoặc 10 phút sẽ quét để nhận diện lại tình huống và chỉ khi khách ra về mới khởi động chương trình an ninh”.

Nếu coi phần mềm, tính năng là linh hồn của nhà thông minh, thì phần cứng, công nghệ sản xuất chính là thể xác của hệ sinh thái này. Ông Cơ chia sẻ: “Với điều kiện các ngành phụ trợ tại Việt Nam chưa thực sự hỗ trợ tốt, để có thành phẩm ưng ý, Bkav tự sản xuất để đáp ứng các tiêu chuẩn do chính chúng tôi đề ra. Nhiều khi đặt hàng ngoài không thể đáp ứng được các yêu cầu của chúng tôi”.

Quy trình sản xuất một sản phẩm có 3 khâu chính: Thiết kế (cơ khí, điện tử, phần mềm), lựa chọn link kiện và lắp ráp. Trong đó thiết kế là quan trọng nhất. Sau đó đến khâu chọn linh kiện, mà phải là những linh kiện tốt nhất. Cuối cùng mới là sản xuất, lắp ráp và ra thành phẩm cuối đến tay người tiêu dùng.

“Trong khi một số nhà sản xuất khác ưu tiên linh kiện giá rẻ để giảm giá thành, chúng tôi chọn màn hình của Sharp, kính là tấm cường lực Gorilla Glass còn vi xử lý là của Qualcomm”, Giám đốc Dự án SmartHome chia sẻ.

Bởi theo ông Cơ, linh kiện tốt sẽ làm nên những sản phẩm tốt, ngay cả với cường độ sử dụng nhiều, vòng đời thiết bị cũng lên tới 15 năm. Nghĩa là tới lúc công tắc hỏng, người ta cũng sử dụng được 1/4 đời người, nếu không muốn nói là rất bền. Do đó, với hệ thống SmartHome, nhà sản xuất chủ yếu là nâng cấp về phần mềm, còn phần cứng theo ông Cơ là vẫn dư thừa năng lực.

Tham gia thị trường nhà thông minh từ năm 2004, tới năm 2014, Bkav đã bắt đầu bán được sản phẩm của mình tới các đối tác tại Singapore, Malaysia và Myanmar. Điều này chứng tỏ tham vọng của Tập đoàn Bkav là không hề nhỏ.

Theo thống kê của Statista, năm 2020, giá trị thị trường của smarthome dự báo đạt 43 tỉ USD, gấp 3 lần so với năm 2014. Thị trường Việt Nam được đánh giá cao khi bất động sản nhà ở đang phát triển theo xu hướng tích cực và người dùng sẵn lòng chi nhiều tiền hơn cho nội thất, tiện ích, trong đó có các sản phẩm công nghệ.

Năm 2017, Bkav đã đưa hệ thống SmartHome vào hơn 2.000 căn hộ và nhà ở. Còn trong năm 2018 này, Ban lãnh đạo Công ty đặt ra mục tiêu là 6.000 căn, tương đương mức tăng trưởng 300%. So với con số 100.000 căn hộ được xây mới mỗi năm, dư địa tại thị trường Việt Nam vẫn còn rất lớn.

Trong đó, dự án SmartHome sẽ tập trung vào 2 mũi nhọn là: kênh dự án và kênh khách hàng cá nhân. Với kênh dự án, Bkav chiếm thị phần lớn, nhờ năng lực triển khai và đáp ứng được yêu cầu khắt khe của khách hàng.

Thời gian trước, định hướng của dự án SmartHome là nhắm vào các cá nhân, tổ chức sở hữu các căn hộ siêu cao cấp. Nhưng vài năm trở lại đây, khi phong trào smarthome ở Việt Nam nở rộ, Tập đoàn Bkav đã nhắm tới mục tiêu phổ biến nhà thông minh. Thay vì chỉ nhắm tới phân khúc khách hàng siêu cao cấp, SmartHome đưa ra nhiều gói dịch vụ khác nhau, với mức tiền phù hợp hơn cho từng nhóm đối tượng.

Chỉ trong thời gian ngắn, chiến lược của Bkav đã phát huy hiệu quả. Thông qua hơn 200 đại lý, nhà phân phối trải rộng khắp Việt Nam, lần lượt các khách hàng cá nhân đến từ dự án Vinhomes Riverside, Ecopark, Phú Mỹ Hưng, và ở 63 tỉnh thành đã tin dùng hệ thống SmartHome của Tập đoàn này. Qua đó, giúp Bkav có mặt ở mọi phân khúc nhà thông minh tại Việt Nam.

Ông Cơ nhìn nhận, trong giai đoạn này, nhà thông minh đã bắt đầu phổ biến. “Mục tiêu của chúng tôi là phổ biến nhà thông minh tại Việt Nam, bất kỳ ai làm nhà cũng nghĩ tới việc lắp đặt nhà thông minh. Như hiện nay ai làm nhà mới cũng sẽ quét sơn thay vì quét vôi, ve như trước đây”.

Mặc dù tham vọng của Bkav trong lĩnh vực nhà thông minh là rất lớn, nhưng ông Cơ khẳng định, với Bkav mục tiêu doanh số, doanh thu không phải là quan trọng nhất, mà quan trọng nhất là làm ra sản phẩm tốt, khách hàng sử dụng hài lòng, khi đó doanh thu ắt sẽ tăng theo.

“Kinh doanh ở Bkav không đưa mục tiêu về doanh thu lên hàng đầu. Từ trên xuống dưới, người Bkav luôn tâm niệm làm mọi thứ tốt thì doanh thu sẽ tốt theo. Bán cho một khách hàng và được khách đó khen, còn hơn bán 10 khách hàng mà có một người chê. Ở Bkav, đã làm đâu phải tốt đấy. Làm cái nào hoàn hảo cái đó, làm hết khả năng của mình”, ông Cơ giải thích.

Tất nhiên, lãnh đạo này không phủ nhận, đã gọi là kinh doanh, thì luôn phải tính đến doanh thu, lợi nhuận. Nhưng công nghệ nói chung là ngành rất đặc thù. Trung bình một lĩnh vực mà Bkav tham gia phải đầu tư 5 – 10 năm mới ra được thị trường. Do đó, Tập đoàn này chấp nhận đầu tư vào lĩnh vực nhà thông minh 14 năm nay, và không gọi là lỗ mà gọi là đầu tư. Bởi ngay từ đầu, Ban lãnh đạo Bkav đã dự kiến trước được lộ trình phát triển.

Theo ông Cơ, công nghệ phần mềm nói chung trên thế giới được chia thành 2 xu hướng. Hoặc làm gia công, hoặc làm sản phảm đóng gói. Nếu đi theo hướng gia công đơn hàng, doanh nghiệp sẽ thu lời ngay, nhưng lại bị phụ thuộc nhiều vào các đối tác, không lâu dài. Đó là chưa kể sau đơn hàng gia công, giá trị mà doanh nghiệp nhận về mặt công nghệ là không nhiều, nhân viên chỉ làm việc như một cái máy.

Còn theo chiến lược “đóng gói” sản phẩm như Bkav đang theo đuổi, tuy đường đi có dài, nhưng thành quả sẽ luôn được tích lũy mỗi ngày và sau cùng là tự mình làm chủ công nghệ. Khi công nghệ được làm chủ, việc chuyển đổi nền tảng theo xu hướng thị trường sẽ rất nhanh. Điều này giải thích tại sao, các Tập đoàn lớn như Apple, Toyota đều phải đầu tư lâu dài và chọn hướng đi đóng gói sản phẩm mới tồn tại được.

Chia sẻ về vấn đề nhân sự, ông Cơ cho biết: “Hiện nay, nhiều sinh viên tốt nghiệp ra trường có kiến thức chuyên môn nhưng rất thiếu các kỹ năng mềm. Mà một người dù có giỏi đến mấy, nhưng không có kỹ năng, thì cũng không thể làm được việc. Ở Bkav, chúng tôi không thụ động ngồi chờ các trường cho ra sản phẩm thế nào thì mình đón nhận thế ấy mà đào tạo các em từ năm học thứ 2 đại học. Nhận các em về thực tập, tiến hành đào tạo dần dần thì mất khoảng 2 năm là các em có thể được trang bị đủ kỹ năng để làm việc. Đối với sinh viên đã tốt nghiệp ra trường cũng phải mất thêm 2 năm đào tạo các kỹ năng mềm, kỹ năng làm việc, thì mới thực sự làm được việc”.

Xuất phát điểm chỉ vài chục con người với tôn chỉ “Hãy làm việc hết mình những điều tốt đẹp sẽ đến với bạn”, tới nay đội ngũ kĩ sư của dự án Bkav SmartHome đã lên tới con số 300, duy trì liên tục trong 6 năm qua. Đường đi dài và khó khăn, nhưng chưa bao giờ đội ngũ này nghi ngờ về định hướng mà các lãnh đạo của mình đặt ra.

Bài: Việt Hưng - Quốc Dũng