Dầu khí là một trong những ngành mũi nhọn của nền kinh tế Việt Nam, đóng góp nguồn ngoại tệ lớn cho quốc gia và là nguồn năng lượng quan trọng nhất cho sự phát triển kinh tế. Trong những năm gần đây, Việt Nam đã chứng kiến hàng loạt dự án lọc hóa dầu quy mô hàng tỷ USD lên kế hoạch đầu tư. Tuy nhiên, đa số các siêu dự án này đều đang gặp phải những vấn đề như chậm tiến độ, ưu đãi đầu tư... thậm chí có dự án còn bị “khai tử”.
TheLEADER cập nhật một số thông tin về các dự án lọc hóa dầu tỷ USD có kế hoạch đầu tư tại Việt Nam:
Dự án lọc dầu Nhơn Hội (Bình Định): Chết yểu... kế hoạch 27 tỷ USD
Ảnh: InternetNăm 2012, khi mới công bố quyết định đầu tư, siêu dự án Lọc hóa dầu Nhơn Hội (Victory) đã gây chú ý mạnh mẽ với tổng giá trị 27 tỷ USD, do Tập đoàn Dầu khí Thái Lan (PTT) đăng ký đầu tư, được tỉnh Bình Định dự kiến bố trí khoảng 2.000 ha đất cho thuê với giá ưu đãi 10 đến 15 USD mỗi m2 trong thời gian 50 năm, công suất 20 triệu tấn một năm và dự kiến góp 40% vào GDP tỉnh Bình Định khi hoạt động. Công trình cũng được kỳ vọng tạo việc làm trực tiếp cho khoảng 30.000 lao động và 100.000 lao động gián tiếp.
Tuy nhiên, đến tháng 7/2016, tỉnh Bình Định đã quyết định dừng dự án và chấm dứt thu hút dự án lọc hóa dầu vào khu kinh tế Nhơn Hội.
Nguyên nhân chính là do dự án này không đảm bảo tính khả thi và thời gian chờ đợi đối tác đầu tư quá dài và không đạt kết quả, ảnh hưởng đến việc thu hút đầu tư của các đối tác khác vào đầu tư tại khu kinh tế Nhơn Hội.
Dự án lọc dầu Vũng Rô (Phú Yên): Trễ hẹn nhiều năm
Nhà máy lọc dầu Vũng Rô do Công ty TNHH Dầu khí Vũng Rô làm chủ đầu tư với tổng vốn đăng ký 3,2 tỷ USD, được động thổ tháng 9/2014. Đây là dự án đầu tư nước ngoài lớn nhất tại tỉnh Phú Yên, thực hiện trên diện tích hơn 530 ha trên địa bàn xã Hòa Tâm, huyện Đông Hòa, công suất khoảng 8 triệu tấn sản phẩm/năm.
Tuy nhiên, theo kế hoạch ban đầu, dự án đi vào hoạt động trong năm 2017, nhưng sau gần 3 năm, chủ đầu tư Technostar Management Limited lại tiếp tục trễ hẹn, chậm triển khai dự án.
Sáng 17/5/2017, UBND tỉnh Phú Yên đã chính thức bàn giao mặt bằng giai đoạn 1 với 134 ha đất thuộc khu vực xây dựng cảng Bãi Gốc của Dự án Nhà máy Lọc dầu Vũng Rô cho Công ty TNHH Dầu khí Vũng Rô.
Kết thúc giai đoạn 1, Chủ đầu tư Dự án Nhà máy lọc hóa dầu Vũng Rô đã bắt đầu triển khai giai đoạn 2 tiếp tục san nền toàn bộ mặt bằng dự án. Nhà đầu tư đã bỏ ra hơn 150 triệu USD triển khai nhiều hạng mục quan trọng.
UBND tỉnh Phú Yên cam kết sẽ tạo điều kiện tốt nhất để giúp nhà đầu tư triển khai nhanh dự án, đảm bảo đúng lộ trình đã đề ra.
Theo UBND tỉnh Phú Yên, Dự án Nhà máy lọc hóa dầu Vũng Rô (giai đoạn 2) có hơn 603 đối tượng bị ảnh hưởng. Tổng số hộ thu hồi nhà ở, đất ở là 161 đối tượng, trong đó có 123 đối tượng đủ điều kiện bố trí tái định cư.
UBND tỉnh Phú Yên cho biết, đến thời điểm này, huyện Đông Hòa đã hoàn chỉnh công tác lập giá đất cụ thể, tiến hành niêm yết công khai phương án bồi thường cho 176 đối tượng.
Dự án lọc dầu Nghi Sơn (Thanh Hóa): Chậm tiến độ
Dự án lọc hóa Nghi Sơn được triển khai tại khu kinh tế Nghi Sơn, Thanh Hóa, có tổng mức đầu tư lên tới hơn 9 tỷ USD và có công suất 8,4 triệu tấn dầu thô trong một năm giai đoạn đầu và có thể nâng cấp lên 10 triệu tấn dầu thô một năm. Dự án được hưởng ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp 10% trong suốt thời gian 70 năm và nhiều ưu đãi khác.
Mặc dù được lên kế hoạch từ những năm 2000, nhưng mãi đến năm 2008, liên doanh mới chính thức được ký kết và nhà máy đã được khởi công xây dựng vào 23/10/2013. Chủ đầu tư của dự án Liên hợp Lọc hóa dầu Nghi Sơn là một công ty liên doanh có tên Công ty TNHH Lọc hóa dầu Nghi Sơn (NSRP), bao gồm: Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (25,1% vốn), Công ty Dầu hỏa Kuwait Quốc tế (KPI) (35,1%), Công ty Idemitsu Kosan (IKC) 35,1% và Công ty Hóa chất Mitsui (MCI) 4,7%.
Mặc dù từng được kỳ vọng là sẽ làm thay đổi bộ mặt kinh tế của Việt Nam nhưng hiện nay dự án này đang đứng trước nguy cơ phải bù lỗ khoảng 3.500 tỷ đồng/năm trong 10 năm đầu và chất lượng đầu ra không đạt tiêu chuẩn Việt Nam áp dụng từ năm 2017.
Tính đến thời điểm hiện tại, Nhà máy lọc hóa dầu Nghi Sơn đã giải ngân được 7,2 tỷ USD tương đương 96,55% tiến độ, trong đó phần xây lắp cơ bản đã thực hiện xong. Dự kiến đến quý I/2018, Nhà máy lọc hóa dầu Nghi Sơn sẽ đưa vào vận hành thương mại, chậm 5 tháng so với kế hoạch.
Dự án lọc dầu Cần Thơ: Bị khai tử do khó khăn tài chính
Mô hình dự án lọc dầu Cần Thơ. Ảnh: InternetDự án lọc hóa dầu Cần Thơ có vốn đầu tư 538 triệu USD, công suất 2 triệu tấn dầu thô/năm, được UBND thành phố Cần Thơ cấp giấy chứng nhận đầu tư vào ngày 19/5/2008. Dự án được lên kế hoạch thực hiện bởi liên doanh Công ty CP Đầu tư Thương mại Viễn Đông (Việt Nam) và Công ty Semtech Limited B.V.I (Mỹ), nhưng sau đó đối tác Mỹ đã rút lui do khó khăn về tài chính.
Tuy nhiên, vào tháng 11/2016, Sở Kế hoạch và Đầu tư thành phố Cần Thơ đã ban hành quyết định về việc chấm dứt hoạt động dự án nhà máy lọc dầu Cần Thơ do chủ đầu tư không thực hiện dự án theo tiến độ đăng ký với cơ quan đăng ký đầu tư theo quy định tại Luật Đầu tư 2014.
(Còn tiếp)
