iếp quản vị trí Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng giám đốc Công ty CP Khoáng sản và Xây dựng Bình Dương (BIMICO - mã chứng khoán: KSB) sau khi Tổng công ty Đầu tư và Kinh doanh vốn Nhà nước thoái hết vốn vào năm 2016 là một thử thách rất lớn với ông Phan Tấn Đạt.

Trước đó, ông Đạt đảm nhiệm những vị trí then chốt tại Ngân hàng TMCP Xuất nhập khẩu Việt Nam, Công ty CP Kinh doanh bất động sản lâm nghiệp Việt Nam và hiện còn là Chủ tịch kiêm Tổng giám đốc Công ty CP DRH Holdings.

Hoạt động của BIMICO mang tính đặc thù khai thác và chế biến vật liệu xây dựng trong khi ông Đạt là dân tài chính, chưa hiểu về địa chất nên khó khăn đầu tiên là mất nhiều thời gian để tìm hiểu về hoạt động Công ty, nắm được hoạt động của từng mảng. Chẳng hạn, ông phải tìm hiểu rõ cách thức và quy trình khai thác một khối đá, tại sao lại tỷ lệ này mà không phải tỷ lệ khác, với tỷ lệ này thì nhân viên có ăn gian, có làm thất thoát hay không.

“Không cần nắm quá chi tiết nhưng phải hiểu hoạt động của từng mảng để có thể chỉ đạo, đưa ra quyết định nhanh. Tất cả những cái đó phải học chứ không thể vào là hiểu ngay”, ông Đạt cho biết.

Đặc biệt, câu chuyện quản trị doanh nghiệp sau khi thoái vốn Nhà nước luôn là một bài toán khó với bất kỳ người lãnh đạo nào và ông Đạt cũng không phải là ngoại lệ, bởi tư duy lãnh đạo của doanh nghiệp nhà nước khác biệt so với doanh nghiệp tư nhân.

Đối với doanh nghiệp Nhà nước, câu chuyện hiệu quả là một phần quan trọng nhưng lại nằm trong khuôn khổ pháp lý nên cả nhân viên và lãnh đạo khó phát huy được năng lực. Chẳng hạn, lương của cán bộ - công nhân viên BIMICO trước đây ở mức tương đối, phụ thuộc nhiều vào hệ số nên không thể có thu nhập cao mang tính đột biến, do đó rất khó tạo động lực.

Ở doanh nghiệp nhà nước, trách nhiệm trong câu chuyện bảo toàn vốn Nhà nước rất quan trọng và sự sáng tạo và dấn thân để mang lại năng suất cao không mang tính quyết định. Trong khi đó, doanh nghiệp tư nhân luôn đặt mục tiêu tối đa hoá lợi ích cho cổ đông trên cơ sở thuân thủ pháp luật.

“Tâm thế đó khác hẳn so với doanh nghiệp tư nhân. Do hai mục tiêu khác nhau nên việc quản trị chắc chắn sẽ khác nhau”, ông Đạt chia sẻ.

Theo ông Đạt, đội ngũ lãnh đạo cũ của BIMICO là những người tâm huyết, kinh nghiệm, chuyên môn cao và làm việc có hiệu quả nhưng lại thiếu môi trường để phát huy năng lực. Từ những ngày đầu về dẫn dắt Công ty, ông Đạt đã xác định yếu tố con người sẽ mang tính quyết định bên cạnh câu chuyện về năng suất. Ông cùng đội ngũ tập trung thay đổi môi trường làm việc và cách thức tương tác.

Là một lãnh đạo trẻ phải thay đổi những cán bộ cấp cao lão làng từ tổng giám đốc, phó tổng giám đốc rồi các trưởng phòng đã gắn bó với BIMICO từ những ngày đầu thành lập 25 năm trước để họ có thể dốc toàn tâm và phát huy hết khả năng là một bài toán không hề dễ với ông Đạt.

Bản thân các lãnh đạo đó có một tình yêu mãnh liệt với BIMICO nên chiến lược lúc đó là hướng mọi người cùng nỗ lực vì mục tiêu phát triển Công ty mà không phải là cống hiến cho bất kỳ cá nhân hay cổ đông nào. Trong đó, sự đóng góp được thể hiện một cách bình đẳng giữa các thành viên của tập thể thay vì duy trì một mối quan hệ giữa sếp và nhân viên, giữa người chỉ đạo và người thực thi.

Ông Đạt tập trung vào công tác đào tạo, đưa các cán bộ quản lý cấp trung và cấp cao đi học những lớp quản trị hiện đại. BIMICO cũng áp dụng các tư duy quản trị mới, tránh cơ chế quan liêu bằng việc đẩy mạnh ứng dụng công nghệ. Trước đây, mọi quyết định đều phải in ra giấy, viết tay và trình bẩm qua nhiều cấp lãnh đạo rất mất thời gian. Giờ đây, mọi thứ đều được đưa lên hệ thống thông qua các phần mềm chuyên dụng, gửi qua email.

Nếu trước đây, một đề nghị phải mất tới hai tuần để đến được tổng giám đốc thì quy trình này ở BIMICO hiện nay chỉ mất tối đa hai ngày, điều này đã được đưa vào quy chế.

“Phải đưa mọi thứ vào quy chế, quy trình và phải giám sát được thì mới hiệu quả, tránh được việc đưa ra những quyết định cảm tính, hoặc quyết định bị tác động bởi ý kiến lãnh đạo”, ông Đạt cho biết.

Trong Công ty, mỗi người sẽ có những quan điểm, ý kiến khác nhau khi bàn bạc một vấn đề. Lúc này, lãnh đạo công ty phải tôn trọng sự đồng thuận và đưa ra quyết định cuối cùng, phải chịu trách nhiệm với quyết định đó. Một quyết định đúng đắn, mang lại hiệu quả và lợi ích cho công ty sẽ chứng minh năng lực của người lãnh đạo. Lúc này, tuổi tác không còn là vấn đề.

Ở BIMICO, cán bộ quản lý được phân quyền và phân công trách nhiệm rất rõ. Mỗi người sẽ có đủ thẩm quyền để phát huy hết năng lực nhưng đồng thời cũng là trách nhiệm. Một bộ phận giám sát sẽ đảm bảo các quy định được thực thi, không quá lạm quyền hoặc việc giao quyền không vi phạm pháp luật, không tạo rủi ro cho công ty.

“Năng lực đến đâu thì phân quyền đến đó. Một người ôm nhiều việc quá sẽ không bao giờ hiệu quả. Đặc biệt, cơ chế giám sát tốt thì việc phân quyền, trao quyền sẽ phát huy tác dụng rất rõ”, nhà lãnh đạo thuộc thế hệ 8X của cho biết.

Chế độ lương thưởng cũng được ông Đạt đổi mới, công bằng trong công tác thưởng phạt, nhằm khuyến khích tinh thần làm việc của cán bộ nhân viên, giúp mọi người hiểu được hiệu quả tối đa trong công việc của họ sẽ được đền đáp xứng đáng. Mức lương của cán bộ nhân viên tăng rõ rệt so với trước đây cùng với nhiều chế độ phúc lợi, tạo điều kiện cho nhân viên có cơ hội trải nghiệm những chuyến đi tham quan nước ngoài.

Nhằm xây dựng văn hóa giao lưu, tương tác tốt nâng cao tinh thần đoàn kế giữa các cán bộ nhân viên trong cùng Công ty, ông Đạt đã tạo điều kiện cho mọi người tham gia các hoạt động team-building (gắn kết đội ngũ) và được duy trì kể từ năm 2017 cho đến nay.

“Ở BIMICO chúng tôi không dùng những từ ngữ đao to búa lớn như KPI hay OBM nhưng luôn đặt ra mục tiêu dựa trên thoả thuận của lãnh đạo Công ty và người lao động để phân công chi tiết trong mô tả công việc của từng bộ phận”, ông Đạt chia sẻ.

Ông Đạt nhận định, con người là tài sản vô giá và là yếu tố quan trọng trong chuỗi giá trị bền vững của Công ty. Cũng như các tài sản khác, nguồn nhân lực cần được tiếp tục đầu tư để đảm bảo người lao động phát huy hết năng lực và mang lại những sáng kiến cải tiến. Nhân viên được tham gia các chương trình đào tạo bên ngoài cũng như các khóa đào tạo nội bộ.

Với đặc thù ngành khai thác và chế biến khoáng sản phải đối mặt với nhiều rủi ro về sức khoẻ cũng như những rủi ro trong quá trình hoạt động, ông Đạt đặc biệt nhấn mạnh yếu tố an toàn cho người lao động thông qua các hoạt động đào tạo, tập huấn, nâng cấp máy móc… Ông Đạt cho rằng, câu chuyện an toàn không thể mang tính chất tạm thời mà phải được tính toán trong dài hạn.

Bên cạnh đó, người lao động cũng được thảo luận, nêu ý kiến về các điều khoản liên quan đến lợi ích của chính mình.

“Quan điểm của tôi là lợi nhuận phải hài hoà giữa cổ đông và người lao động vì để đạt được lợi nhuận đó, người lao động đóng góp một phần rất lớn. Thành công của công ty có dấu ấn của mỗi người và mọi người đạt được thành công dựa trên sự thành công của công ty”, Chủ tịch BIMICO nhìn nhận.

Chú trọng phát triển con người là một phần quan trọng của BIMICO trong mục tiêu về trách nhiệm xã hội – một trong ba trụ cột chính về phát triển bền vững bên cạnh lợi nhuận về mặt kinh tế và thân thiện với môi trường.

“Phát triển bền vững là lĩnh vực mình làm phải mang tính lâu bền, đóng góp tích cực cho xã hội và được xã hội công nhận”, ông Đạt chia sẻ.

Trong năm 2018, BIMICO đã hỗ trợ các địa phương và người dân bị ảnh hưởng do hoạt động sản xuất của Công ty thông qua các hình thức như ủng hộ bằng tiền, trao học bổng, xây dựng cơ sở hạ tầng, hỗ trợ vật liệu… với tổng số tiền hơn 7,6 tỷ đồng.

Nói về tư duy quản trị, ông Đạt cho biết mỗi người sẽ có quan điểm quản trị riêng, phù hợp với văn hóa của Công ty và dần được tích lũy qua thời gian. Ban đầu ông đã xác định để thay đổi tư duy và cách làm cũ của BIMICO phải mất khoảng hai năm nhưng chỉ sau một năm, kết quả mang lại tốt hơn nhiều so với mong đợi. Sau ba năm, những mong muốn và kế hoạch đặt ra ban đầu đã đạt được, phản ánh qua kết quả kinh doanh.

BIMICO hiện là doanh nghiệp tiêu biểu trong ngành khai thác khoáng sản vật liệu xây dựng, ba năm liên tục có mặt trong nhóm 200 doanh nghiệp có doanh thu dưới 1 tỷ USD kinh doanh hiệu quả nhất châu Á do Forbes bình chọn, nhóm 500 doanh nghiệp lớn nhất Việt Nam. Năm ngoái, doanh thu hợp nhất Công ty đạt 1.215,8 tỷ đồng, tăng 47,5 tỷ đồng, đạt 104,1% kế hoạch đề ra.

“Đối với BIMICO, thành công của doanh nghiệp là thành công của một tập thể, trong đó có dấu ấn cá nhân”, ông Đạt khẳng định.

Năm 2019, BIMICO đặt kế hoạch doanh thu 1.400 tỷ đồng, lợi nhuận trước thuế 400 tỷ đồng. Nửa đầu năm, Công ty ước đạt khoảng 602 tỷ đồng doanh thu, 190 tỷ đồng lợi nhuận trước thuế. Với kế hoạch khai thác hiện nay, ông Đạt cho biết, BIMICO sẽ hoàn thành kế hoạch sản xuất của năm 2019.

Chia sẻ về tầm nhìn, lãnh đạo BIMICO cho biết đặt kế hoạch đến năm 2020 trở thành nhà cung cấp sản phẩm vật liệu xây dựng, đặc biệt là đá xây dựng chất lượng cao hàng đầu Đông Nam Bộ nhờ sáng tạo, tiêu chuẩn hóa các sản phẩm và dịch vụ và đặc biệt là thông qua mở rộng nguồn tài nguyên và quy mô hoạt động với việc đẩy mạnh hoạt động mua bán và sáp nhập. Hiện nay, BIMICO đang rốt ráo tiến hành M&A những doanh nghiệp cùng nghành sở hữu mỏ đá lớn, chất lượng tốt để trước là thay thế cho mỏ Tân Đông Hiệp sẽ đóng cửa vào cuối năm nay và sau là tăng gấp đôi số lượng mỏ đá trong vòng ba năm tới.

Ông Đạt nhận định, để có thể đạt mục tiêu kinh doanh cao đồng thời đảm bảo mục tiêu phát triển bền vững không hề dễ dàng, đòi hỏi nỗ lực và quyết tâm lớn cùng việc đẩy mạnh ứng dụng công nghệ bởi một mục tiêu kinh doanh cao rất dễ phá vỡ mục tiêu về phát triển bền vững.

Với yếu tố môi trường, BIMICO luôn chú trọng công tác sử dụng năng lượng bền vững, xử lý nước thải và chất thải và các công tác khác liên quan đến môi trường nhằm giảm thiểu tác động từ hoạt động sản xuất kinh doanh lên môi trường xung quanh.

Các hoạt động truyền thông nội bộ nhằm nâng cao ý thức bảo vệ môi trường của cán bộ nhân viên thông qua việc tiết kiệm năng lượng như điện, nước…được tiêu thụ tại Công ty, các nhà máy sản xuất, các công ty con cũng được đẩy mạnh. Đặc biệt, nguồn tài nguyên hữu hạn được khai thác và sử dụng hiệu quả, theo phương thức thân thiện với môi trường.

Trong vấn đề phát triển bền vững, Chủ tịch BIMICO đặc biệt nhấn mạnh sự tham gia đóng góp của toàn bộ công ty từ HĐQT, Ban kiểm sát, Ban điều hành đến các phòng/ban chức năng và xí nghiệp, công ty con là yếu tố giúp đảm bảo tăng trưởng trong dài hạn. Ngoài ra, yếu tố quản trị doanh nghiệp được coi là cốt lõi để đảm bảo sự phát triển bền vững.

Trong đó, HĐQT hoạch định mục tiêu chiến lược và định hướng, đánh giá năng lực và cách thức triển khai liên quan đến phát triển bền vững. Ban tổng giám đốc chịu trách nhiệm trước HĐQT về các vấn đề phát triển bền vững cũng như đảm bảo việc thực thi chiến lược và mục tiêu phát triển của HĐQT một cách hiệu quả. Đặc biệt, Ban phát triển bền vững chịu trách nhiệm trước Ban giám đốc về các vấn đề triển khai chiến lược và mục tiêu phát triển bền vững đến các phòng ban chức năng khác và toàn bộ cán bộ công nhân viên của Công ty.

Với ông Đạt, phát triển bền vững là một mục tiêu quan trọng thể hiện đạo đức trong kinh doanh. Đạt mục tiêu kinh doanh mà bất chấp luật pháp, ảnh hưởng đến môi trường và xã hội thì sẽ không bao giờ bền.

“Doanh nhân không phải là một điều gì đó lớn lao. Với một doanh nhân, mục tiêu quan trọng là làm sao mang lại giá trị cho cán bộ nhân viên và xã hội, đó là trách nhiệm của người lãnh đạo. Như Chủ tịch VCCI từng nói, nếu làm vì miếng cơm manh áo thì sẽ không ai làm doanh nhân”, ông Đạt nhìn nhận.

Thực hiện: Đặng Hoa

7/11/2019