Ngày 17/5 vừa qua, Công ty Cổ phần Văn Phú – Invest công bố thông tin phát hành thành công 8.000 trái phiếu doanh nghiệp theo hình thức riêng lẻ có mệnh giá 100.000 đồng/trái phiếu. Tổng giá trị trái phiếu phát hành là 800 tỷ đồng và nhà đầu tư duy nhất là VPBank.
Đây là dạng trái phiếu không chuyển đổi, không phải nợ thứ cấp, có tài sản đảm bảo. Mức lãi suất áp dụng cho kỳ thanh toán lãi đầu tiên là 12%/năm. Lãi suất cho các kỳ tiếp theo được xác định bằng lãi suất tiết kiệm trả sau 12 tháng dành cho khách hàng cá nhân (với số tiền trên 10 tỷ đồng) đối với loại tiền VND tại ngân hàng VPBank áp dụng tại thời điểm, cộng thêm biên độ 4,3%.
Đây là đợt phát hành trái phiếu mới nhất được Sở Giao dịch chứng khoán Hà Nội (HNX) công bố thông tin. Trước đó, hàng chục đợt phát hành trái phiếu của các doanh nghiệp trong mọi lĩnh vực và cả ngân hàng được HNX công bố liên tục.
Trước đây, thị trường trái phiếu gần như chỉ là "chuyện riêng" của ngân hàng và doanh nghiệp, tuy nhiên các quy định mới về công bố thông tin gần đây giúp nhà đầu tư dễ dàng tiếp cận các thông tin về giao dịch trái phiếu và lựa chọn đầu tư.
Thay vì phụ thuộc vào vốn vay từ ngân hàng, gần đây, rất nhiều công ty lựa chọn phát hành trái phiếu để huy động vốn, đặc biệt là lĩnh vực bất động sản, nơi các doanh nghiệp có nhu cầu vốn lớn và dòng vốn ngân hàng vào đây bị kiểm soát chặt chẽ.
Tùy theo lĩnh vực và từng dự án cụ thể, mức lãi suất trái phiếu trái phiếu sẽ thay đổi từ xấp xỉ 7% đến 14,5%. Trong lĩnh vực bất động sản, doanh nghiệp phát hành trái phiếu thường có lãi suất cao (trên 10%/năm) so với các lĩnh vực khác.
Gần đây nhất, Tập đoàn FLC vừa phát hành 100 tỷ đồng trái phiếu không chuyển đổi, có tài sản đảm bảo với kỳ hạn 2 năm. Mức lãi suất áp dụng cho 4 kỳ tính lãi đầu tiên là 11,3%/năm.
Hay trước đó, Công ty Dịch vụ NewEco đã phát hành thành công 1.500 tỷ đồng trái phiếu kỳ hạn 18 tháng cho Techcombank với mức lãi suất 10,35% cho kỳ tính lãi đầu tiên. Tài sản đảm bảo được NewEco đưa vào là hơn 26 triệu cổ phần của tập đoàn Vingroup cùng nhiều quyền lợi liên quan đến các dự án Grand World, Phú Quốc.
Mức lãi suất trái phiếu cao nhất trên thị trường bất động sản thuộc về Công ty Phát triển Bất động sản Phát Đạt. Tháng trước công ty này đã huy động 200 tỷ đồng trái phiếu với lãi suất lên đến 14,45% và kèm theo cam kết mua lại toàn bộ trong vòng một năm.
Mặc dù vậy, lãi suất cao không phải là yếu tố quyết định thành công của đợt phát hành. Gần đây, Công ty TNHH An Quý Hưng và công ty con Công ty TNHH An Quý Hưng Land đã chào bán 5.300 tỷ đồng trái phiếu có kỳ hạn 3 năm và được trả lãi 12%/năm cho kỳ tính lãi đầu tiên nhưng không nhà đầu tư nào quan tâm đặt mua.
An Quý Hưng là công ty mẹ của Vinaconex sau khi mua là gần 58% cổ phần của Tổng công ty xây dựng này từ SCIC vào cuối năm ngoái. Công ty không công bố phương án sử dụng vốn của đợt phát hành nhưng cho biết, tài sản bảo đảm của các trái phiếu do An Quý Hưng phát hành chính là số cổ phần của Vinaconex.
Trái phiếu của một công ty năng lượng được chào với mức lãi suất 11,5%Trên thị chứng khoán, trong vài năm qua, các công ty chứng khoán cũng tích cực huy động vốn trái phiếu để thực hiện nghiệp vụ cho vay đầu tư cổ phiếu (margin). Tổng giá trị cho vay của các công ty chứng khoán hiện lên đến gần 50 nghìn tỷ đồng, trong đó không ít khoản cho vay được tài trợ bằng các đợt phát hành trái phiếu.
Gần đây nhất Công ty Chứng khoán VnDirect đã phát hành thành công 500 tỷ đồng trái phiếu riêng lẻ kỳ hạn 1 năm với mức lãi suất 9,5%/năm. Công ty Chứng khoán Everest huy động 200 tỷ đồng trái phiếu thời hạn 13 tháng với lãi suất 10%/năm từ 30 nhà đầu tư cá nhân.
Trong khi đó, Công ty Chứng khoán VPS huy động 700 tỷ đồng trái phiếu từ hai nhà đầu tư là Công ty Dịch vụ và kỹ thuật tài chính Việt Nam và VPBank với lãi suất 8,8%. Trái phiếu này có thời hạn 2 năm.
Tuy nhiên không phải công ty chứng khoán nào cũng huy động vốn thành công bằng hình thức trái phiếu. Trong tháng 3/2019, chứng khoán An Bình thông báo phát hành 100 tỷ đồng trái phiếu riêng lẻ với mức lãi suất 9,5%/năm. Tuy nhiên, sau đợt chào bán, công ty chỉ huy động được 29,1 tỷ đồng từ 11 nhà đầu tư cá nhân.
Những giao dịch sôi động diễn ra gần đây, với sự xuất hiện ngày càng đông đảo của các nhà đầu tư cá nhân cho thấy thị trường trái phiếu đang dần trở thành một kênh đầu tư hấp dẫn.
Công ty chứng khoán Techcombank (TCBS) cho biết sản phẩm trái phiếu doanh nghiệp chuyên biệt cho nhà đầu tư cá nhân của công ty này là iBond đã có hơn 20 nghìn khách hàng tham gia và thực hiện giao dịch lượng trái phiếu trị giá hơn 64 nghìn tỷ đồng.
Không chỉ trái phiếu doanh nghiệp, thị trường trái phiếu còn sôi động hơn nhờ các đợt phát hành của các ngân hàng tăng đột biến từ năm ngoái. Các ngân hàng đang tích cực phát hành trái phiếu nhằm mục đích dần chuyển đổi cơ cấu huy động theo hướng nâng cao tỷ trọng huy động dài hạn nhằm đáp ứng các quy định mới.
Trong tháng 5, HDBank công bố các đợt phát hành trái phiếu có tổng giá trị 2.300 tỷ đồng cho với lãi suất phát hành thực tế từ 6,3% đến 6,9%/năm. Tương tự, VPBank cũng phát hành liên tiếp 4 đợt trái phiếu, tổng giá trị 1.900 tỷ đồng trái phiếu không tài sản đảm bảo, kỳ hạn 3 năm với mức lãi suất là 6,9%/năm.
Gần đây nhất, ngân hàng TMCP Đông Nam Á (SeaBank) phát hành 2.250 tỷ đồng trái phiếu kỳ hạn 2 năm và 3 năm với mức lãi suất phát hành thực tế lần lượt là 7,1% và 7,3%/năm.
Theo số liệu từ Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN), dư nợ thị trường trái phiếu doanh nghiệp tại thời điểm cuối năm 2018 là 474.500 tỷ đồng, bằng 8,6% GDP năm 2018 và tăng 53% so với cùng kỳ năm 2017.
UBCKNN cho biết thêm, hầu hết các thương vụ phát hành trái phiếu doanh nghiệp đều được thực hiện dưới hình thức phát hành trái phiếu riêng lẻ với khối lượng đăng ký phát hành là 427.000 tỷ đồng, khối lượng phát hành thành công là 224.000 tỷ đồng, tăng 94,5% so với năm 2017.
