Chỉ số VN-Index đã giảm 11% trong tuần trước và giảm 21% so với đầu năm, sau khi chỉ số này gần như đi ngang từ đầu năm cho đến cuối tháng 3. Trong khi đó, nền kinh tế Việt Nam đang trong giai đoạn phục hồi mạnh mẽ để lại dấu hỏi lớn cho các nhà đầu tư.
Kể từ đầu năm 2022, số người nhiễm COVID ở Việt Nam đã giảm xuống và hầu hết các biện pháp giảm thiểu lây nhiễm Covid-19 trong nước đều đã được loại bỏ, cho phép doanh nghiệp và người tiêu dùng tiếp tục các hoạt động kinh tế hàng ngày.
Nhờ vậy, tăng trưởng doanh thu bán lẻ tại Việt Nam tăng nhanh từ mức tăng 1,7% so với cùng kỳ năm ngoái trong 2 tháng đầu 2022, lên 10,4% trong tháng 3 và 12,1% trong tháng 4.
Tiêu dùng chiếm khoảng 2/3 GDP của Việt Nam, vì vậy sự phục hồi mạnh mẽ trong tiêu dùng hiện nay giúp Công ty quản lý quỹ đầu tư VinaCapital dự báo tăng trưởng GDP 6,5% trong năm nay.
Sở Giao dịch Chứng khoán TP.HCM (HOSE).Dự báo của VinaCapital dựa trên hai giả định chính. Đầu tiên là "doanh số bán lẻ thực" đã điều chỉnh theo lạm phát sẽ tăng 5% trong năm nay (thấp hơn so với mức tăng trưởng trung bình 9% trong 5 năm trước Covid-19).
Giả định thứ hai là Việt Nam mở cửa hoàn toàn cho khách du lịch nước ngoài, và thực tế hiện tại khách du lịch đang quay trở lại Việt Nam, điều này có khả năng đóng góp thêm ít nhất 2 điểm phần trăm vào tăng trưởng GDP của Việt Nam trong năm nay.
VinaCapital cũng ghi nhận rằng chính sách “Zero COVID” của Trung Quốc là một lý do khác khiến các công ty chuyển dây chuyền sản xuất của họ từ Trung Quốc sang Việt Nam - quốc gia ghi nhận dòng vốn FDI cao kỷ lục trong 4 tháng đầu 2022.
Mặc dù vậy, trên thị trường chứng khoán, chỉ số VN-Index đang giảm mạnh bất chấp nền kinh tế Việt Nam đang phát triển mạnh mẽ cùng nhiều thế mạnh cơ bản của thị trường chứng khoán.
Cụ thể, chỉ số P/E kỳ vọng đạt 11,4x so với kỳ vọng tăng trưởng thu nhập đồng thuận đạt 21% đối với các cổ phiếu trong năm nay, và mức chiết khấu định giá khoảng 30% so với các quốc gia cùng khu vực.
Lý giải nguyên nhân VN-Index liên tục sụt giảm, chuyên gia từ VinaCapital cho rằng do ảnh hưởng từ đà sụt giảm liên tục của thị trường chứng khoán toàn cầu.
Sự sụt giảm liên tục trên thị trường chứng khoán toàn cầu chủ yếu là do kế hoạch tăng lãi suất mạnh của Cục Dự trữ Liên bang Hoa Kỳ (FED). VinaCapital kỳ vọng FED sẽ từ bỏ kế hoạch tăng lãi suất nếu thị trường chứng khoán Mỹ tiếp tục lao dốc.
Hơn nữa, các thị trường chứng khoán mới nổi/cận biên sẽ gánh chịu áp lực từ mức tăng giá trị 15% so với cùng kỳ năm ngoái của chỉ số đồng USD. Sự tăng giá của đồng USD thường không thúc đẩy các nhà đầu tư bỏ vốn vào các thị trường mới nổi/cận biên.
Bên cạnh vấn đề thị trường chứng khoán toàn cầu đang sụt giảm, việc các nhà đầu tư buộc phải bán các cổ phiếu liên quan đến cho vay ký quỹ đang tạo ra áp lực nặng nề lên thị trường chứng khoán Việt Nam trong hai tuần qua.
Số lượng các nhà đầu tư nhỏ lẻ tham gia vào thị trường chứng khoán tại Việt Nam đã tăng gần 70% trong 12 tháng qua, và hầu hết những người mới tham gia thị trường đều có xu hướng thích mở tài khoản giao dịch ký quỹ với hy vọng kiếm được lợi nhuận nhanh chóng trên thị trường chứng khoán.
Sự giảm điểm tại thị trường chứng khoán Mỹ và toàn cầu đã kích hoạt các lệnh dừng ký quỹ (margin call), và nhiều nhà đầu tư mới này đang từ bỏ các vị thế mua của họ. Ước tính, số dư ký quỹ đang lưu hành tại các công ty môi giới đã giảm khoảng 25% so với mức cao nhất từ vài tuần trước.
Tuy nhiên, bên cạnh việc buộc phải bán cổ phiếu - điều được thúc đẩy bởi các lệnh dừng ký quỹ mà các nhà đầu tư cá nhân phải đối mặt, còn có thêm một nhân tố liên quan đến việc bán tháo chứng khoán khác.
Một số công ty đã vay/huy động tiền với mục đích phát triển sản xuất - kinh doanh, nhưng lại không thực hiện như cam kết mà lại đưa tiền vào đầu tư chứng khoán. Chính phủ hiện đang ngăn chặn tình trạng sử dụng nguồn vốn sai cách này, và đây chính là một trong những nguyên nhân dẫn đến các nhà đầu tư tổ chức buộc phải bán cổ phiếu.
VinaCapital cho rằng, việc giảm điểm của thị trường chứng khoán Việt Nam là phù hợp với những gì đã diễn ra trên thị trường toàn cầu. Mặc dù áp lực bán tháo ngày càng gia tăng do sự hiện diện của nhiều nhà đầu tư nhỏ lẻ mới lần đầu tiên đối mặt với các lệnh dừng ký quỹ, cũng như sự kiểm soát chặt chẽ của Chính phủ đối với các công ty vay tiền để đầu tư cổ phiếu.
Tuy nhiên, không điều gì trong số những lý do này có khả năng ảnh hưởng lớn đến tăng trưởng kinh tế của Việt Nam hoặc đến tổng lợi nhuận của các công ty niêm yết.
Trong quý 1, mức lợi nhuận này tăng khoảng 30% so với cùng kỳ năm ngoái, và chuyên gia VinaCapital kỳ vọng, lợi nhuận của tất cả các công ty niêm yết trên sàn giao dịch chứng khoán Hà Nội và TP.HCM sẽ tăng gần 30% trong năm nay.
Lưu ý rằng giá trị của tiền VND gần như không đổi so với cùng kỳ năm ngoái, mặc dù chỉ số USD tăng 15% so với cùng kỳ năm ngoái. VinaCapital tin rằng khả năng phục hồi của tiền đồng bất chấp sự tăng giá mạnh của đồng USD là một chỉ báo chính xác về sức mạnh cơ bản của nền kinh tế Việt Nam, từ đó giúp hỗ trợ tăng trưởng lợi nhuận cũng như sự tăng trưởng của thị trường.
