Giá trị của nữ lãnh đạo

Trò chuyện cùng bà Hà Thu Thanh trong một chiều đầu tháng 3/2023, người phụ nữ bận rộn nhưng tràn đầy năng lượng khiến phóng viên không khỏi ngạc nhiên bởi những đầu việc mà bà đang đảm nhận. 

Không chỉ là Chủ tịch HĐTV Deloitte Việt Nam, bà còn là Chủ tịch Viện thành viên HĐQT Việt Nam (VIOD), Phó Chủ tịch Hiệp hội Nữ doanh nhân Việt Nam (VAWE), Chủ tịch Mạng lưới Doanh nghiệp Việt Nam hỗ trợ phát triển quyền năng phụ nữ (VBCWE) và mới nhất là thành viên bổ sung của Ban Nghiên cứu phát triển kinh tế tư nhân thuộc Hội đồng tư vấn cải cách thủ tục hành chính của Thủ tướng Chính phủ.

Sức ảnh hưởng của bà không chỉ thể hiện qua sự công nhận của hàng trăm đối tác, sự tôn trọng của hàng nghìn nhân viên mà còn đến từ sự ngưỡng mộ của nhiều thế hệ phụ nữ, những người có cơ hội được gặp bà dù trực tiếp hay gián tiếp.

“Khi bạn yêu điều gì, bạn sẽ dành thời gian cho chúng”

Bí quyết nào giúp bà đảm nhiệm tốt vai trò lãnh đạo tại nhiều tổ chức khác nhau đến vậy?

Bà Hà Thu Thanh: Lãnh đạo một doanh nghiệp hay một tổ chức, xét cho cùng là nhiệm vụ thuyết phục những người đồng hành tin tưởng vào khả năng và tầm nhìn của bạn. Từ hơn 20 năm trước, Deloitte Việt Nam đã ghi nhận rằng, sự tin tưởng là một trong những giá trị cần được nuôi dưỡng và chia sẻ. Đến nay, đây đã trở thành một thước đo đánh giá cho chính khả năng của một người lãnh đạo.

Sự tin tưởng được chia thành 3 cấp độ: cùng tin vào một điều, tin tưởng bản thân và tin tưởng người khác. Đứng giữa hình tam giác đều, nhà lãnh đạo phải nhìn thấu được đa chiều, khiến đội ngũ của mình hiểu và tin 3 giá trị của sự tin tưởng. Cùng với sự quan tâm, chia sẻ, nhà lãnh đạo sẽ nuôi dưỡng được mối quan hệ bền chặt với nhân viên, gây dựng được niềm tin và khả năng đạt tới mục tiêu, bất kể đó là nam hay nữ.

Đảm nhiệm nhiều chức vụ, chức danh khác nhau, đã có khi nào bà cảm thấy mất cân bằng giữa gia đình và công việc hay chưa?

Bà Hà Thu Thanh: Đây là câu hỏi tôi thường xuyên nhận được, nhất là từ các chị em. Khi đảm nhiệm vị trí lãnh đạo, một trong những điều tôi phải đối diện là có rất nhiều lựa chọn, đặc biệt giữa gia đình và công việc. Vào từng thời điểm, điều quan trọng hơn sẽ là ưu tiên. Mình cống hiến cho tổ chức, cho sự nghiệp thì không lý gì mình lại không dành tình cảm, thời gian cho những người trong gia đình. “Khi bạn yêu điều gì, bạn sẽ dành thời gian cho chúng”, câu nói này vẫn luôn đúng trong mọi hoàn cảnh. Và tôi đang yêu tất cả những điều tôi đang được làm (cười).

Từ trước đến nay, thời gian vẫn luôn là cách để chúng ta đo lường “sự cân bằng”. Tuy nhiên, thời gian là hữu hạn, mỗi người sẽ không có quá 24 giờ mỗi ngày để làm mọi đầu việc mà mình cần làm, muốn làm và được làm. Khi bàn cân nghiêng về phía thời gian, ta thường quên liệu giá trị nào mà công việc ta đang tạo ra. Đó là lúc tôi nhận ra cân bằng giữa giá trị và thời gian mới là cách cân bằng mới, đúng ý nghĩa để sắp xếp thứ tự ưu tiên cho công việc của mình.

Một cuốn sách mà tôi rất tâm đắc là “Cách phụ nữ lãnh đạo” của tập thể tác giả Joanna Barsh, Susie Cranston và Geoffey Lewis. Các tác giả người Mỹ cũng đã nhận xét rằng “cân bằng cuộc sống và công việc theo đúng nghĩa của nó là một mục tiêu không thể đạt được”. Cuốn sách sau đó gợi ý thực hành mô hình lãnh đạo cân bằng, bắt đầu giản dị bằng việc tìm ra ý nghĩa đích thực công việc mà phụ nữ chúng ta đang làm, từ đó trở nên tự tin, mạnh mẽ và hạnh phúc hơn. 

Nhiều phụ nữ lựa chọn “hy sinh” để dành thời gian làm việc gia đình mà quên không hỏi là ý nghĩa cuối cùng của việc “chăm sóc” gia đình là gì? Vượt lên trên bổn phận, nghĩa vụ và “thiên chức” như giá trị mà phụ nữ được “gán tặng” cho, chăm sóc gia đình phải thể hiện niềm vui, sức ảnh hưởng và sự đổi mới của gia đình. Chỉ khi nhận ra điều đó, ta mới thực sự hạnh phúc .

Là một người có nhiều trăn trở về vị thế nữ lãnh đạo, có điều gì khiến bà đặc biệt suy nghĩ hay không?

Bà Hà Thu Thanh: Những thách thức từ gốc rễ (ví dụ tuổi nghỉ hưu khác nhau), định kiến xã hội về vai trò người phụ nữ phần nào làm lu mờ, che khuất tài năng, khát khao phát triển, hạn chế khả năng lãnh đạo, tính sẵn sàng thay đổi của phụ nữ. Đặc biệt trong môi trường đặc thù ghi nhận nguồn lực lao động đông đảo, việc gia tăng quyền năng lãnh đạo cho phụ nữ càng được quan tâm. Tôi luôn nhặn thức rõ ràng mình là nữ lãnh đạo (“nữ” đứng trước từ “lãnh đạo”), vậy nên tôi chia sẻ những áp lực, những kỳ vọng và cả mong muốn của chị em làm lãnh đạo.

Bên cạnh những yếu tố khách quan, tôi nhấn mạnh phụ nữ cần nhận thức rõ giá trị của mình và biết lãnh đạo bản thân trước khi lãnh đạo những người khác, cần xác định và bước qua những thiên kiến vô thức trong quá trình lãnh đạo. Nhiều chị em mong chờ được trao thêm quyền để làm lãnh đạo, trong khi nội tại mỗi người đã có sẵn và chỉ cần được gia tăng. Trong bối cảnh nền kinh tế vươn ra thế giới, đây là bước đầu tiên để phụ nữ tự gia tăng quyền năng cho bản thân.

Doanh nhân không chỉ biết làm giàu

Nếu được lựa chọn 2 từ để miêu tả bản thân, bà nghĩ 2 từ phù hợp nhất sẽ là gì?

Bà Hà Thu Thanh: Nếu chỉ chọn hai từ, tôi nghĩ đó sẽ là “đam mê” và “kiên cường”.

Hành trình của Hà Thu Thanh đến nay cũng đã qua ngưỡng “lục thập hoa giáp”. Trong 60 năm cuộc đời đã trôi qua, tôi dành trọn 40 năm cho nghề tư vấn và kiểm toán. Trong bốn thập kỷ đó, nếu như không có đam mê và sự kiên cường, chắc chắn sẽ không có một “tôi” như hôm nay.

Đam mê với nghề giúp tôi tiến những bước đầu lên giảng đường đại học, sải cánh đi tới những chân trời mới, vượt qua những giới hạn mà bản thân hay định kiến giới đặt lên một nữ kiểm toán viên có thể làm được. Đó là quãng đường dài, thử thách và khó khăn cả trong chuyên môn lẫn bộn bề cuộc sống. 

Đam mê giúp tôi thắp lên ngọn lửa, nhưng sự kiên cường mới là nguồn năng lượng thúc đẩy tôi tới những trải nghiệm và vinh quang. Kiên cường để đứng vững trên đôi chân của mình, kiên cường để theo đuổi mục tiêu đã cam kết, có vậy ý chí mới được tôi rèn, bản lĩnh của người lãnh đạo trong tôi càng trở nên mạnh mẽ.

Là người lãnh đạo và quản lý hàng nghìn nhân viên, chắc hẳn sự đam mê và kiên cường của bà cũng được truyền đến những người đồng hành khác?

Bà Hà Thu Thanh: Tại Deloitte Việt Nam, chúng tôi có gần 1.200 nhân viên với 18 quốc tịch cùng sống và làm việc với nhau. Quản lý chuyên môn đã là một thách thức, nuôi dưỡng tình yêu nghề, xây dựng văn hóa công ty để kết nối các văn phòng, các khối dịch vụ bền chặt lại là một mục tiêu khó khăn khác.

Từ góc nhìn cá nhân, tôi tôn trọng sự khác biệt. Một xã hội thu nhỏ như Deloitte Việt Nam tất nhiên sẽ có sự khác biệt thế hệ, khác biệt về tuổi tác, từ đó suy nghĩ của chúng ta cũng khác nhau. Tại Việt Nam, khoảng cách thế hệ đã trở nên rất lớn do điều kiện sống thay đổi. Những thiếu thốn, khó khăn mà thế hệ chúng tôi, đặc biệt là phụ nữ phải trải qua đã không còn lặp lại trong cuộc sống của các bạn. Tri thức hiện giờ mà các bạn được tiếp cận chỉ là mơ ước với tôi khi ấy do điều kiện không cho phép. 

Có nền tảng khác nhau, cuộc sống khác nhau, thế nhưng tất cả chúng tôi đều có một điểm chung, đều có cùng một ước mơ: ước mơ được trở thành người có ích, trở thành người có giá trị. Chỉ cần một điểm chung đấy thôi, những sự khác biệt khác có thể được lấp đầy, từ đó niềm đam mê và kiên cường lại được chia sẻ rất tự nhiên trong doanh nghiệp.

Xin cảm ơn bà!