Tình trạng này, theo Bộ Công thương lý giải, xuất phát từ 2 nguyên nhân gồm: Chưa đủ cơ sở đánh giá từ địa phương (liên quan tới 23 dự án/phần dự án đã duyệt quy hoạch, chấp thuận đầu tư) và nội dung kết luận của Thanh tra Chính phủ về thực hiện quy hoạch, đầu tư xây dựng công trình điện theo Quy hoạch điện VII và VII điều chỉnh.
Cụ thể, đối với 23 dự án/phần dự án điện mặt trời (ĐMT) với tổng công suất khoảng 2.330MW (đã duyệt quy hoạch, được chấp thuận chủ trương và giao chủ đầu tư), Bộ Công thương đã báo cáo nhiều lần từ tháng 8/2022 tới nay.
Hiện tại, trong số này có 5 trường hợp (khoảng 343MW) đã đóng điện theo cơ chế chuyển tiếp, 1 trường hợp công suất khoảng 79MW đã hoàn thành thi công, 7 dự án (322MW) chuẩn bị thi công và 10 dự án (khoảng 1.600MW) đang thực hiện thủ tục chuẩn bị đầu tư.
Thực hiện các chỉ đạo và quyết định của Thủ tướng, Bộ Công thương đã có văn bản lấy ý kiến các địa phương về kế hoạch thực hiện quy hoạch điện VIII vào cuối tháng 9 vừa qua. Trong đó, đề nghị các tỉnh/thành trực thuộc trung ương rà soát các dự án ĐMT tập trung để đánh giá mức độ đáp ứng của các dự án, nhất là 23 trường hợp nêu trên.
Tuy nhiên, tới 12/10, chỉ có 9/11 tỉnh liên quan phản hồi và các thông tin đánh giá dự án chưa đầy đủ. Vì vậy, Bộ Công thương nhận định chưa đủ cơ sở để xem xét tiến độ cụ thể trong Kế hoạch thực hiện quy hoạch điện VIII.
Đáng chú ý là nội dung Kết luận 1027 của Thanh tra Chính phủ về chấp hành chính sách, pháp luật trong quản lý, thực hiện quy hoạch và đầu tư xây dựng các công trình điện theo Quy hoạch điện VII và VII điều chỉnh ban hành hồi tháng 4/2023.
Theo đó, Thanh tra Chính phủ đề cập tới việc bổ sung các dự án ĐMT là không có căn cứ, cơ sở pháp lý về quy hoạch. Trong khi đó, hiện Thủ tướng chưa có chỉ đạo đối với kết luận này.
“Do vậy, Kế hoạch thực hiện quy hoạch điện VIII chưa xác định được danh mục dự án điện mặt trời tập trung”, Bộ Công thương nêu rõ.
Theo Quyết định 500 của Thủ tướng về phê duyệt quy hoạch điện VIII, đối với các dự án ĐMT đã được phê duyệt quy hoạch, đã được cơ quan có thẩm quyền chấp thuận chủ trương đầu tư và giao chủ đầu tư sẽ được xem xét tiến độ cụ thể trong Kế hoạch thực hiện Quy hoạch điện VIII theo quy định của pháp luật về quy hoạch, pháp luật về đầu tư và các quy định của pháp luật khác có liên quan, đảm bảo an ninh, cân đối các nguồn, phụ tải, phù hợp hạ tầng lưới điện, hiệu quả về kinh tế, giá điện và chi phí truyền tải hợp lý.
Đồng thời, đến năm 2030, tổng công suất các nguồn ĐMT dự kiến tăng thêm 4.100MW. Trong đó, ĐMT mái nhà ước tính tăng thêm 2.600MW, ĐMT tập trung tăng thêm là 1.500MW.
