Thanh tra Chính phủ: Bộ Công thương 'buông lỏng quản lý' điện mặt trời

Nguyễn Cảnh Thứ bảy, 20/05/2023 - 12:45

Phê duyệt bổ sung và tham mưu Thủ tướng phê duyệt bổ sung 154 dự án điện mặt trời không có căn cứ, gây khó khăn cho quản lý vận hành hệ thống điện… là một trong những hoạt động thể hiện sự buông lỏng quản lý của Bộ Công thương, được Thanh tra Chính phủ chỉ rõ.

Công tác quản lý phát triển điện mặt trời có dấu hiệu buông lỏng từ Bộ Công thương (ảnh minh họa, nguồn: Văn phòng phát triển kinh tế Ninh Thuận)

Căn cứ kết quả rà soát, Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng giao Bộ Công an tiếp nhận hồ sơ, tài liệu vụ việc để xem xét, điều tra xử lý theo quy định pháp luật một số vấn đề theo quy định pháp luật.

Đáng chú ý, là việc Bộ Công thương phê duyệt bổ sung và tham mưu Thủ tướng phê duyệt bổ sung 154 dự án điện mặt trời (ĐMT) với tổng công suất khoảng 13.840MW không có căn cứ, cơ sở pháp lý về quy hoạch (không bao gồm 14 dự án với công suất 870MW được Bộ Công thương phê duyệt trong quy hoạch điện lực cấp tỉnh của 4 tỉnh trước năm 2016 cập nhật sang giai đoạn 2016-2020).

Trong đó, 123 dự án được duyệt với tổng công suất khoảng 8.500MW có tiến độ vận hành trong giai đoạn 2016-2020 là nguyên nhân chính dẫn đến mất cân đối giữa nguồn và lưới, mất cân đối về cơ cấu nguồn điện, vùng miền, gây khó khăn cho quản lý vận hành hệ thống điện, lãng phí nguồn lực xã hội…

Điều này, thể hiện sự buông lỏng quản lý, có dấu hiệu của tội thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng trong quy định tại điều 360 Bộ Luật hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017), Thanh tra Chính phủ xác định.

Lối thoát cho loạt dự án điện mặt trời

Bộ Công thương phê duyệt bổ sung vào Quy hoạch điện lực cấp tỉnh 114 dự án ĐMT (tổng công suất 4.166MW) có tiến độ vận hành trong giai đoạn 2016-2020. Trong số này, 92 dự án (3.194MW) được phê duyệt bổ sung riêng lẻ vào Quy hoạch phát triển điện lực của 23 tỉnh trên cơ sở đề nghị của UBND các tỉnh xuất phát từ đề nghị của các chủ đầu tư.

Trong 23 tỉnh nêu trên, 15 tỉnh không quy hoạch đầu tư ĐMT trong Quy hoạch phát triển điện lực tỉnh và không có quy hoạch ĐMT đến năm 2020 của 63 tỉnh, thành phố được lập, phê duyệt theo quy định tại Quyết định 11/2017 của Thủ tướng.

Vì vậy, việc Bộ Công thương phê duyệt 92 dự án với tổng công suất 3.194MW có tiến độ vận hành trong giai đoạn 2016-2020 được xác định là không có căn cứ pháp lý về quy hoạch, vi phạm Quyết định 11/2017 của Thủ tướng.

Theo quy hoạch điện VII điều chỉnh, tổng công suất nguồn ĐMT đến năm 2020 được duyệt là 850MW. Tuy nhiên, Bộ Công thương đã tham mưu, trình Thủ tướng phê duyệt bổ sung riêng lẻ 54 dự án với tổng công suất 10.521MW vào Quy hoạch điện VII điều chỉnh trên cơ sở đề nghị của UBND các tỉnh xuất phát từ đề nghị của các chủ đầu tư (23 dự án với tổng công suất 5.200MW tiến độ vận hành 2016-2020; 31 dự án 5.321MW vận hành 2021-2025) trong khi không lập Quy hoạch phát triển ĐMT quốc gia đến năm 2020 theo yêu cầu tại Quyết định 11/2017 của Thủ tướng.

Do đó, việc phê duyệt 54 dự án nêu trên không có căn cứ pháp lý về quy hoạch, vi phạm Quyết định 11/2017 của Thủ tướng.

Liên quan đến phê duyệt 168 dự án ĐMT với tổng công suất 14.707MW (cao gấp 17,3 lần so với tổng công suất phê duyệt tại Quy hoạch điện VII điều chỉnh) không có căn cứ pháp lý nêu trên, trong đó đáng chú ý là phê duyệt riêng lẻ 137 dự án (tổng công suất khoảng 9.360MW, tiến độ vận hành giai đoạn 2016-2020), đến cuối năm 2020 tổng công suất nguồn ĐMT nối lưới đã đầu tư thực tế là khoảng 8.640MW, cao gấp 10,2 lần so công suất đến năm 2020 được duyệt tại quy hoạch điện VII điều chỉnh (850MW), thậm chí vượt công suất quy hoạch đến năm 2045 (4.000MW).

Ngoài ra, kết quả thanh tra cho thấy, nguồn ĐMT mái nhà cũng được đầu tư nhanh với công suất lớn (khoảng 7.860MW), nâng tổng công suất nguồn ĐMT lên thành khoảng 16.500MW, cao gấp khoảng 19 lần so công suất phê duyệt tại Quy hoạch điện VII điều chỉnh.

Từ đây, đã dẫn đến cơ cấu công suất nguồn ĐMT theo Quy hoạch điện VII điều chỉnh tăng từ 1,4% lên gần 24%; ngoài ra còn có 6 dự án/phần dự án (khoảng 453MW) đã hoàn thành nhưng chưa được vận hành.

Nguồn ĐMT phụ thuộc vào thời tiết, tính ổn định thấp, do đó việc đầu tư nhiều ĐMT nối lưới, tập trung chủ yếu ở khu vực các tỉnh miền Trung, Tây Nguyên có phụ tải thấp, cần phải có phương án truyền tải để giải tỏa công suất. Nhưng lưới điện đã không được đầu tư kịp thời, đồng bộ, dẫn đến mất cân đối giữa nguồn và lưới, cơ cấu nguồn điện, vùng miền… gây khó khăn cho quản lý vận hành hệ thống điện.

Những vi phạm nêu trên (không thực hiện đúng quy định về lập quy hoạch ĐMT, phê duyệt 114 dự án và trình phê duyệt 54 dự án riêng lẻ trên cơ sở đề nghị của UBND các tỉnh xuất phát từ đề nghị của các chủ đầu tư mà không dựa trên trình tự và căn cứ về quy hoạch), gây ra các kết quả cụ thể.

Điển hình, tổng công suất đặt nguồn ĐMT dự kiến vận hành thương mại trước năm 2020 đã ký hợp đồng mua bán điện là gần 5.100MW vượt xa mục tiêu Quy hoạch điện VII điều chỉnh (850MW). Ngoài giá FIT trả cho chủ đầu tư, chi phí hệ thống tăng thêm ít nhất 5,5 cents/kWh (trong đó: chi phí truyền tải và phân phối đối với nguồn ĐMT khoảng 1.230 đồng/kWh, tương đương 5,2 cents/kWh; chi phí dịch vụ hệ thống liên quan đến nguồn dự phòng do nguồn ĐMT tính ổn định thấp khoảng 1,3 cents/kWh)…

Trách nhiệm chính đối với những vi phạm nêu trên thuộc Bộ Công thương, ngoài ra còn có trách nhiệm liên quan của UBND các tỉnh trong đề xuất đầu tư dự án, cơ quan thanh tra nhấn mạnh.

Bộ Công thương tham mưu ban hành thời hạn áp dụng giá FIT đối với các dự án ĐMT nối lưới 20 năm là quá dài so với thời gian thu hồi vốn đầu tư và chưa phù hợp với lộ trình phát triển thị trường bán buôn điện cạnh tranh (theo báo cáo của đơn vị tư vấn, thời gian thu hồi vốn đầu tư khoảng 8 năm), không thuyết minh rõ lợi nhuận của dự án trong 20 năm để làm cơ sở so sánh với các dự án nguồn điện khác (chưa đúng quy định tại Luật Giá).
Tương tự, thời hạn áp dụng giá mua điện từ các hệ thống ĐMT mái nhà cũng 20 năm là quá dài, chưa hợp lý. Ngoài ra, việc tham mưu giá cố định tính theo đồng USD tương ứng với từng thời điểm vận hành thương mại sẽ tạo ra nhiều mức giá khác nhau, gây khó khăn trong công tác quản lý thực hiện.

TP.HCM đề xuất ưu tiên 2 tuyến metro kết nối sân bay Tân Sơn Nhất và Long Thành

TP.HCM đề xuất ưu tiên 2 tuyến metro kết nối sân bay Tân Sơn Nhất và Long Thành

Tiêu điểm -  8 giờ

Sau năm 2030, ước tính mỗi ngày sẽ có khoảng 4.000 hành khách cần di chuyển giữa hai sân bay Tân Sơn Nhất và Long Thành.

Việt Nam và Phần Lan nâng cấp quan hệ thành đối tác chiến lược

Việt Nam và Phần Lan nâng cấp quan hệ thành đối tác chiến lược

Tiêu điểm -  9 giờ

Phần Lan sẽ là cầu nối giúp hàng hóa Việt Nam tiếp cận thị trường EU, đồng thời, Việt Nam sẽ là điểm đến chiến lược của các doanh nghiệp Phần Lan tại châu Á.

Thủ tướng Phạm Minh Chính: GDP 2026 phấn đấu tăng 10% trở lên

Thủ tướng Phạm Minh Chính: GDP 2026 phấn đấu tăng 10% trở lên

Tiêu điểm -  2 ngày

Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2026 ưu tiên thúc đẩy tăng trưởng cao, giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát.

Trungnam Group so găng Tập đoàn SK tại LNG Cà Ná

Trungnam Group so găng Tập đoàn SK tại LNG Cà Ná

Tiêu điểm -  3 ngày

Trungnam Group bất ngờ gặp cạnh tranh đến từ Tập đoàn SK khi đang đếm ngược tới thời điểm bỏ thầu dự án LNG Cà Ná, tỉnh Khánh Hoà.

Tổng Bí thư: Hà Nội cần chuyển mô hình phát triển từ đơn cực sang 'đa cực, đa trung tâm'

Tổng Bí thư: Hà Nội cần chuyển mô hình phát triển từ đơn cực sang 'đa cực, đa trung tâm'

Tiêu điểm -  6 ngày

Bối cảnh phát triển mới đòi hỏi Thủ đô Hà Nội phải thực hiện một cuộc chuyển mình căn bản, từ mô hình phát triển đơn cực đã quá tải, sang cấu trúc "đa cực, đa trung tâm" nhằm giải quyết dứt điểm các thách thức đô thị cố hữu.

Ngân hàng Nhà nước yêu cầu tạm dừng cho vay đặt cọc bất động sản

Ngân hàng Nhà nước yêu cầu tạm dừng cho vay đặt cọc bất động sản

Tài chính -  1 giờ

Ngân hàng Nhà nước chi nhánh Khu vực 2 (NHNN KV2) vừa có văn bản gửi đến các ngân hàng thương mại trên địa bàn TP.HCM và tỉnh Đồng Nai về việc cảnh báo rủi ro trong hoạt động cho vay.

Thời của công ty chứng khoán ‘dựa bóng’ ngân hàng

Thời của công ty chứng khoán ‘dựa bóng’ ngân hàng

Tài chính -  3 giờ

Các công ty chứng khoán thuộc ngân hàng đang dần trở thành những cái tên dẫn đầu cuộc chơi, định hình lại xu hướng phát triển ngành chứng khoán

Lối thoát cho các thành phố 'nghẹt thở' vì ô nhiễm và ngập lụt

Lối thoát cho các thành phố 'nghẹt thở' vì ô nhiễm và ngập lụt

Phát triển bền vững -  5 giờ

Trong bối cảnh đô thị hóa diễn ra mạnh mẽ cùng cam kết net zero vào năm 2050, Việt Nam đang đứng trước một lựa chọn mang tính bước ngoặt, tiếp tục phát triển theo lối mòn hay tiên phong kiến tạo những đô thị xanh để đảm bảo sự phát triển bền vững và nâng cao chất lượng sống cho người dân.

Bất động sản công nghiệp miền Bắc: Sức nóng dần tăng nhiệt

Bất động sản công nghiệp miền Bắc: Sức nóng dần tăng nhiệt

Bất động sản -  5 giờ

Dòng vốn FDI kỷ lục và sự chuyển dịch của chuỗi cung ứng đang tạo ra một sân chơi sôi động trên thị trường bất động sản công nghiệp, nơi những nhà phát triển đón đầu xu hướng với các sản phẩm chất lượng cao đang chiếm lĩnh vị thế dẫn đầu.

Thắng lớn nhờ trái cây, HAGL sớm vượt 18% kế hoạch lợi nhuận năm

Thắng lớn nhờ trái cây, HAGL sớm vượt 18% kế hoạch lợi nhuận năm

Doanh nghiệp -  7 giờ

Quý III, HAGL lãi tới 432 tỷ đồng, tăng 23%. 9 tháng đầu năm, HAGL lãi lũy kế 1.312 tỷ đồng, cao hơn 54% so với cùng kỳ và thực hiện 118% kế hoạch năm.

Doanh nghiệp nhà thép tiền chế chuyển từ xây nhanh sang xây xanh

Doanh nghiệp nhà thép tiền chế chuyển từ xây nhanh sang xây xanh

Phát triển bền vững -  8 giờ

Các doanh nghiệp lĩnh vực nhà thép tiền chế buộc phải chuyển từ xây nhanh sang xây xanh để thích ứng với chuẩn ESG và cuộc đua Net Zero toàn cầu.

TP.HCM đề xuất ưu tiên 2 tuyến metro kết nối sân bay Tân Sơn Nhất và Long Thành

TP.HCM đề xuất ưu tiên 2 tuyến metro kết nối sân bay Tân Sơn Nhất và Long Thành

Tiêu điểm -  8 giờ

Sau năm 2030, ước tính mỗi ngày sẽ có khoảng 4.000 hành khách cần di chuyển giữa hai sân bay Tân Sơn Nhất và Long Thành.