Thanh tra Chính phủ: Bộ Công thương 'buông lỏng quản lý' điện mặt trời

Nguyễn Cảnh Thứ bảy, 20/05/2023 - 12:45

Phê duyệt bổ sung và tham mưu Thủ tướng phê duyệt bổ sung 154 dự án điện mặt trời không có căn cứ, gây khó khăn cho quản lý vận hành hệ thống điện… là một trong những hoạt động thể hiện sự buông lỏng quản lý của Bộ Công thương, được Thanh tra Chính phủ chỉ rõ.

Công tác quản lý phát triển điện mặt trời có dấu hiệu buông lỏng từ Bộ Công thương (ảnh minh họa, nguồn: Văn phòng phát triển kinh tế Ninh Thuận)

Căn cứ kết quả rà soát, Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng giao Bộ Công an tiếp nhận hồ sơ, tài liệu vụ việc để xem xét, điều tra xử lý theo quy định pháp luật một số vấn đề theo quy định pháp luật.

Đáng chú ý, là việc Bộ Công thương phê duyệt bổ sung và tham mưu Thủ tướng phê duyệt bổ sung 154 dự án điện mặt trời (ĐMT) với tổng công suất khoảng 13.840MW không có căn cứ, cơ sở pháp lý về quy hoạch (không bao gồm 14 dự án với công suất 870MW được Bộ Công thương phê duyệt trong quy hoạch điện lực cấp tỉnh của 4 tỉnh trước năm 2016 cập nhật sang giai đoạn 2016-2020).

Trong đó, 123 dự án được duyệt với tổng công suất khoảng 8.500MW có tiến độ vận hành trong giai đoạn 2016-2020 là nguyên nhân chính dẫn đến mất cân đối giữa nguồn và lưới, mất cân đối về cơ cấu nguồn điện, vùng miền, gây khó khăn cho quản lý vận hành hệ thống điện, lãng phí nguồn lực xã hội…

Điều này, thể hiện sự buông lỏng quản lý, có dấu hiệu của tội thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng trong quy định tại điều 360 Bộ Luật hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017), Thanh tra Chính phủ xác định.

Lối thoát cho loạt dự án điện mặt trời

Bộ Công thương phê duyệt bổ sung vào Quy hoạch điện lực cấp tỉnh 114 dự án ĐMT (tổng công suất 4.166MW) có tiến độ vận hành trong giai đoạn 2016-2020. Trong số này, 92 dự án (3.194MW) được phê duyệt bổ sung riêng lẻ vào Quy hoạch phát triển điện lực của 23 tỉnh trên cơ sở đề nghị của UBND các tỉnh xuất phát từ đề nghị của các chủ đầu tư.

Trong 23 tỉnh nêu trên, 15 tỉnh không quy hoạch đầu tư ĐMT trong Quy hoạch phát triển điện lực tỉnh và không có quy hoạch ĐMT đến năm 2020 của 63 tỉnh, thành phố được lập, phê duyệt theo quy định tại Quyết định 11/2017 của Thủ tướng.

Vì vậy, việc Bộ Công thương phê duyệt 92 dự án với tổng công suất 3.194MW có tiến độ vận hành trong giai đoạn 2016-2020 được xác định là không có căn cứ pháp lý về quy hoạch, vi phạm Quyết định 11/2017 của Thủ tướng.

Theo quy hoạch điện VII điều chỉnh, tổng công suất nguồn ĐMT đến năm 2020 được duyệt là 850MW. Tuy nhiên, Bộ Công thương đã tham mưu, trình Thủ tướng phê duyệt bổ sung riêng lẻ 54 dự án với tổng công suất 10.521MW vào Quy hoạch điện VII điều chỉnh trên cơ sở đề nghị của UBND các tỉnh xuất phát từ đề nghị của các chủ đầu tư (23 dự án với tổng công suất 5.200MW tiến độ vận hành 2016-2020; 31 dự án 5.321MW vận hành 2021-2025) trong khi không lập Quy hoạch phát triển ĐMT quốc gia đến năm 2020 theo yêu cầu tại Quyết định 11/2017 của Thủ tướng.

Do đó, việc phê duyệt 54 dự án nêu trên không có căn cứ pháp lý về quy hoạch, vi phạm Quyết định 11/2017 của Thủ tướng.

Liên quan đến phê duyệt 168 dự án ĐMT với tổng công suất 14.707MW (cao gấp 17,3 lần so với tổng công suất phê duyệt tại Quy hoạch điện VII điều chỉnh) không có căn cứ pháp lý nêu trên, trong đó đáng chú ý là phê duyệt riêng lẻ 137 dự án (tổng công suất khoảng 9.360MW, tiến độ vận hành giai đoạn 2016-2020), đến cuối năm 2020 tổng công suất nguồn ĐMT nối lưới đã đầu tư thực tế là khoảng 8.640MW, cao gấp 10,2 lần so công suất đến năm 2020 được duyệt tại quy hoạch điện VII điều chỉnh (850MW), thậm chí vượt công suất quy hoạch đến năm 2045 (4.000MW).

Ngoài ra, kết quả thanh tra cho thấy, nguồn ĐMT mái nhà cũng được đầu tư nhanh với công suất lớn (khoảng 7.860MW), nâng tổng công suất nguồn ĐMT lên thành khoảng 16.500MW, cao gấp khoảng 19 lần so công suất phê duyệt tại Quy hoạch điện VII điều chỉnh.

Từ đây, đã dẫn đến cơ cấu công suất nguồn ĐMT theo Quy hoạch điện VII điều chỉnh tăng từ 1,4% lên gần 24%; ngoài ra còn có 6 dự án/phần dự án (khoảng 453MW) đã hoàn thành nhưng chưa được vận hành.

Nguồn ĐMT phụ thuộc vào thời tiết, tính ổn định thấp, do đó việc đầu tư nhiều ĐMT nối lưới, tập trung chủ yếu ở khu vực các tỉnh miền Trung, Tây Nguyên có phụ tải thấp, cần phải có phương án truyền tải để giải tỏa công suất. Nhưng lưới điện đã không được đầu tư kịp thời, đồng bộ, dẫn đến mất cân đối giữa nguồn và lưới, cơ cấu nguồn điện, vùng miền… gây khó khăn cho quản lý vận hành hệ thống điện.

Những vi phạm nêu trên (không thực hiện đúng quy định về lập quy hoạch ĐMT, phê duyệt 114 dự án và trình phê duyệt 54 dự án riêng lẻ trên cơ sở đề nghị của UBND các tỉnh xuất phát từ đề nghị của các chủ đầu tư mà không dựa trên trình tự và căn cứ về quy hoạch), gây ra các kết quả cụ thể.

Điển hình, tổng công suất đặt nguồn ĐMT dự kiến vận hành thương mại trước năm 2020 đã ký hợp đồng mua bán điện là gần 5.100MW vượt xa mục tiêu Quy hoạch điện VII điều chỉnh (850MW). Ngoài giá FIT trả cho chủ đầu tư, chi phí hệ thống tăng thêm ít nhất 5,5 cents/kWh (trong đó: chi phí truyền tải và phân phối đối với nguồn ĐMT khoảng 1.230 đồng/kWh, tương đương 5,2 cents/kWh; chi phí dịch vụ hệ thống liên quan đến nguồn dự phòng do nguồn ĐMT tính ổn định thấp khoảng 1,3 cents/kWh)…

Trách nhiệm chính đối với những vi phạm nêu trên thuộc Bộ Công thương, ngoài ra còn có trách nhiệm liên quan của UBND các tỉnh trong đề xuất đầu tư dự án, cơ quan thanh tra nhấn mạnh.

Bộ Công thương tham mưu ban hành thời hạn áp dụng giá FIT đối với các dự án ĐMT nối lưới 20 năm là quá dài so với thời gian thu hồi vốn đầu tư và chưa phù hợp với lộ trình phát triển thị trường bán buôn điện cạnh tranh (theo báo cáo của đơn vị tư vấn, thời gian thu hồi vốn đầu tư khoảng 8 năm), không thuyết minh rõ lợi nhuận của dự án trong 20 năm để làm cơ sở so sánh với các dự án nguồn điện khác (chưa đúng quy định tại Luật Giá).
Tương tự, thời hạn áp dụng giá mua điện từ các hệ thống ĐMT mái nhà cũng 20 năm là quá dài, chưa hợp lý. Ngoài ra, việc tham mưu giá cố định tính theo đồng USD tương ứng với từng thời điểm vận hành thương mại sẽ tạo ra nhiều mức giá khác nhau, gây khó khăn trong công tác quản lý thực hiện.

HBA đưa blockchain và tài sản số vào cuộc sống

HBA đưa blockchain và tài sản số vào cuộc sống

Tiêu điểm -  2 giờ

Năm 2025 đánh dấu bước chuyển mình của Việt Nam, khi đưa blockchain và tài sản số từ 'vùng xám' vào ứng dụng thực tiễn, với khung pháp lý rõ ràng.

Bộ Tài chính trình phương án mới về thuế hộ kinh doanh

Bộ Tài chính trình phương án mới về thuế hộ kinh doanh

Tiêu điểm -  3 giờ

Dự thảo lần hai của Bộ Tài chính xác lập rõ mốc doanh thu làm căn cứ xác định nghĩa vụ thuế hộ kinh doanh, đồng thời mở rộng lựa chọn phương pháp tính thuế thu nhập cá nhân theo quy mô và đặc thù hoạt động.

Quảng Ninh và bài toán giữ chuẩn mực cao trong cuộc đua PCI

Quảng Ninh và bài toán giữ chuẩn mực cao trong cuộc đua PCI

Tiêu điểm -  10 giờ

Việc Quảng Ninh lùi xuống vị trí thứ hai sau 7 năm dẫn đầu bảng xếp hạng PCI cho thấy sự chuyển động mới trong cuộc cạnh tranh về chất lượng điều hành kinh tế.

Hấp lực mới cho điện gió ngoài khơi tăng tốc

Hấp lực mới cho điện gió ngoài khơi tăng tốc

Tiêu điểm -  11 giờ

Nghị quyết mới của Quốc hội về cơ chế, chính sách phát triển năng lượng quốc gia giai đoạn 2026–2030 được xem là cú hích quan trọng với điện gió ngoài khơi – lĩnh vực vốn nằm chờ nhiều năm vì vướng cơ chế, thẩm quyền và giá điện.

Ngành hàng không tiếp tục tăng trưởng ấn tượng trong năm 2025

Ngành hàng không tiếp tục tăng trưởng ấn tượng trong năm 2025

Tiêu điểm -  13 giờ

Hoạt động khai thác của các hãng hàng không trong năm 2025 tiếp tục tăng trưởng mạnh so với năm 2024.

MSB hỗ trợ đến 200 tỷ đồng cho doanh nghiệp các ngành trọng điểm

MSB hỗ trợ đến 200 tỷ đồng cho doanh nghiệp các ngành trọng điểm

Nhịp cầu kinh doanh -  2 giờ

Với giải pháp tài trợ chuyên biệt dựa trên sự am hiểu sâu sắc cùng nhiều ưu đãi từ MSB, doanh nghiệp các ngành trọng điểm sẽ chủ động dòng vốn, tối ưu chi phí và nâng cao năng lực cạnh tranh trong bối cảnh thị trường nhiều biến động.

HBA đưa blockchain và tài sản số vào cuộc sống

HBA đưa blockchain và tài sản số vào cuộc sống

Tiêu điểm -  2 giờ

Năm 2025 đánh dấu bước chuyển mình của Việt Nam, khi đưa blockchain và tài sản số từ 'vùng xám' vào ứng dụng thực tiễn, với khung pháp lý rõ ràng.

FE Credit đồng hành cùng người dân vùng lũ trên hành trình 'hồi sinh' cuộc sống

FE Credit đồng hành cùng người dân vùng lũ trên hành trình 'hồi sinh' cuộc sống

Nhịp cầu kinh doanh -  2 giờ

Những ngày sau bão lũ, khi rất nhiều con đường ở các vùng miền Bắc và miền Trung vẫn còn lấm lem bùn đất, anh Hùng - nhân viên FE Credit tại khu vực Thái Nguyên lại tiếp tục chuyến đi quen thuộc là chạy xe vào từng thôn xóm để tiếp cận từng khách hàng bị ảnh hưởng nặng bởi thiên tai. Chiếc xe máy lấm lem bùn đất nhưng anh vẫn kiên trì, bởi theo lời anh kể, “Đây là lúc khách hàng cần mình nhất”.

Cổ phiếu TCX tăng mạnh sau khi được quỹ VNM ETF mua mới

Cổ phiếu TCX tăng mạnh sau khi được quỹ VNM ETF mua mới

Tài chính -  2 giờ

Khoảng 6,4 triệu cổ phiếu TCX sẽ được MVIS Vietnam Local Index, chỉ số cơ sở của Vaneck Vectors Vietnam ETF (VNM ETF) mua mới trong quý IV/2025.

SHB nhận giải ngân hàng xuất sắc về đổi mới sáng tạo

SHB nhận giải ngân hàng xuất sắc về đổi mới sáng tạo

Nhịp cầu kinh doanh -  2 giờ

Vừa qua, trong khuôn khổ hội nghị tổ chức thành viên năm 2025 của Công ty cổ phần Thanh toán quốc gia Việt Nam (NAPAS) diễn ra tại Phú Quốc, SHB đã được vinh danh với giải thưởng “Ngân hàng dẫn đầu trong triển khai các dự án mang tính đổi mới - Outstanding Bank with Innovative Service”. Giải thưởng ghi nhận nỗ lực tiên phong của SHB trong phát triển các giải pháp thanh toán số đột phá, thúc đẩy xu hướng không tiền mặt tại Việt Nam.

La Tiên Villa được vinh danh tại giải thưởng bất động sản châu Á lần thứ 20

La Tiên Villa được vinh danh tại giải thưởng bất động sản châu Á lần thứ 20

Doanh nghiệp -  3 giờ

La Tiên Villa đã vượt qua nhiều tên tuổi trong khu vực để xuất sắc giành chiến thắng ở hạng mục "Best Housing/ Landed Architectural Design (Asia)".

Bộ đôi giá trị nâng tầm sức hút của La Tiên Villa

Bộ đôi giá trị nâng tầm sức hút của La Tiên Villa

Bất động sản -  3 giờ

Bên cạnh uy tín chủ đầu tư, pháp lý minh bạch và đô thị hiện hữu chính là bộ đôi giá trị để nhà đầu tư yên tâm “rót vốn” tại La Tiên Villa.

Đọc nhiều