Theo con số thống kê của Liên minh Hợp tác xã Việt Nam, đến nay cả nước có hơn 20.000 hợp tác xã (HTX) đang hoạt động với hơn 6,3 triệu thành viên và 2,5 triệu lao động làm việc thường xuyên.
Hiện mới chỉ có khoảng 2% số HTX tiếp cận được vốn vay, còn lại là chủ yếu tự xoay xở. Vì thiếu vốn, nhiều HTX gặp khó khăn trong việc tiếp cận công nghệ cao, không thể mở rộng sản xuất kinh doanh, thậm chí đứng trước nguy cơ phá sản.
TheLEADER đã có cuộc trao đổi với ông Nguyễn Ngọc Bảo, Chủ tịch Liên minh Hợp tác xã Việt Nam để có cái nhìn bao quát hơn về vấn đề này,
Ông có thể cho biết thêm về tình hình vốn hiện nay của các HTX?
Ông Nguyễn Ngọc Bảo: Hiện nay, tổng số vốn điều lệ của các HTX vào khoảng 34.000 tỷ đồng và tổng tài sản đến cuối tháng 3 xấp xỉ 80.000 tỷ đồng, điều này có nghĩa là 1 đồng vốn điều lệ của HTX thu hút được gần 3 đồng vốn từ thị trường.
Số vốn trên có thể là vốn từ bà con thân hữu, các tổ chức tín dụng, quỹ phát triển của Liên minh HTX hoặc vốn từ việc liên kết với các doanh nghiệp. Tuy nhiên, các HTX huy động nguồn lực từ mình là chính.
Vốn hiện vẫn là một trong những điểm nghẽn, là khó khăn lớn nhất của HTX. Nếu không thể giải quyết được vấn đề này, sẽ không có sự phát triển sản xuất, không có sự chuyển đổi tổ chức theo mô hình sản xuất và sẽ không có sự tăng trưởng bền vững.
Năng lực HTX có phải là nguyên nhân khiến họ khó tiếp cận được với nguồn vốn không, thưa ông?
Ông Nguyễn Ngọc Bảo: Tôi cho rằng vấn đề không tiếp cận được vốn là từ hai phía.
Quy mô HTX hiện vẫn còn nhỏ, tài chính của một số HTX chưa minh bạch và khả năng quản trị sản xuất kinh doanh cũng còn hạn chế. Năng lực HTX có vấn đề nhưng không phải toàn bộ khi khoảng 45% HTX hoạt động có hiệu quả.
Theo tôi, các ngân hàng hoặc các tổ chức cần có cách tiếp cận, chăm sóc khách hàng tốt hơn, thậm chí là tư vấn hỗ trợ cho HTX để xây dựng phương án sản xuất kinh doanh hoặc tập trung thẩm định các phương án đó. Ngoài ra, cũng có thể thông qua các doanh nghiệp liên kết chuỗi để đưa vốn vào HTX.
Thực tế lòng tin giữa HTX với ngân hàng là chưa cao. Do vậy cần chú trọng hơn năng lực thẩm định các phương án sản xuất kinh doanh hoặc có thể vừa cho vay tín chấp và cho vay thế chấp. Ngoài ra, cần nâng cao quản trị và vốn tự có của HTX để tạo điều kiện thu hút vốn.
Ông đánh giá như thế nào về hoạt động kinh tế của các HTX hiện nay và hiện Liên minh HTX đang hỗ trợ như thế nào?
Ông Nguyễn Ngọc Bảo: Hoạt động kinh tế của các HTX Việt Nam không còn nằm trong khuôn khổ nước ta mà đã vượt ra tầm thế giới. Sự tham gia của các tổ chức, các nhà đầu tư, các ngân hàng từ nước ngoài cho thấy HTX đang có sự phát triển và nhận được quan tâm rất lớn.
Trong bối cảnh đó, các HTX phải sản xuất theo chuỗi giá trị trong nước và nước ngoài nhằm đảm bảo việc tiêu thụ sản phẩm, tránh tình trạng được mùa rớt giá, tạo sự ổn định về thu nhập, nguồn lực cũng như có khả năng huy động các nguồn lực từ thị trường.
Liên minh HTX đang tập trung hỗ trợ cho các thành viên thông qua nâng cao quản trị, xây dựng hệ thống kiểm toán để tăng tính minh bạch; hỗ trợ các HTX khai thác được tiềm năng và đặc biệt, hỗ trợ các HTX tham gia vào chuỗi để có hợp đồng tiêu thụ ổn định, liên kết HTX với doanh nghiệp.
Ngoài ra, vấn đề thương hiệu, an toàn vệ sinh thực phẩm cũng là vấn đề rất lớn đối với các mặt hàng nông sản của Việt Nam. Liên minh HTX đang thực hiện đề án hỗ trợ, trang bị kiến thức cho các thành viên về tiêu chuẩn hàng hóa, hướng dẫn về làm chỉ dẫn địa lý và làm thương hiệu.
Xin cám ơn ông!
