Hành trình hồi sinh Gốm Chu Đậu

Từng có giai đoạn phát triển rực rỡ song lại bị thất truyền từ thế kỷ 17, Gốm Chu Đậu tình cờ được ông Makoto Anabuki, cán bộ ngoại giao Đại sứ quán Nhật Bản tại Việt Nam phát hiện ra trong chuyến công tác tới Thổ Nhĩ Kỳ. 

Tại Bảo tàng Tokapi Saray, Istanbul, có bình gốm hoa lam cao 54 cm được coi là bảo vật quốc gia Thổ Nhĩ Kỳ và được bảo hiểm hàng triệu đô la Mỹ. Trên bình có dòng chữ Hán “Thái Hòa bát niên Nam Sách châu, tương nhân Bùi thị Hý bút”, tạm dịch là “Năm Thái Hòa thứ tám (năm 1450), thợ gốm họ Bùi, người châu Nam Sách vẽ”.

Với mục tiêu hồi sinh nghề gốm, tháng 10/2001, Xí nghiệp gốm Chu Đậu với diện tích 33.250m2 đặt ngay trên đất quê hương chính thức đi vào hoạt động. 

20 nghệ nhân từ Hà Nội, Bình Dương, Biên Hòa, Hải Dương… đã nhận lời hợp tác với đơn vị, vừa nghiên cứu những nét đặc sắc của gốm Chu Đậu, vừa thiết kế những mẫu sản phẩm mới để đưa ra thị trường. Nguyên liệu sử dụng làm gốm từ nguồn đất chất lượng cao tại Chí Linh, giúp sản phẩm mang hồn cốt của nền văn minh châu thổ sông Thái Bình.

Tài hoa trong kỹ thuật chế tác thủ công chính là nền tảng tạo nên danh tiếng Gốm Chu Đậu. Bình tì bà và bình củ tỏi là 2 sản phẩm nổi tiếng nhất của Gốm Chu Đậu. Để đáp ứng nhu cầu thị trường, ngày nay Gốm Chu Đậu cho ra mắt nhiều dòng sản phẩm đa dạng như bình hoa, bộ ấm trà, gốm gia dụng đến gốm tâm linh, gốm phong thủy,...

Là dòng sản phẩm cao cấp, Gốm Chu Đậu không chỉ có xương gốm tinh khiết, nhẹ, cứng cáp mà còn có lớp men tuyệt đẹp, mang đặc trưng không thể nhầm lẫn.Các sản phẩm được thể hiện trên chấtliệu men trắng hoa lam, men ngọc, hay men màu tam thái.

Gốm Chu Đậu được thể hiện dưới nhiềuhình thức như vẽ, khắc, họa, đắp nổi đều phóng khoáng, trữ tình, hài hòa, tinh xảo. Những họa tiết, hoa văn trên gốm thể hiện đậm đà bản sắc văn hóa dân tộcViệt Nam. Đó là khung cảnh thiên nhiên và cuộc sống của cư dân đồng bằng châuthổ sông Hồng như cảnh mục đồng chăn trâu, chim đậu trên cành hoa, đàn cá bơi dưới nước, mái nhà tranh ven sông… 

Nghệ nhân ưu tú Hà Bá Định, tác giả của những bình gốm nghệ thuật chất lượng cao. Tác phẩm của ông được nhiều bảo tàng gốm trên thế giới lưu trữ và trưng bày. Không chỉ sáng tác, nghệ nhân Hà Bá Định còn dành nhiều thời gian để truyền lại những tinh hoa nghệ thuật Gốm Chu Đậu cho lớp trẻ.

Bình hoa gốm Chu Đậu vừa để cắm hoa nhưng cũng là những tác phẩm nghệ thuật để trang trí làm tôn thêm vẻ đẹp của không gian nội thất gia đình hay sẽ là những món quà quý dùng để tặng người thân, bạn bè.

Mỗi năm, khu vực trưng bày Gốm Chu Đậu đón hàng vạn lượt khách tới tham quan và mua sản phẩm. Bên cạnh mục đích thương mại, xưởng gốm Chu Đậu còn là nơi truyền lại tình yêu nghệ thuật thủ công truyền thống cho thế hệ tiếp nối.

Ngày 25/2, tại buổi họp báo quốc tế trước thềm hội nghị thượng đỉnh Mỹ - Triều, UBND TP Hà Nội đã gửi tới tất cả các phóng viên tham dự hội nghị một món quà.

"Món quà là mô hình trống đồng Đông Sơn làm từ gốm Chu Đậu. Việt Nam với 4000 năm lịch sử, gắn liền với biểu tượng trống đồng Đông Sơn. Năm 1990, chúng tôi tặng một chiếc trống đồng cho Liên Hợp Quốc", Chủ tịch TP Hà Nội Nguyễn Đức Chung nói.

Sau 3 thế kỷ thất truyền, Gốm Chu Đậu hồi sinh nhờ Công ty sản xuất dịch vụ và xuất, nhập khẩu Nam Hà Nội, nay là Tổng công ty Thương mại Hà Nội Hapro, thành viên của tập đoàn BRG. Tập đoàn đã định hướng đẩy mạnh phát triển thương hiệu trong và ngoài nước.
Ngay sau lô sản phẩm gốm Chu Đậu đầu tiên xuất lò vào năm 2003, cùng với thị trường trong nước, gốm Chu Đậu đã xuất khẩu cung ứng sản phẩm cho nhiều nước trên thế giới. Việc mạnh dạn đưa sản phẩm xuất sang thị trường châu Âu như một hướng đi đột phá. Trong nhiều năm liền, thị trường này vẫn tiêu thụ khá đều đặn. Tiếp đến là thị trường Nga, Nhật Bản cũng như một thị trường mới gồm cả nhiều nước châu Phi.