Leader talk

Tiếp sức cho chuyển dịch năng lượng

Surendra Rosha* - 20/08/2024 09:58 (GMT+7)

Quá trình chuyển dịch năng lượng đang đặt ra nhiều vấn đề mới cần giải quyết, đặc biệt là hoàn thiện hệ thống bơm vốn.

Ông Surendra Rosha, Đồng tổng giám đốc HSBC châu Á – Thái Bình Dương

Cảm giác hoài niệm khi nghĩ về tương lai thật lạ lùng! Lần đầu tiên nhìn thấy chiếc xe kéo chạy bằng điện, tôi đã không thể nhịn cười khi nhớ lại tiếng lọc cọc của những chiếc xe kéo chạy đầy trên phố hồi tôi còn nhỏ.

Các mẫu xe mới chạy bằng điện đã nhanh chóng trở nên phổ biến ở một số nước Đông Nam Á cũng có truyền thống dùng xe ba bánh. Điện đã sẵn sàng trở thành nguồn năng lượng thay thế cho nhiên liệu hóa thạch ở xe ô tô hay xe buýt.

Lượng khí phát thải sinh ra trong quá trình sản xuất điện là một vấn đề không thể xem nhẹ. Các chuyên gia phân tích dự báo, năng lượng tiêu thụ hàng năm của nền kinh tế năng động Đông Nam Á có thể tăng gấp ba trong ba thập kỷ từ nay tới 2050.

Xét dưới góc độ chi phí và mức độ sạch, năng lượng tái tạo hiện là lựa chọn hiệu quả nhất nhằm đáp ứng nhu cầu không ngừng gia tăng này.

Khi tách bạch được tăng trưởng kinh tế với phát thải carbon, ASEAN sẽ theo đuổi lộ trình giống như các nền kinh tế đã phát triển, chẳng hạn như Mỹ đã chứng kiến GDP tăng hơn gấp đôi kể từ năm 1990 ngay cả khi phát thải đã giảm.

Tất nhiên, nguyên nhân chủ yếu là do một số nước phương Tây giảm hoạt động sản xuất nhưng sản xuất năng lượng sạch hơn mới là yếu tố đóng vai trò quan trọng nhất.

Để ASEAN có thể đạt được cân bằng phát thải, năng lượng tạo ra từ nguồn tái tạo phải tăng gần gấp ba vào cuối thập kỷ này. Đưa nguồn điện sạch đó vào lưới điện có thể giúp cắt giảm mạnh mẽ lượng phát thải trước năm 2030.

Theo sau đó, sự tiến bộ của công nghệ năng lượng sạch và chi phí cạnh tranh sẽ thúc đẩy giảm phát thải nhanh chóng hơn trong các ngành khó chuyển dịch như sản xuất thép hay hàng không.

Tuy nhiên, muốn đạt được tốc độ nhanh chóng đó đòi hỏi phải có sự hợp tác trong chuyển dịch năng lượng.

Các định chế tài chính cùng các tổ chức thuộc cả khối công và tư cũng như các tổ chức xã hội đã đạt được những bước tiến nhất định trong nhiều năm gần đây trong việc hợp tác thúc đẩy thay đổi.

Tăng cường hợp tác có thể giúp mở rộng quy mô năng lượng tái tạo, dẫn nguồn vốn đến các ngành thực sự cần nhất và giải quyết thách thức về than đá.

Đẩy nhanh chuyển dịch năng lượng

Có ba lý do để chúng ta có thể lạc quan. Thứ nhất, ASEAN có tiềm năng khổng lồ về năng lượng mặt trời và điện gió.

Tuy nhiên, triển khai thêm nhiều dự án tái tạo mới với công suất cao gấp nhiều lần hiện tại sẽ cần nguồn vốn không hề nhỏ. Điều đó đồng nghĩa chúng ta cần điều chỉnh lại tỷ lệ đầu tư giữa nhiên liệu hóa thạch và nguồn năng lượng phát thải carbon thấp từ 50-50 thành 3:1 để ưu tiên cho các nguồn năng lượng sạch hơn.

Số lượng cam kết cân bằng phát thải của các định chế tài chính cho thấy nguồn tiền sẵn sàng để giải quyết bài toán này.

Trở ngại chủ yếu nằm ở khâu triển khai. Bên cạnh các tiêu chí phức tạp ngân hàng thương mại phải áp dụng với các thị trường mới nổi, bản thân các giao dịch đủ điều kiện tiếp cận tín dụng ngân hàng và cơ cấu hợp đồng khả thi cũng chưa thấy tại nhiều quốc gia.

Các nhà làm chính sách có thể hỗ trợ tháo gỡ nút thắt này bằng cách xây dựng danh mục các dự án đủ khả năng tiếp cận tín dụng ngân hàng nhằm tạo điều kiện và thúc đẩy tiến độ triển khai của nguồn vốn từ khu vực tư nhân.

Thứ hai, chính sách công có thể tăng quy mô cho các giải pháp tài chính mới. Điều này đồng nghĩa có thể triển khai mở rộng tài chính hỗn hợp kết hợp nguồn vốn từ khu vực công, chẳng hạn như các ngân hàng phát triển đa phương, với nguồn vốn từ khu vực tư gồm các định chế tài chính.

Hệ thống bơm vốn để hỗ trợ cho hướng đi này vẫn chưa thực sự hoàn thiện.

Hiện tại, hợp đồng tài chính hỗn hợp vẫn chỉ được thương thảo dựa trên tính chất mỗi giao dịch, do vậy, nội dung hợp đồng hiếm khi đồng nhất. Việc thiết lập hợp đồng mẫu trong mảng điện gió, điện mặt trời hoặc hình thái năng lượng tái tạo khác có thể tạo ra sự thống nhất và mang lại khả năng so sánh giữa các dự án nhằm giúp các ngân hàng đánh giá rủi ro.

Triển khai thêm nhiều dự án tái tạo mới với công suất cao gấp nhiều lần hiện tại sẽ cần nguồn vốn không hề nhỏ. Ảnh: Hoàng Anh

Thứ ba, ASEAN có thể giải quyết thử thách về than đá thông qua hợp tác.

Hiện tại, khoảng 450 nhà máy nhiệt điện than, có tuổi thọ hoạt động lâu năm, đang phục vụ hầu hết nhu cầu năng lượng cho Đông Nam Á. Chúng ta cần tìm cách để cho những nhà máy này "nghỉ hưu non" và thay thế bằng năng lượng tái tạo để có thể đạt được các mục tiêu cân bằng phát thải.

Các nhà làm chính sách có thể hỗ trợ các định chế tài chính tham gia vào quá trình cho nhiệt điện than "nghỉ hưu non" như một phần trong kế hoạch tổng thể xây dựng hạ tầng năng lượng tái tạo và lưới điện.

Thỏa thuận Đối tác chuyển đổi năng lượng công bằng (Just Energy Transition Partnership – JETP) ở Indonesia và Việt Nam là những ví dụ đầy hứa hẹn. Những thỏa thuận tài chính đa phương như vậy kết nối các quốc gia G7 với các định chế tài chính cũng như chính phủ các nước cùng hướng tới mục tiêu tăng tốc quá trình giảm dần than đá như một phần của kế hoạch chuyển dịch năng lượng nói chung.

Thử thách chung của chúng ta tại thời điểm này là làm sao biến ý tưởng thành giao dịch thực tế. Đây chính là điểm chúng ta cần nỗ lực nhiều. Giải pháp cần có khả năng mở rộng để khu vực công có thể tham gia và khu vực tư có thể cung cấp vốn. Điểm mấu chốt là khả năng được cấp tín dụng và nhân rộng, chỉ có thể đạt được thông qua tăng cường hợp tác giữa hai khu vực công và tư.

Các chính sách liên quan đến than đá mới chỉ tập trung vào giảm công suất mới mà chưa hướng đến việc giảm dần các nhà máy đang tồn tại một cách hợp lý.

Quy mô lĩnh vực năng lượng tái tạo mở rộng nhanh chóng cho thấy tiềm năng có thể đạt được khi hai khía cạnh kinh tế và chính sách song hành với nhau. Ember, một tổ chức nghiên cứu độc lập, dự báo năm nay sẽ chứng kiến một bước ngoặt lớn khi phát thải năng lượng toàn cầu lần đầu tiên giảm xuống.

Bước tiến này có thể đạt được là nhờ sự đổi mới sáng tạo đã giúp những chiếc xe tuk-tuk chạy được bằng điện, bớt ồn và sạch sẽ.

Tôi hy vọng câu chuyện đó sẽ được nhân rộng thêm nữa trên chặng đường dài hướng tới cân bằng phát thải. Hợp tác có thể thúc đẩy nguồn vốn cần thiết trở nên dồi dào với chi phí hợp lý và quy mô lớn trên khắp ASEAN.

(*) Bài viết thể hiện quan điểm tác giả ông Surendra Rosha, Đồng tổng giám đốc HSBC châu Á – Thái Bình Dương.

Ý kiến ( 0)
Bài toán nguồn nhân lực cho chuyển dịch năng lượng

Bài toán nguồn nhân lực cho chuyển dịch năng lượng

Phát triển bền vững -  2 năm

Chuyển dịch việc làm theo hướng xanh hóa là yếu tố cấp thiết để đảm bảo thực hiện các mục tiêu bền vững và chuyển dịch năng lượng.

Thu hút doanh nghiệp nước ngoài tham gia chuyển dịch năng lượng

Thu hút doanh nghiệp nước ngoài tham gia chuyển dịch năng lượng

Phát triển bền vững -  1 năm

Thời gian qua, Chính phủ đã ban hành chính sách liên quan đến khuyến khích phát triển năng lượng tái tạo, hướng đến chuyển dịch năng lượng, thực hiện hóa mục tiêu giảm phát thải và phát triển bền vững, có thể kể đến như Quy hoạch điện VIII hay gần đây là cơ chế mua bán điện trực tiếp (DPPA).

Amcham chỉ ra nút thắt nguồn vốn cho chuyển dịch năng lượng

Amcham chỉ ra nút thắt nguồn vốn cho chuyển dịch năng lượng

Phát triển bền vững -  2 năm

Theo Amcham, điều quan trọng để thu hút đầu tư trong nước và quốc tế vào năng lượng bền vững là các hợp đồng mua bán điện có khả năng vay vốn ngân hàng.

Công ước Hà Nội và sứ mệnh bảo đảm quyền con người, quyền công dân trong môi trường số

Công ước Hà Nội và sứ mệnh bảo đảm quyền con người, quyền công dân trong môi trường số

Leader talk -  8 giờ

Công ước Hà Nội thiết lập cơ chế chia sẻ dữ liệu minh bạch, kịp thời, góp phần ngăn chặn hiệu quả các hành vi xâm phạm quyền con người trên không gian mạng.

Phát biểu của Tổng Bí thư Tô Lâm với đại biểu tham dự hội thảo quốc tế Việt Nam học lần thứ 7

Phát biểu của Tổng Bí thư Tô Lâm với đại biểu tham dự hội thảo quốc tế Việt Nam học lần thứ 7

Leader talk -  1 ngày

Trân trọng giới thiệu toàn văn phát biểu của Tổng Bí thư Tô Lâm với các đại biểu tham dự Hội thảo quốc tế Việt Nam học lần thứ 7.

Thời cơ cho doanh nghiệp tư nhân Việt vươn mình

Thời cơ cho doanh nghiệp tư nhân Việt vươn mình

Leader talk -  4 ngày

Phát triển kinh tế tư nhân Việt Nam lớn mạnh là bước đi cần thiết nhằm xây dựng một nền kinh tế vững vàng, độc lập và tự chủ.

Người phụ nữ tiên phong kiến tạo chuyển dịch năng lượng bền vững

Người phụ nữ tiên phong kiến tạo chuyển dịch năng lượng bền vững

Leader talk -  6 ngày

Bà Jessica Nga Trần, Giám đốc điều hành Quỹ Clime Capital tại Việt Nam, tin rằng, chọn đúng người, làm đúng việc, theo cách đúng đắn sẽ mang lại những kết quả bền vững.

Nghị quyết 70 và cú hích mới hút vốn FDI vào điện tái tạo

Nghị quyết 70 và cú hích mới hút vốn FDI vào điện tái tạo

Leader talk -  1 tuần

Nghị quyết 70 mở đường cho làn sóng FDI mới vào năng lượng tái tạo, tạo cú hích để Việt Nam tiến gần hơn mục tiêu 30% điện xanh vào năm 2030.

Chủ tịch KienlongBank bay giữa sân khấu, hát song ca cực cháy cùng Bùi Công Nam

Chủ tịch KienlongBank bay giữa sân khấu, hát song ca cực cháy cùng Bùi Công Nam

Nhịp cầu kinh doanh -  43 phút

Mạng xã hội đang “dậy sóng” với màn trình diễn cực cháy của ông Trần Ngọc Minh – Chủ tịch HĐQT KienlongBank và cũng là vị chủ tịch ngân hàng đương nhiệm trẻ nhất Việt Nam trong đêm Gala kỷ niệm 30 năm thành lập ngân hàng tối 26/10.

Tập đoàn Masterise muốn xây cầu Phú Mỹ 2 nối TP.HCM với Đồng Nai

Tập đoàn Masterise muốn xây cầu Phú Mỹ 2 nối TP.HCM với Đồng Nai

Tiêu điểm -  51 phút

Theo Sở Tài chính TP.HCM, thành phố đang xem xét kiến nghị UBND TP giao Tập đoàn Masterise lập hồ sơ đề xuất đầu tư dự án cầu Phú Mỹ 2.

Liệu pháp mới giúp kéo dài thời gian sống cho bệnh nhân ung thư

Liệu pháp mới giúp kéo dài thời gian sống cho bệnh nhân ung thư

Nhịp cầu kinh doanh -  52 phút

Một trong những hướng đi đầy hứa hẹn của y học hiện đại là kích hoạt sức mạnh tự thân của cơ thể để chống lại bệnh tật. Tại Việt Nam, Vinmec đang tiên phong ứng dụng liệu pháp miễn dịch tăng cường tự thân (AIET) - công nghệ chuyển giao từ Nhật Bản - mở ra cơ hội kéo dài thời gian sống và cải thiện chất lượng sống cho người bệnh ung thư.

Green GSM được vinh danh tại giải thưởng thúc đẩy giao thông xanh tại Philippines

Green GSM được vinh danh tại giải thưởng thúc đẩy giao thông xanh tại Philippines

Nhịp cầu kinh doanh -  1 giờ

Green GSM được vinh danh với giải thưởng di chuyển điện hóa, hạng mục ứng dụng công nghệ. Giải thưởng ghi nhận những đóng góp nổi bật và thiết thực của Green GSM trong việc thúc đẩy giao thông điện và hỗ trợ quá trình chuyển đổi sang mô hình di chuyển bền vững tại quốc gia này, trong khuôn khổ Hội nghị Xe điện Philippines lần thứ 13 vừa qua.

TPBank nâng cao hiệu quả hoạt động và mở rộng nền tảng hướng tới phát triển bền vững

TPBank nâng cao hiệu quả hoạt động và mở rộng nền tảng hướng tới phát triển bền vững

Tài chính -  1 giờ

Trong bối cảnh thị trường còn nhiều thách thức, TPBank tiếp tục duy trì tăng trưởng lợi nhuận tích cực và đẩy mạnh chuyển đổi số. Việc tăng vốn, mở rộng hệ sinh thái tài chính và đồng hành cùng cộng đồng giúp ngân hàng củng cố nền tảng cho giai đoạn phát triển tiếp theo.

Khi hỗn loạn trở thành trật tự mới trong quản trị doanh nghiệp

Khi hỗn loạn trở thành trật tự mới trong quản trị doanh nghiệp

Diễn đàn quản trị -  1 giờ

Lãnh đạo giỏi hiểu rằng trong thời đại biến động, trật tự không còn là lợi thế. Điều quan trọng là biết lắng nghe và biến phản hồi thành cơ hội đổi mới.

Bất chấp thị trường kém tích cực, Chứng khoán VIX nâng mục tiêu lợi nhuận vượt 5.000 tỷ đồng

Bất chấp thị trường kém tích cực, Chứng khoán VIX nâng mục tiêu lợi nhuận vượt 5.000 tỷ đồng

Tài chính -  1 giờ

Kế hoạch mới tăng lợi nhuận lên thêm 1.200 tỷ đồng so với tờ trình chứng khoán VIX đã thông qua hồi tháng 9.