Theo chuyên gia, Nhà nước chỉ nên giám sát chất lượng xăng dầu, còn giá bán lẻ nên để thị trường tự quyết định.
Giá xăng dầu cơ sở không theo kịp sự thay đổi của thị trường quốc tế
Trung tâm Nghiên cứu kinh tế và chiến lược Việt Nam (VESS) trong báo cáo mới đây về thị trường xăng dầu đánh giá, cách thức tính giá cơ sở hiện nay có nhiều điểm yếu, khiến giá xăng dầu cơ sở không phản ánh đúng giá xăng dầu thực tế, và không theo kịp sự thay đổi giá xăng dầu của thị trường quốc tế.
Đơn cử, cách tính thuế hoàn toàn theo tỷ lệ (thuế nhập khẩu, thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế giá trị gia tăng) hiện nay có thể khiến nguồn thu ngân sách bị động khi giá thế giới giảm đột ngột, hoặc khuyếch đại giá trong nước khi giá thế giới tăng mạnh và đột ngột (hiệu ứng gia tốc).
Cùng với đó, Việt Nam là một trong số ít các quốc gia đa phần sử dụng các khoản thuế tương đối để áp lên mặt hàng xăng dầu, đồng thời là quốc gia hiếm hoi áp trực tiếp đồng thời hai khoản thuế tiêu thụ đặc biệt và bảo vệ môi trường lên mặt hàng xăng dầu.
“Trong bối cảnh thị trường xăng dầu biến động liên tục như hiện nay, cách tính các khoản thuế lên mặt hàng xăng dầu có thể không còn phù hợp”, VESS nhấn mạnh.
Việt Nam là quốc gia hiếm hoi áp trực tiếp đồng thời hai khoản thuế tiêu thụ đặc biệt và bảo vệ môi trường lên mặt hàng xăng dầu. Ảnh: Hoàng Anh/TL.
Ủy ban Kinh tế tại phiên họp thứ 23 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội hồi đầu tháng 5 cũng cho rằng các quy định về phương pháp tính giá chưa phù hợp với biến động thị trường, không có tính cạnh tranh, chưa đủ bù đắp chi phí kinh doanh cho các doanh nghiệp bán lẻ.
Điều này dẫn tới nhiều cửa hàng xăng dầu đã ngừng kinh doanh, và hậu quả là thiếu xăng cục bộ tại Hà Nội, TP.HCM.
Tại hội thảo công bố báo cáo, ông Nguyễn Đức Thành, Giám đốc VESS, cho rằng nên để thị trường quyết định giá xăng dầu, còn Nhà nước chỉ giám sát chất lượng, hoặc hình thành sàn giao dịch cung cấp xăng dầu để giải quyết vấn đề giá.
Theo đó, giá cơ sở xăng dầu cần được tính đúng, đủ, đảm bảo cân bằng hài hòa lợi ích người tiêu dùng, doanh nghiệp.
Các khuyến nghị
Với tỷ trọng thuế 25% (2022), thay đổi cách áp thuế lên mặt hàng xăng dầu có thể thay đổi giá xăng dầu bán lẻ một cách đáng kể, VESS phân tích.
Theo đó, để giảm tỷ trọng thuế xăng dầu trong giá cơ sở, cũng như để tránh các khoản thu từ thuế tăng mạnh do giá xăng dầu thế giới tăng cao, khiến giá xăng dầu bán lẻ ở mức cao như năm 2022, VESS đề xuất thay đổi cách áp hai khoản thuế bảo vệ môi trường hoặc thuế tiêu thụ đặc biệt theo hướng như các quốc gia khác trên thế giới (gộp hai loại vào một, hoặc bỏ một trong hai).
VESS cũng đề xuất sử dụng thuế tuyệt đối thay vì thuế tương đối, cụ thể với thuế tiêu thụ đặc biệt, với mức gợi ý là 2.000 VND/lít.
Đồng thời, lưu ý ngay cả các loại thuế tương đối vốn có (như thuế giá trị gia tăng, thuế nhập khẩu), cũng cần cân nhắc một giới hạn tuyệt đối, ví dụ 3.000 VNĐ/lít. Những mức tuyệt đối này cần được điều chỉnh định kỳ theo điều kiện thị trường và xã hội.
Ngoài ra, để tăng tính cạnh tranh trong thị trường kinh doanh xăng dầu, nhóm nghiên cứu đề xuất nên xem xét loại bỏ quy định về khoảng cách tối thiểu của Bộ Xây dựng, quy rõ trách nhiệm về chất lượng sản phẩm cho các bên tham gia trong thị trường.
Cùng với đó, sửa đổi chính sách liên quan như các quy định vận hành thị trường, chiết khấu, cho phép doanh nghiệp bán lẻ được nhập xăng dầu từ nhiều nguồn cung cấp khác nhau.
Từ đó, tạo nên sự cạnh tranh trong giá/chất lượng xăng dầu bán lẻ giữa các doanh nghiệp với nhau, gián tiếp mang lại lợi ích cho người tiêu dùng trong nước.
Nhiều quy định được đặt ra nhằm mục đích duy trì ổn định thị trường xăng dầu, đảm bảo an toàn trong lao động và kinh doanh, nhưng trên thực tế, đã gây ảnh hưởng tiêu cực đến doanh nghiệp và người tiêu dùng, theo VESS.
Nhiều quy định được đặt ra nhằm mục đích duy trì ổn định thị trường xăng dầu, đảm bảo an toàn trong lao động và kinh doanh, nhưng trên thực tế, đã gây ảnh hưởng tiêu cực đến doanh nghiệp và người tiêu dùng, theo VESS.
Bối cảnh phát triển mới đòi hỏi Thủ đô Hà Nội phải thực hiện một cuộc chuyển mình căn bản, từ mô hình phát triển đơn cực đã quá tải, sang cấu trúc "đa cực, đa trung tâm" nhằm giải quyết dứt điểm các thách thức đô thị cố hữu.
Việt Nam sở hữu tiềm năng lớn với các khoáng sản chiến lược hàng đầu thế giới, nhưng gánh nặng chính sách thuế đang thách thức sự phát triển của ngành này.
Giữa làn sóng hội nhập và chuyển đổi số mạnh mẽ, các doanh nghiệp nhà nước vẫn là trụ cột vững chắc của nền kinh tế Việt Nam. Trong đó, Vietnam Airlines – Hãng hàng không Quốc gia – tiếp tục khẳng định vai trò tiên phong trên hành trình số hóa và phát triển bền vững, vì một tương lai xanh và hội nhập.
Ngân hàng TMCP Đông Nam Á (SeABank, HOSE: SSB) là nhà tài trợ độc quyền live concert 2025 - See The Light của ca sĩ Mỹ Tâm. Đồng hành cùng sự kiện âm nhạc lớn nhất năm, SeABank thể hiện cam kết “lấy khách hàng làm trọng tâm” khi không chỉ mang đến các giải pháp tài chính tối ưu mà còn đem lại những trải nghiệm văn hóa giàu cảm xúc với mong muốn nâng cao chất lượng sống và giá trị tinh thần cho khách hàng.
Tắc nghẽn trong sản xuất tuabin, cùng với hàng loạt khó khăn về tài chính và quy định pháp lý vốn có, tiếp tục kéo dài tiến độ các dự án điện khí tại Việt Nam.
Với mong muốn nâng cao trải nghiệm khách hàng để phục vụ tốt hơn, VinFast triển khai chương trình khảo sát toàn thể chủ xe ô của hãng, bắt đầu từ 20-26/10/2025.
Hội nghị là diễn đàn kết nối đa chiều giữa cơ quan quản lý, ngân hàng và cộng đồng doanh nghiệp, hộ kinh doanh nhằm đẩy mạnh ứng dụng công nghệ, mở rộng tiếp cận nguồn vốn và phát triển khu vực kinh tế tư nhân địa phương.
