Theo đánh giá của Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương (CIEM), kinh tế Việt Nam bước vào quý II/2018 với không ít hứng khởi và kỳ vọng. Những chuyển biến về cải thiện môi trường kinh doanh, tái cơ cấu kinh tế song song với ưu tiên ổn định kinh tế vĩ mô trong những quý trước ít nhiều đã củng cố niềm tin của thị trường.
Tại hội thảo về kinh tế vĩ mô do CIEM với sự hỗ trợ của Chương trình Australia hỗ trợ cải cách kinh tế Việt Nam (Aus4Reform) tổ chức, ông Nguyễn Anh Dương, Trưởng ban Chính sách kinh tế vĩ mô (CIEM) cho biết, kết quả dự báo cho thấy tăng trưởng kinh tế năm 2018 (cập nhật) có thể đạt mức 6,71% so với mức dự báo 6,67% vào tháng 4/2018.
Theo dự báo của CIEM, tăng trưởng xuất khẩu cả năm ở mức 12,11%; thặng dư thương mại ở mức 1,2 tỷ USD; và lạm phát bình quân năm nay đạt 3,93%.
Ông Dương cho biết, cơ sở cho dự báo này là do tăng trưởng kinh tế đạt 7,08% trong sáu tháng đầu năm, mức cao nhất trong sáu tháng đầu năm kể từ 2011. Kết quả này giúp giảm áp lực điều hành trong sáu tháng cuối năm nhằm đạt mục tiêu tăng trưởng cả năm.
"Kinh tế Việt Nam vẫn đang trong giai đoạn mở rộng trong chu kỳ tăng trưởng. GDP thực tế vẫn cao hơn so với xu thế. Tăng trưởng GDP cũng chưa có dấu hiệu quá nóng, thể hiện qua việc tốc độ tăng GDP chưa vượt quá xu thế trong hai quý liên tiếp", đại diện CIEM nhận định.
Ông Dương cho biết, trong nửa đầu năm nay, đà tăng trưởng kinh tế được duy trì, gắn với chuyển biến về môi trường kinh doanh, niềm tin của doanh nghiệp trong nước và doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (FDI) được củng cố. Tăng trưởng kinh tế sáu tháng đầu năm không dựa vào mở rộng tiền tệ; cán cân thương mại tiếp tục thặng dư.
Bên cạnh đó, tăng trưởng kinh tế chưa kéo theo áp lực lạm phát theo chu kỳ do ít có tác động của mở rộng tiền tệ và tài khóa. Đại diện CIEM nhận định, so với những lần khủng hoảng trước, Việt Nam hiện đã có thêm kinh nghiệm và bình tĩnh hơn để ứng phó với tác động bất lợi từ những diễn biến kinh tế thế giới.
Ngoài ra, ông Dương cho rằng một trong những yếu tố quan trọng quyết định tới dự báo tăng trưởng kinh tế năm nay là việc Chính phủ vẫn kiên định duy trì ổn định kinh tế vĩ mô song song với tiếp tục xây dựng, hoàn thiện thể chế pháp luật, cải cách hành chính, cải thiện môi trường kinh doanh.
Nhiều diễn biến bất định trong kinh tế vĩ mô 6 tháng cuối năm
Theo đại diện của CIEM, mặc dù có nhiều điểm sáng song kết quả kinh tế - xã hội trong quý 4/2017 và quý 1/2018 còn nhận được một vài ý kiến nghi ngại, đặc biệt là về chất lượng tăng trưởng và áp lực lạm phát. Rủi ro suy giảm kinh tế cũng được đề cập nhiều hơn, chủ yếu do lo ngại về diễn biến chu kỳ tăng trưởng và diễn biến khó lường của căng thẳng thương mại Mỹ - Trung Quốc.
Cụ thể, diễn biến kinh tế vĩ mô trong sáu tháng cuối năm có thể chịu ảnh hưởng của một số yếu tố như căng thẳng thương mại Mỹ - Trung Quốc còn diễn biến khó lường; các tranh chấp địa chính trị vẫn hiện hữu ở nhiều khu vực, đặc biệt là ở châu Á – Thái Bình Dương; lộ trình tăng lãi suất ở Mỹ có thể bất định hơn; và việc hoàn tất các thủ tục cho phê chuẩn các hiệp định thương mại tự do có thể kéo theo một số tác động tích cực đối với dòng vốn đầu tư nước ngoài vào Việt Nam.
Trong chừng mực ấy, diễn biến kinh tế vĩ mô của Việt Nam phụ thuộc đáng kể vào cách thức thúc đẩy tăng trưởng, điều hành giá cả, cải thiện thực chất môi trường kinh doanh và xử lý các điểm nghẽn của mô hình tăng trưởng như các vấn đề về doanh nghiệp nhà nước, đầu tư công, hệ thống các tổ chức tín dụng.
Trong công tác điều hành, chính sách, ông Dương cho rằng cần phải ưu tiên ổn định kinh tế vĩ mô nhưng cần ứng phó linh hoạt hơn, không chỉ dựa vào công cụ tiền tệ, đặc biệt là tỷ giá.
Ông Dương cho biết trong thời gian qua, có nhiều ý kiến cho rằng cần phá giá VND, song đại diện CIEM nhận định rằng như vậy là quá vội vàng. Theo đó, cần sử dụng các giải pháp thực, đặc biệt là cần để tâm đến tâm lý của nhà đầu tư hơn là vội vàng dùng giải pháp tiền tệ để xử lý các vấn đề về tác động với xuất khẩu của Việt Nam.
"Việc điều chỉnh tỷ giá có thể sẽ không thúc đẩy các doanh nghiệp tìm kiếm nhà cung cấp nguyên liệu mới với áp lực tăng giá trong nước trong bối cảnh thời gian giao hàng được xem là yếu tố quan trọng hàng đầu trong mô hình hoạt động kinh doanh theo chuỗi như hiện nay", ông Dương nhận định.
Đại diện của CIEM cũng khuyến nghị, cần thúc đẩy hỗ trợ doanh nghiệp, hạn chế tăng chi phí cho doanh nghiệp; tránh tư duy dồn việc điều chỉnh giá vào cuối năm; cân nhắc không bổ sung hoặc tăng các loại thuế và phí đối với xăng dầu; và đặc biệt là cân nhắc, không nên tăng lương tối thiểu vùng trong năm 2019.
