Có hay không lợi ích nhóm trong điều hành xuất khẩu gạo gần đây?

Nhật Hạ Thứ tư, 22/04/2020 - 17:48

Đó là câu hỏi mà Chủ tịch Quốc hội nêu ra tại phiên họp thứ 44 của UBTV Quốc hội hôm nay, đồng thời yêu cầu các cơ quan liên quan làm rõ.

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân tại phiên họp hôm nay. Nguồn ảnh: Trang thông tin của Quốc hội.

Nhận xét về báo cáo kết quả thực hành tiết kiệm, chống lãng phí năm 2019 của Chính phủ vào hôm nay, trong khuôn khổ phiên họp thứ 44, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân cho rằng báo cáo này vẫn còn một số vấn đề cần nói đậm hơn như những bất thường xung quanh chuyện xuất khẩu gạo thời gian qua.

Cụ thể, “xuất khẩu gạo khó khăn quá, sự lúng túng trong điều hành, quyết định vội vàng gây lãng phí tiền bạc của doanh nghiệp, ảnh hưởng tới người trồng lúa”, Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh và đặt câu hỏi, “Vậy vấn đề trách nhiệm ở đâu?”

Báo cáo của Ủy ban kinh tế Quốc hội nêu rõ, quá trình thực thi điều hành xuất khẩu gạo tồn tại nhiều bất cập, gây khó khăn, thiệt hại cho doanh nghiệp, nông dân.

Trước thực tế đó, cơ quan này kiến nghị xem xét, xử lý trách nhiệm tổ chức, cá nhân có liên quan trong thực thi công vụ, tham mưu các quyết định có ảnh hưởng lớn đến doanh nghiệp, người dân nhưng đã không đánh giá kỹ tác động.

Ủy ban kinh tế dẫn chứng việc Tổng cục hải quan mở tờ khai hệ thống thông quan hàng tự động lúc 0h ngày 12/4 mà không thông báo minh bạch khiến doanh nghiệp bức xúc. Một số doanh nghiệp bị ảnh hưởng bởi những hợp đồng đã ký nhưng không mở được tờ khai để xuất khẩu.

Số khác lại gặp tình huống đã có số tờ khai, phân vào luồng đỏ nhưng đến ngày 13/4 lại thấy ngày đăng ký tờ khai lùi về ngày 10/4. Đặc biệt, có hiện tượng doanh nghiệp "ghi danh giữ chỗ" khi chưa tập kết đủ hàng tại cảng dù đã có tờ khai.

Báo cáo nêu rõ, việc phân bổ hạn ngạch thông qua đăng ký hải quan trừ lùi chưa gắn với nghĩa vụ thu mua lúa gạo trong dân, cũng như quy mô, năng lực giao dịch hiệu quả của các doanh nghiệp. Với lượng hàng tồn kho do các hợp đồng đã ký kết, doanh nghiệp phải chịu chi phí lãi vay ngân hàng, bao bì...

Uỷ ban kinh tế đề nghị Chính phủ có giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp bị thiệt hại khi phải bồi thường hợp đồng hoặc tăng chi phí lãi vay, chi phí cho việc lưu kho, bãi do bị ảnh hưởng bởi việc dừng xuất khẩu gạo.

Ngoài ra, cơ quan này cũng đề nghị làm rõ việc Tổng cục Hải quan mở hệ thống thông quan hàng tự động lúc 0h ngày 12/4 có dấu hiệu tiêu cực, lợi ích nhóm hay không và tuân thủ theo đúng Luật Quản lý ngoại thương hay chưa.

Theo quy định tại Điều 18 Luật Quản lý ngoại thương, việc áp dụng biện pháp hạn ngạch xuất khẩu, hạn ngạch nhập khẩu phải đảm bảo công khai, minh bạch, khách quan về số lượng, khối lượng, phương thức phân giao hạn ngạch xuất, nhập khẩu. Trường hợp tạm dừng xuất khẩu gạo để đảm bảo an ninh lương thực quốc gia thì cần có giải pháp tổng thể, tránh gây thiệt hại đến lợi ích của người dân và doanh nghiệp.

Vào hai ngày trước, Thủ tướng đã yêu cầu Thanh tra chính phủ nhập cuộc để làm rõ “Có hay không dấu hiệu trục lợi, tiêu cực” trong công tác quản lý nhà nước về xuất khẩu gạo thời gian qua.

Bên cạnh đó, tại cuộc họp ngày 20/4, Phó thủ tướng Trịnh Đình Dũng cũng yêu cầu Bộ Công thương và Bộ Tài chính "nghiêm túc rút kinh nghiệm" trong phối hợp điều hành xuất khẩu gạo. 

Trước mắt, Phó thủ tướng yêu cầu cho xuất khẩu gạo nếp trở lại và ứng trước 100.000 tấn từ hạn ngạch xuất khẩu tháng 5 để xuất số gạo tồn ở cảng của các doanh nghiệp chưa mở được tờ khai hải quan trong tháng 4.

Theo số liệu từ Bộ Tài chính, số gạo đã đưa vào cảng trước ngày 24/3 nhưng chưa đăng ký tờ khai hải quan trong tháng này lên tới 143.453 tấn.

Thanh tra chính phủ làm rõ 'có hay không dấu hiệu trục lợi' trong xuất khẩu gạo

Thanh tra chính phủ làm rõ 'có hay không dấu hiệu trục lợi' trong xuất khẩu gạo

Tiêu điểm -  5 năm

Thủ tướng yêu cầu Thanh tra chính phủ “làm rõ có hay không dấu hiệu trục lợi, tiêu cực" trong công tác quản lý nhà nước về xuất khẩu gạo thời gian qua.

TS. Nguyễn Đức Thành: Dừng xuất khẩu gạo chỉ làm lợi cho các nhóm lợi ích

TS. Nguyễn Đức Thành: Dừng xuất khẩu gạo chỉ làm lợi cho các nhóm lợi ích

Tiêu điểm -  5 năm

TS. Nguyễn Đức Thành, thành viên Liên minh Chính sách nông nghiệp Việt Nam cho rằng, Chính phủ không nên dừng xuất khẩu gạo hoặc áp dụng chế độ hạn ngạch vào thời điểm hiện nay.

Xuất khẩu gạo trong mùa đại dịch: Nên dừng hay không?

Xuất khẩu gạo trong mùa đại dịch: Nên dừng hay không?

Tiêu điểm -  5 năm

Trước nguồn cầu lúa gạo trên thế giới đột ngột tăng cao, Việt Nam có nên tranh thủ xuất khẩu hay để lại dự trữ đề phòng thiếu hụt trong nước? Dưới đây là ý kiến của các bên liên quan về vấn đề này.

Thừa lúa gạo vẫn có thể thiếu đói trong đại dịch

Thừa lúa gạo vẫn có thể thiếu đói trong đại dịch

Tiêu điểm -  5 năm

Xuất khẩu gạo của Việt Nam trong nhóm dẫn đầu thế giới nhưng an ninh lương thực chỉ đứng thứ 57/113 quốc gia, mức trung bình.

'Nhức nhối' thuế đất bổ sung 5,4%

'Nhức nhối' thuế đất bổ sung 5,4%

Tiêu điểm -  9 giờ

Khoản thuế bổ sung 5,4% với tiền sử dụng đất chưa nộp được nhiều doanh nghiệp, chuyên gia cho rằng không hợp lý và tạo ra gánh nặng cho doanh nghiệp, khiến giá nhà đất có “cơ hội” leo thang.

Bão Wipha nằm trên đất liền ven biển giữa Hưng Yên và Ninh Bình

Bão Wipha nằm trên đất liền ven biển giữa Hưng Yên và Ninh Bình

Tiêu điểm -  15 giờ

Cập nhật 10h sáng nay, bão Wipha đã nằm trên đất liền ven biển giữa Hưng Yên và Ninh Bình với sức gió cấp 8-9, giật cấp 11.

'Liều thuốc' tái sinh cho dự án chống ngập 10.000 tỷ của Trungnam Group

'Liều thuốc' tái sinh cho dự án chống ngập 10.000 tỷ của Trungnam Group

Tiêu điểm -  16 giờ

Chính phủ đã ký nghị quyết tháo gỡ khó khăn cho dự án ngăn triều trị giá 10.000 tỷ đồng tại TP.HCM do Trungnam Group làm chủ đầu tư.

Bão Wipha tiến vào Vịnh Bắc Bộ, nhiều chuyến bay bị tạm hoãn

Bão Wipha tiến vào Vịnh Bắc Bộ, nhiều chuyến bay bị tạm hoãn

Tiêu điểm -  1 ngày

Bão Wipha được dự báo sẽ tiến vào Vịnh Bắc Bộ có thể mạnh lên cấp 10-11, gây biển động, mưa lớn và hàng loạt chuyến bay bị hoãn.

Giấc mơ tỷ đô của 4 loại trái cây Việt

Giấc mơ tỷ đô của 4 loại trái cây Việt

Tiêu điểm -  2 ngày

Chanh dây, chuối, dứa, dừa được kỳ vọng sớm cán mốc tỷ USD, góp phần đa dạng hóa cơ cấu xuất khẩu và nâng cao vị thế nông sản Việt.

Petrolimex bổ nhiệm tổng giám đốc mới

Petrolimex bổ nhiệm tổng giám đốc mới

Hồ sơ quản trị -  4 giờ

Ông Lưu Văn Tuyển được bổ nhiệm làm Tổng giám đốc Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam (Petrolimex) kể từ ngày 18/7/2025 với nhiệm kỳ 5 năm.

'Nhức nhối' thuế đất bổ sung 5,4%

'Nhức nhối' thuế đất bổ sung 5,4%

Tiêu điểm -  9 giờ

Khoản thuế bổ sung 5,4% với tiền sử dụng đất chưa nộp được nhiều doanh nghiệp, chuyên gia cho rằng không hợp lý và tạo ra gánh nặng cho doanh nghiệp, khiến giá nhà đất có “cơ hội” leo thang.

Cân nhắc kỹ đề xuất áp thuế 20% trên lãi bán chứng khoán

Cân nhắc kỹ đề xuất áp thuế 20% trên lãi bán chứng khoán

Tài chính -  13 giờ

Theo các chuyên gia, tác động trực tiếp từ việc nâng tỷ lệ đánh thuế sẽ khiến dòng tiền trên thị trường xu hướng suy giảm, ảnh hưởng tiêu cực tới thanh khoản trên thị trường chứng khoán.

Cho vay ô tô tăng đột biến, dẫn đầu dư nợ tại PGBank

Cho vay ô tô tăng đột biến, dẫn đầu dư nợ tại PGBank

Tài chính -  13 giờ

Dư nợ cho vay mảng bán buôn, bán lẻ ô tô, xe máy của PGBank đạt hơn 7.400 tỷ đồng trong nửa đầu năm 2025, tăng gấp đôi so với thời điểm đầu năm.

Bão Wipha nằm trên đất liền ven biển giữa Hưng Yên và Ninh Bình

Bão Wipha nằm trên đất liền ven biển giữa Hưng Yên và Ninh Bình

Tiêu điểm -  15 giờ

Cập nhật 10h sáng nay, bão Wipha đã nằm trên đất liền ven biển giữa Hưng Yên và Ninh Bình với sức gió cấp 8-9, giật cấp 11.

Giá vàng hôm nay 22/7: Tiến sát đỉnh, chờ cú bứt phá kỹ thuật

Giá vàng hôm nay 22/7: Tiến sát đỉnh, chờ cú bứt phá kỹ thuật

Vàng -  16 giờ

Giá vàng hôm nay 22/7 tăng 500 nghìn đồng/lượng đối với cả vàng miếng và vàng nhẫn SJC. Trong khi đó, thị trường quốc tế tiến sát đỉnh, chờ cú bứt phá kỹ thuật.

Xanh SM ra mắt dịch vụ bike tại Hạ Long, Nha Trang, Vũng Tàu

Xanh SM ra mắt dịch vụ bike tại Hạ Long, Nha Trang, Vũng Tàu

Nhịp cầu kinh doanh -  16 giờ

Dịch vụ di chuyển bằng xe máy điện Xanh SM Bike được mở rộng tại ba địa phương du lịch nổi tiếng gồm Hạ Long (Quảng Ninh), Nha Trang (Khánh Hòa) và Vũng Tàu (TP.HCM) từ ngày 20/07/2025, mang đến cho người dân và du khách lựa chọn di chuyển tiện lợi và thân thiện với môi trường.