Hàng tỷ USD sẽ chảy vào đâu khi chứng khoán Việt Nam nâng hạng?

Bộ Tài chính vừa chính thức ban hành Thông tư 68/2024 sửa đổi 4 thông tư liên quan đến nhà đầu tư tổ chức nước ngoài có thể giao dịch mua cổ phiếu không yêu cầu có đủ tiền (Non Pre-funding solution – NPS) và lộ trình công bố thông tin bằng tiếng Anh. Thông tư sẽ có hiệu lực từ ngày 2/11/2024.

Hiện tại, Tổng công ty Lưu ký và bù trừ Chứng khoán (VSDC), các công ty chứng khoán, ngân hàng lưu ký và các nhà đầu tư đang làm việc để hoàn tất quy trình giấy tờ.

Báo cáo phân tích mới đây của Chứng khoán Mirae Asset Việt Nam (MASVN) đánh giá, Thông tư mới sẽ giúp giảm chi phí tài chính và tăng tính linh hoạt cho nhà đầu tư, đồng thời là tiêu chí quan trọng để nâng cấp thị trường Việt Nam lên trạng thái thị trường mới nổi (Emerging Market) theo chuẩn FTSE Russell.

Hiện Việt Nam vẫn nằm trong danh sách theo dõi với vai trò cận biên và được kỳ vọng phân loại lại lên Secondary Emerging. Hoạt động đánh giá lại sẽ được FTSE thực hiện tiếp tục vào đầu tháng 10/2024, và hai kỳ năm 2025, trong tháng 3 và tháng 9.

Tại đợt đánh giá tháng 3/2024 của FTSE, Việt Nam vẫn còn tiêu chí hạn chế để nâng hạng thị trường.

Các công ty phân tích nhìn nhận, việc tháo gỡ vướng mắc từ yêu cầu ký quỹ trước giao dịch, cũng như cải thiện quy trình mở mới tài khoản đem đến kỳ vọng nhiều chuyển biến tích cực cho chứng khoán Việt Nam, là nhân tố hỗ trợ để hiện thực hóa lên thị trường mới nổi.

SSI Research dự báo Việt Nam sẽ được nâng hạng trong kỳ đánh giá tháng 9/2025. Với việc nâng hạng lên thị trường mới nổi, theo ước tính sơ bộ, dòng vốn từ các quỹ ETF có thể lên đến 1,7 tỷ USD, chưa tính đến dòng vốn từ các quỹ chủ động (FTSE Russell ước tính tổng tài sản từ các quỹ chủ động gấp 5 lần so với các quỹ ETF).

Theo SSI Research, các cổ phiếu VNM, VHM, VIC, HPG, VCB, SSI, MSN, VND, DGC, VRE, VCI có thể thu hút dòng tiền lớn khi Việt Nam được nâng hạng lên thị trường mới nổi. Đây đều là những cổ phiếu Bluechips đầu ngành nhưng chưa kín room ngoại. Tuy nhiên, bộ phận phân tích này không đưa ra con số cụ thể.

Về triển vọng sau khi nâng hạng, MASVN cho biết, quy mô vốn hóa của VN-Index đạt hơn 213 tỷ USD (17/9/2024), khá tương đồng với vài quốc gia được phân bổ tỷ trọng thấp trong danh mục FTSE Emerging Markets Index. Tiêu biểu như quy mô vốn hóa thị trường Chile đạt 170 tỷ USD (tháng 6/2024).

Ước tính tỷ trọng của Việt Nam trong rổ sẽ ở mức khoảng 0,6% khi được thêm vào chính thức. Tổng hợp một số quỹ ETF sử dụng FTSE Emerging markets Index làm tham chiếu, với tỷ trọng phân bổ 0,6%, Việt Nam có thể nhận đầu tư ước tính khoảng 516 triệu USD (gần 12.500 tỷ đồng).

Dòng tiền ngoại chảy vào Việt Nam sẽ đến từ những quỹ sử dụng chỉ số FTSE Emerging markets Index làm tham chiếu, cũng như nhiều quỹ khác khi thị trường được nâng hạng.

Đa phần các thị trường trước thời điểm nâng hạng chính thức 1 - 2 năm, thị trường chứng khoán đều có dấu hiệu bật tăng. Cụ thể: Qatar tăng hơn 45% từ (9/2013 - 9/2014), Saudi Arabia tăng hơn 23% (3/2017 - 3/2018), Romania tăng hơn 18% (9/2018 - 9/2019).

MASVN tính toán nhiều cổ phiếu bluechip sẽ hưởng lợi từ dòng vốn sau nâng hạng, tập trung ở các nhóm ngành tài chính, ngân hàng, chứng khoán, bất động sản, thực phẩm, hóa chất...