Học nghệ thuật dùng người của ‘vua tàu thuỷ’ Bạch Thái Bưởi

“Dụng nhân như dụng mộc” – từ xưa, cổ nhân đã nói về nguyên tắc sử dụng người cũng như người thợ mộc chọn gỗ làm đồ. Mỗi loại gỗ, mỗi loại cây đều có những tố chất khác nhau, cho nên phải tùy theo công năng, hình thức của món đồ gỗ đó mà chọn gỗ cho phù hợp. Và cũng phải lựa gỗ để đóng đồ, hay làm nhà cho thật hợp lý. Không thể đem cây gỗ đáng làm xà ngang lại đẽo đi làm đòn tay khi làm nhà.

Càng ngẫm nghĩ, càng thấy đúng. Dụng nhân là nghệ thuật và cũng là khó nhất trong quản trị kinh doanh. Không có người xấu, chỉ có người phù hợp và không phù hợp. Tôi cũng nhiều năm lãnh đạo doanh nghiệp, đi lên từ vị trí thấp nhất, kinh doanh nhiều nơi, lãnh đạo nhiều công ty tí hon, đôi khi có khi cũng sử dụng sai người cho những vị trí quan trọng, người khởi nghiệp tâm huyết đã không đi cùng mình tới cuối con đường. Chính vì vậy tôi vẫn luôn không ngừng học hỏi để dụng nhân, nhân trị sao cho hiệu quả bằng liên tục tạo nguồn, bồi dưỡng, phát triển, giữ nhân tài và loại người không phù hợp. Qua cơn bĩ cực lúc khó khăn nhất như khủng hoảng kinh tế hay dịch bệnh mới càng thấy cụ Bạch Thái Bưởi tuyệt vời khi dùng đúng người, tâm phúc và trung thành cùng chèo lái con tàu cùng thuyền trưởng.

Doanh chủ thời 4.0 như tôi học ở cụ Bạch Thái Bưởi phẩm chất lãnh đạo kỳ tài, triết lý kinh doanh nhân bản, nghệ thuật dụng nhân, tinh thần kiên tâm, kiên định và kiên cường vượt nghịch cảnh, trên hết là khát vọng dân quốc phú cường. Ngay thời bấy giờ, cụ đã cho thấy tài kinh doanh, quản trị nguồn nhân lực, uy tín cá nhân và ảnh hưởng tầm quốc gia dân tộc, thu hút nhân tài, khả năng dùng người giỏi như thế nào.

Vào thời điểm năm 1919, Bạch Thái công ty của cụ Bạch Thái Bưởi đã sở hữu 25 tàu lớn nhỏ, chạy trên khắp các sông ở Bắc Kì và Trung Kì, ngoài ra công ty còn có 20 chiếc sà lan. Mỗi năm công ty chạy khoảng 5.000 chuyến khứ hồi, 17 tuyến tàu ngược xuôi ngọn nguồn các con sông Bắc Kỳ, với 1,5 triệu lượt hành khách và 15 vạn tấn hàng hoá. Công ty của Bạch Thái Bưởi đã tạo việc làm cho 1.415 người.

Bản thân thương hiệu chân thực, có sức mạnh nội hàm xây dựng lên từ tinh thần, trái tim, khối óc và bàn tay doanh chủ nên nó có sức sống bền vững, cộng thêm nhân hiệu với cái tâm, tầm, tài, nhân, nghĩa, trí, tín của người sáng lập, mọi người có niềm tin mạnh mẽ vào con đường chính đạo của doanh chủ, rất truyền cảm hứng để cộng sự đi theo vì nghiệp lớn.

Những người chủ chốt làm đại diện cho công ty đều là người Việt như ông Lã Quý Chấn, đại diện ở Nam Định, ông Nguyễn Văn Thịnh đại diện tại Hà Nội, ông Nguyễn Văn Phúc, chủ trì coi nhà máy tại Hải Phòng, là kiến trúc sư trưởng, thiết kế, đóng mới tàu Bình Chuẩn lừng danh, và sáng tạo nối các tàu. Bởi vì “nhân tài” này đã là những người tài năng, có đam mê, có ý chí mạnh mẽ; muốn đứng đầu những người này thì người sếp này phải có tố chất lãnh đạo rất cao, có năng lực dẫn dắt rất “giỏi” và tầm nhìn xa trông rộng thu phục nhân tâm, kinh doanh chính đạo cuộc đời, ngoài lợi nhuận sự thịnh vượng tài chính còn là tinh thần dân tộc lớn lao cao cả hơn.

Thương hiệu công ty Bạch Thái được xây dựng từ tình yêu, kinh doanh nhân bản vì con người, vì nghĩa đồng bào, “Người Việt giúp người Việt”, “Người Việt đi tàu Việt”, cờ mỏ neo, mầu vàng, 3 ngôi sao tượng trưng 3 miền, ước muốn kế nối vùng miền, thống nhất giang sơn. Cho nên bản thân thương hiệu chân thực, có sức mạnh nội hàm xây dựng lên từ tinh thần, trái tim, khối óc và bàn tay doanh chủ nên nó có sức sống bền vững, cộng thêm nhân hiệu với cái tâm, tầm, tài, nhân, nghĩa, trí, tín của người sáng lập, mọi người có niềm tin mạnh mẽ vào con đường chính đạo của doanh chủ, rất truyền cảm hứng để cộng sự đi theo vì nghiệp lớn.

Lãnh đạo cấp cao rất tâm huyết với cụ Bạch Thái Bưởi là Nguyễn Văn Phúc đã có sáng kiến tân trang, nối dài thêm những chiếc thuyền cũ vừa mua được. Từ năm 1913, ông Phúc đã chỉ huy nối dài tàu Bái Tử Long, bằng cách cắt đôi tàu rồi nối vào khúc giữa một khúc dài 7,8m. Với thành công này, năm 1917, ông Phúc cho nối dài tàu Yên Bái thêm 7m; năm 1919 nối dài tàu Phố Lu thêm 7,2m. Riêng tàu Bình Chuẩn là tàu đầu tiên chạy từ Hải Phòng vào Sài Gòn, cập bến vào cảng ngày 17.9.1920. Sự kiện này làm náo nức tinh thần của giới kinh doanh Nam Kỳ, họ cho đúc bảng đồng tặng tàu Bình Chuẩn với dòng chữ chói lọi làm kỷ niệm: “Tặng tàu Bình Chuẩn, chiếc tàu Việt Nam đầu tiên tại Cảng Sài Gòn”.

Sử dụng đúng người đúng việc, nhân sự phù hợp mới là vốn quý nhất của doanh nghiệp. Tôi thích mời người giỏi hơn tôi về làm, không ai thông minh hơn tất cả chúng tôi cộng lại, tôi cũng giúp nhiều người đã rất thành công khi mà họ được sắp xếp vào một vị trí quản lý, lãnh đạo đúng với sở trường. Khi họ được tin tưởng, trao quyền, được tạo những điều kiện tối đa để thỏa sức vẫy vùng, sáng tạo. Quản lý được trao quyền, nhân viên được hướng dẫn.

Một trong những điều quan trọng nhất đối với một người lãnh đạo là nghệ thuật dùng người, cụ thể ở đây là nhân trị. Nhân tố con người là yếu tố nền tảng, cốt lõi, thúc đẩy sự phát triển bền vững của cả doanh nghiệp. Vì vậy, người lãnh đạo cần phải biết cách dùng người một cách khôn ngoan để tận dụng hết nguồn nhân lực sẵn có và tạo dựng uy tín doanh nghiệp, uy tín nhà tuyển dụng, nhân hiệu và thương hiệu công ty. Điều hay là cụ Bạch Thái Bưởi dùng được cả người nhà và người ngoài gia tộc vào vị trí phù hợp để đóng góp tốt nhất cho tổ chức, ai giỏi thì được cân nhắc trao quyền một cách công tâm.

Cùng với chữ tín, tài dùng người là yếu tố then chốt giúp cụ Bạch Thái Bưởi tạo được sự nghiệp vẻ vang trên thương trường. Cụ tìm người giỏi về làm thực nghiệp, kể cả ngoại quốc cụ đưa về Việt Nam hoặc người Pháp sống tại Việt Nam làm đại diện các văn phòng Bắc Kỳ từ Hà Nội, Nam Định, Thanh Hoá, Vinh, tới Việt Trì, Hoà Bình, xa hơn là Qui Nhơn, Sài Gòn khi đưa 3 tàu Sông Giang, Bình Chuẩn, Việt Đăng (Verdun) chạy ven bể Đông Dương, với cụ khi đã tin tưởng giao quyền, giao việc, cụ đặt niềm tin tuyệt đối vào người đó. Biến những người bình thường thành phi thường, không biết máy móc nhiều mà ông Phúc khi được tin tưởng đã thiết kế ra tàu Bình Chuẩn rạng danh người Việt hồi đầu thế kỷ 20.

Theo Bạch Thái Bưởi: Kinh doanh trên thương trường người Hoa hơn ta là ở chỗ có chữ tín. Vì chữ tín, họ sẵn sàng hy sinh tất cả chỉ vì lợi ích chung. Giao kèo đôi bên nào có gì? Một mảnh giấy lộn lận lưng cũng không! Một chữ ký cũng không! Thế mà họ dám đưa ra mấy vạn bạc để buôn chung. Chẳng lẽ người Việt ta không làm được như thế sao? Ta có thật lòng tin người thì người mới tin ta.

Ngoài việc là một quý tộc Việt, luôn thành tín, đạo nghĩa và trách nhiệm. Tôi học được tám kỹ năng quản trị con người tuyệt vời của cụ Bạch Thái Bưởi về tài lãnh đạo, quản trị nguồn nhân lực rất nhân văn của cụ, nhân trị vẫn nguyên giá trị thực tiễn mà tôi áp dụng trong thực nghiệp về dụng nhân.

Trao quyền

Điều đó đòi hỏi sự tin tưởng, không chỉ ở cấp dưới, đại diện, quản lý cấp trung của bạn mà còn ở chính bạn về khả năng trở thành một nhà lãnh đạo hiệu quả. Trao quyền sẽ tạo ta khuôn khổ để cộng sự làm việc trong tâm thế được tin tưởng, sáng tạo và hoàn thành mục tiêu. Tin người mới dùng, không tin sẽ không dùng.

Kết nối

Thương hiệu và nhân hiệu của Giang Hải Luân Thuyền Bạch Thái Công Ty và cụ Bạch Thái Bưởi kết nối với khách hàng bên ngoài và nội bộ. Kết nối tâm phúc với mục đích chung của công ty, sứ mệnh cạnh tranh đến thắng tư bản Hoa Kiều nhiều tiền và Pháp kiều có nhiều quyền, khẳng định giá trị người Việt, kinh doanh bằng sự tử tế kết nối đồng bào và tự hào dân tộc. Ngoài lợi nhận, mục đích lớn nhất là dân quốc phú cường giành độc lập.

Đồng cảm

Thể hiện sự đồng cảm đối với đồng nghiệp đang phải đối mặt với các khó khăn trong công việc hoặc cuộc sống cá nhân cũng là một kỹ năng quản trị con người quan trọng đối với lãnh đạo và quản lý công ty. Hãy cố gắng nhìn mọi thứ ở vị trí của cấp dưới, đi đôi ủng của họ để thấu hiểu, yêu thương và giúp đỡ. Gần 1.500 con người làm việc cho cụ, hoạt động các nghành nghề kinh doanh khác nhau, nhiều nơi khác nhau trên cả nước, vậy mà không có bất kỳ cuộc đình công nào, chứng tỏ cụ cho tổ chức khoa học, an sinh xã hội tốt, cụ đồng cảm với người lao động dù vị trí thấp nhất, cụ mời người nghèo khổ về cho việc làm phù hợp, môi trường lao động mang lại hạnh phúc và tự hào.

Giao tiếp hai chiều

Cộng sự luôn muốn nhận được nhiều thông tin về doanh nghiệp, vì vậy hãy cập nhật cho họ các thông tin mới và quan trọng nhất cho khách hàng nội bộ này trước cả khách hàng bên ngoài. Coi trọng truyền thông nội bộ, lắng nghe và thấu hiểu, giao tiếp hai chiều lãnh đạo và cấp dưới sẽ được sự kính trọng từ cấp dưới.

Lãnh đạo nghe được điều muốn nghe và phải nghe. Có như vậy mới phát huy được nhiều đổi mới sáng tạo, sáng kiến cải tiến tàu thuyền, lo lắng được giãi bày và mọi ý kiến được lắng nghe và các vấn đề xử lý kịp thời. Sáng kiến mới, đổi mới sáng tạo được áp dụng ngay vào thực nghiệp tạo chuyển biến tích cực. Việc xây dựng một môi trường làm việc thân thiện, nhân văn sẽ khơi gợi các ý kiến của tất cả mọi người được lắng nghe, phát huy được sở trường, hạn chế sở đoản của “đồng nghiệp”, người làm cùng vì nghiệp lớn.

Phần thưởng, sự công nhận và trao thêm quyền

Bất kỳ cộng sự nào cũng muốn được khen thưởng và công nhận cho sự thành công của họ. Luôn luôn khen thưởng đồng nghiệp cho các công việc khó khăn của họ, nghi nhận những tiến bộ của họ dù nhỏ nhất. Muốn vậy phải có quy trình chuẩn, sổ tay văn hoá doanh nghiệp, lương thưởng rõ ràng theo vị trí, trách nhiệm và năng lực, miêu tả công việc rõ ràng, đánh giá chỉ số năng lực theo cách làm hiện nay.

Cơ hội và phát triển nghề nghiệp

Một kỹ năng quản trị con người khác mà nhà quản lý hiệu quả đều có là sẵn sàng cung cấp cho đồng nghiệp, người cùng làm vì việc lớn, các cơ hội để phát triển và trở nên chuyên nghiệp hơn, công thêm tâm, tầm, tài và trái tim toàn tâm, toàn ý cho công ty và vì khách hàng, sự thoả mãn của khách hàng. Lãnh đạo hiểu cộng sự, quý mến và giúp họ. Lãnh đạo công tâm, phụng sự, phụng sự để dẫn đầu. Lãnh đạo đào tạo ra lãnh đạo khác: tạo động lực, giải quyết các vấn đề, lãnh đạo bản thân, giao việc và quản lý việc, tạo dựng đội nhóm. Tạo cơ hội phát triển cho những người có năng lực, phục vụ từ tâm và luôn cố gắng.

Liêm chính là một phần văn hoá doanh nghiệp, thành quy định nội bộ để đội ngũ soi mình trong hành vi.

Linh hoạt, uyển chuyển

Linh hoạt nghĩa là bạn hiểu rằng có nhiều cách để hoàn thành một nhiệm vụ. Linh hoạt cũng có nghĩa là có thể điều chỉnh nhanh chóng để thay đổi theo hoàn cảnh, không cứng nhắc. Không có vấn để chỉ có giải pháp.

Trung thực

Liêm chính là một phần văn hoá doanh nghiệp, thành quy định nội bộ để đội ngũ soi mình trong hành vi. Trung thực là điều cần thiết nếu bạn muốn xây dựng một đội ngũ mạnh mẽ tin tưởng bạn và tin tưởng lẫn nhau, tin tưởng lãnh đạo, tổ chức và quan trọng trung thực với khách hàng mình phục vụ.

Vì vậy, hãy đối xử với người khác theo cách bạn muốn được đối xử và thể hiện sự trung thực trong mọi việc. Lòng trung thành của cộng sự là một trong những tài sản quý giá nhất mà doanh nghiệp có được. Đồng nghiệp trung thành là đại sứ thương hiệu lớn nhất của bạn.

Sở hữu mối quan hệ bền chặt với các thành viên trong công ty của bạn không chỉ giúp tăng năng suất làm việc của đội nhóm mà còn là một nguồn động lực mạnh mẽ để họ phấn đấu không ngừng nghỉ vả nhiều tâm phúc của cụ trung thành với cụ Bạch Thái Bưởi từ ngày khởi nghiệp đến thành công đỉnh cao sự nghiệp.