Lợi nhuận hàng không vẫn chưa thể phục hồi

Nhu cầu hàng không của Việt Nam đã suy giảm mạnh mẽ trong năm 2021 do dịch bệnh bùng phát, giãn cách xã hội và các hạn chế chuyến bay quốc tế. Năm ngoái, tổng số hành khách đến sân bay nội địa của Việt Nam đạt 30 triệu lượt, tương đương 40% mức trước Covid-19.

Các chuyến bay thương mại quốc tế ra/vào Việt Nam bị hạn chế hoàn toàn trong cả năm 2021. Chỉ có các chuyến bay hồi hương cho công dân Việt Nam hay với mục đích công tác/chuyên gia đối với người nước ngoài và công dân được phê duyệt đặc biệt với thời gian cách ly từ 7-14 ngày.

Về nguồn cung, các hãng hàng không giảm đội bay khá chậm, Vietnam Airlines chỉ bán được 3-4 chiếc trong năm, trong khi Vietjet Air và Bamboo Airways vẫn duy trì kết nối với đội bay, trong khi Vietravel Airlines tham gia thị trường từ năm 2020, giúp giữ nguyên đội bay của toàn Việt Nam (khoảng 210 máy bay) so với thời điểm trước dịch Covid năm 2019. Điều này rõ ràng tạo ra tình trạng cung vượt cầu trong thị trường nội địa, thậm chí còn nhiều hơn khi các chuyến bay quốc tế không thể thực hiện, khiến các hãng hàng không có hệ số tải và năng suất thấp.

Năm 2021 cũng đánh dấu năm lợi nhuận ngành hàng không dường như đã chạm đáy. Do cả hành khách quốc tế và nội địa đều giảm trong năm 2021, gần như tất cả các công ty trong lĩnh vực hàng không (ngoại trừ các công ty vận tải hàng hóa) đều giảm lợi nhuận.

Sang năm 2022, nhóm phân tích SSI Research đánh giá ngành hàng không sẽ bước vào giai đoạn phục hồi, nhờ tỷ lệ tiêm chủng cao trong dân và đã có sự thay đổi trong cách thức xử lý của Chính phủ với dịch bệnh.

SSI Research nhận định, các ca nhiễn Covid-19 vẫn có thể tăng lên, nhưng cách xử lý đối với dịch Covid-19 đang thay đổi từ hướng đại dịch sang một bệnh đặc hữu. Trong đại dịch, các đợt bùng phát vẫn sẽ xảy ra nhưng sẽ ngày càng thu hẹp theo thời gian, với tỷ lệ nhập viện/tử vong thấp, nhờ đó các biện pháp hạn chế của Chính phủ sẽ giảm dần.

Năm nay sản lượng hành khách nội địa của Việt Nam được dự báo sẽ tăng từ 40% lên khoảng 70% mức trước dịch Covid-19, trong khi sản lượng hành khách quốc tế sẽ tăng khoảng 20% mức trước đại dịch. Cụ thể, lượng hành khách nội địa có thể đạt 52 triệu lượt, lượng hành khách quốc tế đạt 8 triệu hành khách trong năm 2022.

Mặt khác, sự phục hồi hoàn toàn về mức trước Covid-19 đối với lượng hành khách nội địa trong năm 2023 và đối với hành khách quốc tế trong năm 2024, phù hợp với dự báo của IATA về lượng hành khách toàn cầu sau đại dịch.

Các giả định được đưa ra dựa trên thời hạn hiện tại của Chính phủ đối với việc mở lại đường bay quốc tế, các chuyến bay quốc tế chỉ được mở hoàn toàn từ nửa cuối năm 2022 và nhu cầu đi lại quốc tế có thể phục hồi dần cho đến cuối năm 2023 do vẫn còn sự khác biệt trong chính sách biên giới và các biện pháp kiểm dịch giữa các quốc gia.

Dù phục hồi, tình trạng dư cung trên thị trường hàng không được dự báo vẫn còn tiếp diễn, gây áp lực giảm giá vé và hiệu suất. SSI Research ước tính hệ số tải và hiệu suất thấp trong giai đoạn phục hồi ban đầu như ở các quốc gia khác và điều này sẽ không khác ở thị trường Việt Nam trong năm 2022, vì nguồn cung máy bay dư thừa và nhu cầu yếu sẽ là trọng điểm cho đến các các giai đoạn phục hồi sau đó.

Trong khi vận tải hành khách phục hồi từ từ, vận tải hàng hóa vẫn ghi nhận kết quả khả quan khi chuỗi logistic container vẫn bị gián đoạn và nguồn cung không đáp ứng đủ, đi cùng với các hoạt động làm đầy hàng tồn kho của các nhà bán lẻ trên thế giới.

Đánh giá lợi nhuận ngành hàng không, SSI Research cho rằng lợi nhuận hồi phục gần như là điều chắc chắn trong năm 2022, nhưng có thể không đạt kết quả quá khả quan trong nửa đầu năm, vì việc mở cửa trở lại biên giới vẫn cần được quan sát sau khi thử nghiệm trong vài tháng đầu năm.

Đối với cả sân bay và hãng hàng không, hành khách quốc tế chiếm một phần lớn lợi nhuận. Do các chuyến bay quốc tế sẽ được nối lại theo từng giai đoạn nên khả năng mở cửa trở lại toàn bộ chỉ được thực hiện trong nửa cuối năm 2022. 

Phải đến nửa cuối năm 2022, lợi nhuận mới phục hồi mới mạnh mẽ hơn, nhờ các yếu tố như hoàn tất mũi tiêm tăng cường; chuyến bay quốc tế được mở lại ở cả Việt Nam và các nước khác; hiệu suất/hệ số tải tốt hơn trong mùa lễ; và giá nhiên liệu bay thấp hơn so với nửa cuối năm 2021.

Đối với cá công ty sân bay triển vọng lợi nhuận mạnh bắt đầu từ nửa cuối năm 2022 vì hành khách quốc tế có thể sẽ chiếm phần lớn lợi nhuận cao như những năm trước dịch Covid-19 gần đây. Đối với các hãng hàng không, hệ số tải và hiệu suất thấp sẽ cản trở sự phục hồi lợi nhuận và các nhà đầu tư có thể kỳ vọng mức tăng trưởng có ý nghĩa hơn trong năm 2023.