Trong thông báo kết luận ngày 23/6 của Thường trực Chính phủ tại cuộc làm việc với Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp (CMSC) và 19 tập đoàn, tổng công ty về sản xuất kinh doanh,nChính phủ yêu cầu CMSC xử lý phương án chuyển nhượng Công ty Nhiên liệu hàng không (Skypec) từ Vietnam Airlines về PVN. Đây là nhiệm vụ được giao cho 2 tập đoàn này vào tháng 9/2022.
Phương án chuyển Skypec về PVN nhằm hỗ trợ tái cơ cấu Vietnam Airlines và phát triển năng lực của PVN trong chuỗi sản xuất, cung ứng xăng dầu. Trường hợp phát sinh vấn đề vượt thẩm quyền, CMSC được yêu cầu báo cáo các bộ và đề xuất hướng xử lý, báo cáo Phó thủ tướng Lê Minh Khái trước ngày 15/7.
Việc chuyển nhượng Skypec là một phần trong kế hoạch tái cơ cấu của Vietnam Airlines. Trước đó, hồi đầu tháng 2 năm nay, Vietnam Airlines đã công khai ý định bán vốn tại Skypec khi thông báo mời các đơn vị tư vấn lập, triển khai phương án chuyển nhượng vốn.
Động thái này là một trong các nỗ lực tái cơ cấu của Vietnam Airlines để khắc phục những khó khăn tài chính. Tuy nhiên, với việc chuyển nhượng phần vốn cho một doanh nghiệp nhà nước là PVN, chưa rõ liệu Vietnam Airlines có thu về được lợi nhuận từ hoạt động này hay không.
Trong trường hợp không thu về được lợi nhuận, hoạt động kinh doanh của Vietnam Airlines được dự báo càng thêm khó khăn, bởi Skypec hiện đang đóng góp một phần lớn kết quả kinh doanh của Vietnam Airlines.
Skypec có vốn điều lệ 800 tỷ đồng, do Vietnam Airlines sở hữu và là một trong những “con gà đẻ trứng vàng” của hãng hàng không quốc gia thời điểm trước Covid-19.
Với sức chứa hơn 220.000 m3, Skypec sở hữu hệ thống kho cảng đầu nguồn tại các cảng biển lớn và kho sân bay tại 18 sân bay dân dụng trên toàn quốc. Công ty này có khả năng phục vụ trên 214.000 chuyến bay với tổng sản lượng hàng năm đạt trên 2 triệu tấn mỗi năm.
Doanh nghiệp này cùng Petrolimex Aviation hiện là 2 nhà cung cấp nhiên liệu hàng không chính tại thị trường trong nước. Ngoài ra, thị trường kinh doanh nhiên liệu bay nội địa còn có Công ty cổ phần thương mại xăng dầu Tân Sơn Nhất (Tapetco), do Sasco nắm 38% cổ phần và Công ty cổ phần dịch vụ nhiên liệu hàng không Nội Bài (NAFSC).
Giai đoạn trước dịch, Skypec mang về lợi nhuận rất tốt cho Vietnam Airlines. Cụ thể từ 2017 đến 2019, doanh thu của Skypec lần lượt đạt hơn 20.700 tỷ đồng, 29.190 tỷ đồng và xấp xỉ 29.400 tỷ đồng.
Năm 2019, Skypec bán ra thị trường hơn 1,8 triệu m3 nhiên liệu, phục vụ hơn 226.000 chuyến bay. Năm đó cũng là đỉnh lợi nhuận của công ty với khoản lãi trước thuế hơn 650 tỷ đồng. Lợi nhuận được chia về cho Vietnam Airlines khoảng 495 tỷ đồng. Hai năm liền trước, Skypec lãi 321 tỷ đồng và 392 tỷ đồng.
Trong giai đoạn dịch bệnh, hoạt động kinh doanh của Skypec có suy giảm tuy nhiên vẫn có lợi nhuận. Năm 2020, với sản lượng hơn 0,9 triệu m3, Skypec ghi nhận doanh thu 11.200 tỷ đồng, lãi trước thuế 31 tỷ đồng.
Sang năm 2021, công ty bán ra thị trường ít nhiên liệu bay hơn, chỉ khoảng 0,65 triệu m3, nhưng lợi nhuận lại tăng lên hơn 100 tỷ đồng. Skypec giải thích nhờ đã thực hiện tiết kiệm chi phí và tối ưu quản lý hàng tồn kho.
Năm 2022, hoạt động kinh doanh của Skypec có chiếu hướng tích cực trở lại khi lợi nhuận sản xuất kinh doanh đạt xấp xỉ 180% kế hoạch năm.
Ở chiều ngược lại, trong quãng thời gian dịch bệnh, đa phần các công ty được Vietnam Airlines góp vốn như Nasco, NCS, VACS đều lỗ từ vài chục đến cả trăm tỷ đồng mỗi năm.
Với việc cắt đi Skypec, hoạt động kinh doanh của Vietnam Airlines sẽ càng thêm khó khăn. Hãng hàng không quốc gia đã trải qua 12 quý lỗ liên tiếp và đang rất gần với án hủy niêm yết trên thị trường chứng khoán. Tính tới cuối quý 1/2023, Vietnam Airlines đã lỗ lũy kế hơn 34.000 tỷ đồng, vốn chủ sở hữu âm hơn 10.000 tỷ đồng.
Mới đây, Vietnam Airlines thông báo hủy danh sách cổ đông đã chốt ngày 24/5 và chốt lại danh sách vào ngày 11/7 để họp Đại hội cổ đông thường niên 2023. Ngày họp chính thức mới vẫn chưa được ấn định mà chỉ dự kiến trước 30/8/2023.
Hãng hàng không quốc gia cho biết cần có thêm thời gian để chuẩn bị cho đại hội, trong đó có báo cáo tài chính kiểm toán năm 2022. Nếu sau khi kiểm toán Vietnam Airlines vẫn lỗ (như báo cáo tự lập) thì công ty sẽ rơi vào diện thua lỗ 3 năm liên tiếp và cổ phiếu HVN có thể bị hủy niêm yết trên sàn chứng khoán.
Cổ phiếu HVN của Vietnam Airlines cũng bị chuyển từ diện cảnh báo sang diện kiểm soát từ ngày 12/5 do chậm công bố thông tin.
