Đưa kinh doanh farmstay vào khuôn khổ

Trước thực trạng bùng nổ loại hình cơ sở lưu trú du lịch mới farmstay, mới đây Hiệp hội Bất động sản TP. HCM (HoREA) đã có kiến nghị hoàn thiện khung pháp lý điều chỉnh để đảm bảo sự phát triển lành mạnh và bền vững đối với loại hình sản phẩm này.

Theo đó, trong vài năm gần đây, đã có một số trang trại sản xuất nông nghiệp, nhưng kết hợp kinh doanh “cơ sở lưu trú du lịch” theo mô hình “khu du lịch trải nghiệm nông thôn - farmstay". Mô hình này giúp khách du lịch lưu trú và trải nghiệm các hoạt động sản xuất, sinh hoạt tại nông thôn, tương tự như kinh doanh “nhà ở có phòng cho khách du lịch thuê - homestay”.

HoREA cho rằng, nếu là “dự án khu du lịch trải nghiệm nông thôn - farmstay” được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt và hoạt động kinh doanh du lịch, thì là điều bình thường. 

Tuy nhiên, nếu tổ chức, cá nhân tự ý phân lô đất nông nghiệp, đất rừng để xây dựng trái phép các cơ sở lưu trú du lịch và hoạt động kinh doanh du lịch dạng farmstay, mà chưa được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt dự án, chưa chuyển đổi mục đích sử dụng đất thành đất thương mại, dịch vụ, thì cần phải được chấn chỉnh, xử lý kịp thời.

Đặc biệt, cần phải kiên quyết ngăn chặn, xử lý các trường hợp tổ chức, cá nhân tự ý phân lô đất nông nghiệp, đất rừng để xây dựng trái phép các cơ sở lưu trú du lịch và bán, huy động vốn trái phép các lô farmstay cho các nhà đầu tư thứ cấp.

Theo ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch HoREA, nguyên nhân phát triển tự phát loại hình kinh doanh farmstay bắt nguồn từ những kẽ hở trong Luật Đất đai.

Cụ thể, Điều 143 và Điều 144 Luật Đất đai chỉ quy định việc tách thửa đối với “đất ở nông thôn” và “đất ở đô thị”. Nhưng, Khoản 31 Điều 2 Nghị định 01/2017/NĐ-CP bổ sung Điều 43d vào Nghị định 43/2014/NĐ-CP, đã cho phép tách thửa đối với từng loại đất. Điều 43d quy định ủy ban nhân dân cấp tỉnh quy định diện tích tối thiểu được phép tách thửa đối với từng loại đất cho phù hợp với điều kiện cụ thể của địa phương”.

Bên cạnh đó, dự thảo “Nghị định sửa đổi, bổ sung một số Nghị định quy định chi tiết thi hành Luật Đất đai”, tại Khoản 22 Điều 1 đề xuất bổ sung Điều 75a (mới) vào Nghị định 43/2014/NĐ-CP, quy định điều kiện tách thửa đất, hợp thửa đất và diện tích tối thiểu được tách thửa.

Ủy ban nhân dân tỉnh căn cứ vào quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, quy hoạch chi tiết xây dựng và điều kiện cụ thể tại địa phương để quy định cụ thể điều kiện tách thửa đất, điều kiện hợp thửa đất theo từng loại đất và diện tích tối thiểu được phép tách thửa đối với từng loại đất.

Các quy định này không phù hợp với Điều 143 và Điều 144 Luật Đất đai, vì đã cho phép tách thửa đối với cả các loại đất không phải là “đất ở”,có thể làm gia tăng tình trạng phân lô bán nền tràn lan, hoặc tách thửa đất nông nghiệp, đất rừng... khó kiểmsoát.

Mặt khác, theo ông Châu, việc phát triển ồ ạt các farmstay còn có nguyên nhân từ việc buông lỏng quản lý của chính quyền địa phương dẫn đến hoạt động đầu tư kinh doanh loại hình farmstay của một số tổ chức, cá nhân nhưng không tuân thủ pháp luật.

Trước những bất cập trên HoREA cho rằng loại hình dự án “khu du lịch trải nghiệm nông thôn - farmstay” là nhu cầu mới của thị trường du lịch và thị trường bất động sản du lịch, nên rất cần xây dựng khung pháp lý để điều chỉnh, đảm bảo sự phát triển lành mạnh và bền vững.

Theo đó, HoREA đề nghị Chính phủ chỉ đạo thực hiện nghiêm quy định tại Điều 143 và Điều 144 Luật Đất đai, chỉ cho phép tách thửa đối với “đất ở nông thôn” và “đất ở đô thị”, không cho phép tách thửa đối với các loại đất không phải “đất ở”.

Đối với các loại đất khác xen cài trong khu vực đô thị, điểm dân cư nông thôn màngười sử dụng đất có nhu cầu tách thửa để làm nhà ở, thì trước hết phải lập thủ tục chuyển mục đích sử dụng đất thành “đất ở”, rồi sau đó mới thực hiện thủ tục tách thửa“ đất ở” theo quy định.

Bên cạnh đó, các doanh nghiệp muốn chuyển mục đích sử dụng đất nông nghiệp, đất rừng thành đất thương mại, dịch vụ, để thực hiện các dự án đầu tư, kể cả dự án farmstay, thì phải lập “dự án đầu tư” theo đúng quy định của pháp luật về đầu tư, pháp luật về kinh doanh bất động sản, pháp luật về du lịch, phải phù hợp với quy hoạch và phải được cơ quan nhà nước có thẩm quyền xem xét chấp thuận.

HoREA cũng đề nghị Bộ Văn hóa thể thao và du lịch xem xét đề xuất bổ sung loại cơ sở lưu trú du lịch (mới) là“khu du lịch trải nghiệm nông thôn - farmstay” vào Điều 48 Luật Du lịch để thống nhất quản lý và sửa đổi Quyết định 3720/QĐ-BVHTTDL ngày 28/10/2019 của Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch, để bổ sung cơ chế quản lý vận hành đối với loại hình farmstay.