Tháng 7 mới đây, Hội An đã được bình chọn là 8/15 thành phố hấp dẫn nhất thế giới bởi tạp chí du lịch Travel + Leisure nổi tiếng của Mỹ dựa vào nhiều tiêu chí như điểm du lịch và cảnh quan, văn hóa, ẩm thực hay sự thân thiện.
Từng là một đô thị và thương cảng tấp nập bậc nhất khu vực Đông Nam Á vào giai đoạn thế kỷ XVI – XIX, Hội An giờ đây cũng đông vui không kém khi là một điểm đến nổi tiếng của du lịch Việt Nam.
Hội An nhìn từ trên cao. Ảnh: Paul Hồng ĐứcTheo thống kê của UBND thành phố Hội An, khách quốc tế đến thành phố này đạt gần 2 triệu lượt và khách nội địa đạt hơn 1,3 triệu lượt năm 2017. 9 tháng đầu năm nay, tổng lượng du khách đến Hội An đạt gần 4,6 triệu, tăng tới 77% so với cùng kỳ, trong đó khách quốc tế đạt 3,4 triệu lượt, tăng 42,8%.
Du khách đến với Hội An là đến với không gian văn hóa truyền thống của các làng nghề xưa như làng mộc Kim Bồng, làng gốm Thanh Hà, làng đúc đồng Phước Kiều… Phố Cổ Hội An sở hữu phong cách kiến trúc truyền thống cùng các di tích như Hội Quán Phúc Kiến, Chùa Cầu, miếu Quan Công và nhà thờ tộc Trần.
Du khách đến thành phố hạ lưu sông Thu Bồn là đến với không gian ẩm thực của cao lầu, mì Quảng, bánh mì và bánh xèo. Vẻ đẹp yên bình và trầm lặng của Hội An chính là thỏi nam châm hút du khách đến với mảnh đất này.
Anh Nguyễn Dũng – một hướng dẫn viên du lịch tự do cho biết: “Mặc dù đã dẫn không ít đoàn tới Hội An, lần nào anh cũng cảm nhận được sự thích thú của khách. Ánh mắt họ ánh lên sự háo hức và rất muốn khám phá phố cổ này”.
“Những đoàn khách của anh chủ yếu là khách quốc tế đi tự túc. Khi được giới thiệu và tận mắt nhìn thấy Hội An, họ rất thích địa điểm này bởi lối kiến trúc cổ, không gian sâu lắng và đồ ăn ngon, giá thành rẻ”.
Mặc dù lượng khách quốc tế chiếm đa phần trong du lịch Hội An, những vị khách này chủ yếu tập trung tại một số thị trường. Điều đáng chú ý là trong vài năm trở lại đây, khách châu Âu và Bắc Mỹ vốn là truyền thống đang sụt giảm mạnh và thay vào đó, thị trường Đông Bắc Á tăng trưởng nhanh, chiếm tỷ trọng lớn trong cơ cấu. Phần lớn khách ở khu vực này đến từ Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản và Hồng Kông.
Ông Phùng Quang Thắng, Giám đốc công ty lữ hành Hanoitourist cho rằng “điều này hết sức bình thường”. Theo số liệu của Tổng cục Du lịch, khách Trung Quốc và Hàn Quốc chiếm đến 50% lượng khách quốc tế đến Việt Nam trong năm ngoái. Tính đến hết tháng 10 vừa qua, hai thị trường này đã gia tăng thị phần trong tổng lượng du khách quốc tế, đạt 55%.
Việc mở đường bay thẳng từ sân bay quốc tế Đà Nẵng đến Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản và ngược lại đã giúp vấn đề di chuyển dễ dàng hơn, gia tăng lượng khách từ các quốc gia này.
Một điều đáng ý khác là bình quân 9 tháng đầu năm 2018, mỗi du khách đến đây trung bình lưu trú 2,18 ngày với công suất sử dụng phòng chỉ quá bán một chút (54%).
Việc chậm bổ sung, phát triển những sản phẩm du lịch mới phù hợp với thị trường khách mới dẫn đến sự thiếu hụt so với nhu cầu tìm kiếm, tham quan, nghỉ ngơi của các thị trường khác nhau, khiến thời gian lưu trú tại thành phố này không dài.
Bên cạnh đó, số lượng cơ sở lưu trú có quy mô lớn phục vụ những đoàn khách lớn đến từ thị trường mới chưa nhiều. Tính đến hết tháng 6 năm nay, khách sạn là hình thức lưu trú phổ biến nhất, chiếm hơn 73%, tiếp đến là biệt thự du lịch và homestay.
Kết cấu hạ tầng còn thiếu đồng bộ và chưa thật hiện đại, đặt ra nhiều áp lực cho thành phố vốn “đất chật người đông, nhân tình thuần hậu”. Mật độ dân số tại Hội An cao gấp 7 – 8 lần mức bình quân của cả nước và riêng mật độ của khu phố cổ hiện đạt trên 10.000 người/ kilomet vuông.
Nếu tính cả du khách và nguồn cư dân từ các nơi đến thường trú làm ăn, dân số bình quân mỗi ngày tại thành phố này tăng ít nhất gấp đôi. Thực tế này gây ra tình trạng quá tải về giao thông, hạ tầng, gây ô nhiễm môi trường, gia tăng rác thải.
Hội An đang dần trở thành "Đà Nẵng + 1"Không chỉ vậy, Hội An đang dần biến thành điểm tham quan vệ tinh mỗi khi du khách tới Đà Nẵng, dẫn tới thời gian ở tại thành phố này chỉ tính bằng tiếng.
Nhà sáng lập và giám đốc điều hành Luxury Travel – Phạm Hà nhận định: “Hội An là thành phố biển và thành phố di sản nhưng biển Hội An đang bị xâm thực nên du khách không mấy hứng thú với việc nghỉ biển tại Hội An. Họ đến Hội An vì yếu tố văn hóa, ẩm thực, con người, phong cảnh, kiến trúc, dẫn tới việc đi thành phố này chỉ nửa ngày đã hết”.
Ông cho rằng việc thiếu đi những hình thức thu hút khách ở lại lâu hơn là một trong những yếu điểm của Hội An.
“Hội An giống như một cô gái che đậy kín quá, không có nhiều hoạt động vui chơi nên du khách sẽ có sự so sánh với những khu vực khác. Các thành phố du lịch biển khác có rất nhiều hoạt động mua sắm, vui chơi và thậm chí thâu đêm. Thành phố sẽ thu hút hơn ngoài việc bào mòn và bám lấy di sản”.
“Chính quyền Hội An phải nghĩ đến việc tạo ra thêm trải nghiệm mới cho du khách thay vì cấm đoán rất nhiều như hiện nay, ví dụ dừng một số hoạt động giải trí vào buổi đêm như karaoke”, ông Phạm Hà chỉ rõ.
Chia sẻ cùng quan điểm, Giám đốc Hanoitourist cho rằng mặc dù sở hữu không gian cổ kích, Hội An lại hạn chế vì sức chứa nhỏ so với những đô thị lớn.
“Câu chuyện rõ ràng là đông chưa chắc đã tốt. Lượng khách trong một thời điểm tại một khu vực, tính ra công suất vừa phải thì dịch vụ sẽ tốt hơn, có sức hấp dẫn hơn. Do đó để thu hút được thêm khách thì cần mở rộng ra, không để dồn và tập trung. Bình thường khách có thể ở Hội An 2 ngày nhưng tình trạng đông đúc quá có thể khiến khách chỉ ở lại 1 ngày”.
“Cần phải đa dạng các sản phẩm ra những khu vực khác tại Quảng Nam và gần Hội An để phân bổ luồng khách cũng như giúp du khách có trải nghiệm mới hơn”, ông Thắng nhấn mạnh.
Năm 2018, Hội An đưa vào triển khai chương trình biểu diễn Ký ức Hội An và được đánh giá cao bởi cả giới quan sát và du khách, trở thành một trong những điểm sáng về hoạt động tại thành phố này.
Biểu diễn thực cảnh "Ký ức Hội An" là sản phẩm du lịch mới của phố HộiTheo ông Thắng, “phải làm sao để du khách tiếp cận được khu vực biểu diễn văn nghệ, đẩy khách ra xa phố cổ nhưng phải làm thế nào để khách không cảm thấy xa. Việc dịch chuyển nên quá hoạt động và không nên tập trung vào phần lõi của di sản”.
Rõ ràng, để Hội An có thể phát triển mạnh mẽ hơn nữa, thoát khỏi cái bóng của “Đà Nẵng + 1”, các nhà quản lý điểm đến cần gia tăng giá trị dịch vụ cũng như đẩy mạnh hoạt động mới, chung tay cùng các nhà cung cấp dịch vụ tại thành phố này.
