Theo Hiệp hội Doanh nghiệp hàng không Việt Nam (VABA), dịch Covid-19 đã ảnh hưởng rất tiêu cực tới hoạt động của ngành hàng không, trong đó doanh thu năm 2020 của các hãng hàng không Việt giảm trên 60% (khoảng 100.000 tỷ đồng).
Số tiền nộp ngân sách cũng bị giảm tương ứng. Trong khi năm 2019, các hãng hàng không nộp thuế, phí trực và gián tiếp trên 20.000 tỷ đồng thì sang năm 2020, ba hãng hàng không Vietnam Airlines, Vietjet và Bamboo Airways lỗ vận tải hàng không tới 16.000 tỷ đồng. Hiện nay, nợ ngắn hạn và nợ đến hạn phải trả của ba hãng đã lên tới 36.000 tỷ đồng, trong đó riêng Vietnam Airlines 20.000 tỷ đồng.
Năm 2021, đợt bùng phát dịch lần 3 và 4 vào dịp cao điểm Tết cổ truyền và hè đã khiến doanh thu hàng không giảm sâu (riêng tháng 5 và 6 doanh thu giảm 90% so với cùng kỳ năm 2020).
Việc áp dụng giãn cách xã hội, nhu cầu đi lại tiếp tục giảm đang khiến các hãng ngày càng suy kiệt. Trong khi đó, để duy trì hoạt động tối thiểu trong mùa dịch, các hãng phải chi trên 100 tỷ đồng/ngày.
Bên cạnh đó, chi phí phòng dịch của các hãng hàng không và các doanh nghiệp dịch vụ hàng không cũng tăng cao. Các nguồn lực về tài sản, tài chính tích lũy của các hãng đã cạn kiệt, cơ hội tiếp cận vốn vay khó khăn. Các chính sách hỗ trợ của Chính phủ cho hàng không được đề ra kịp thời, nhưng còn thiếu và chậm triển khai.
Để hỗ trợ kịp thời cho ngành hàng không sớm vượt qua khó khăn, Hiệp hội Doanh nghiệp hàng không Việt Nam kiến nghị Chính phủ sớm triển khai tiêm vắc xin trên diện rộng và xem xét sử dụng hộ chiếu vắc xin.
VABA đề nghị Chính phủ chỉ đạo nới lỏng quy định về đi lại, cách ly đối với những người đã tiêm đủ liều vắc xin; từng bước nới lỏng các quy định nhập cảnh và cách ly đối với khách đã tiêm vắc xin đầy đủ và có kế hoạch sớm triển khai khai thác trở lại các đường bay quốc tế.
Theo khảo sát vào tháng 3/2021 của IATA, 81% số người được phỏng vấn có nhu cầu đi lại trở lại sau khi tiêm vắc xin. Tuy nhiên, 84% số người được phỏng vấn sẽ không đi đến các quốc gia vẫn áp dụng chính sách cách ly.
Hiện Liên minh châu Âu và nhiều quốc gia đã cho phép bay quốc tế không áp dụng cách ly đối với khách đã có hộ chiếu vắc xin. Nhiều hãng hàng không, ngành du lịch và kinh tế của nhiều quốc gia đang phục hồi, phát triển nhanh chóng do tiêm vắc xin trên diện rộng và áp dụng hộ chiếu vắc xin. Qua đó, cũng tăng năng lực cạnh tranh cho ngành hàng không và du lịch quốc tế.
Giải pháp thứ hai để cứu ngành hàng không được Hiệp hội kiến nghị là việc hỗ trợ nguồn vốn vay với lãi suất ưu đãi. Hiệp hội đề nghị Chính phủ mở rộng và thực hiện chương trình hỗ trợ tín dụng cho các doanh nghiệp hàng không.
Theo Thông tư 04/2021 của Ngân hàng Nhà nước quy định về tái cấp vốn đối với tổ chức tín dụng cho Tổng công ty Hàng không Việt Nam vay 4.000 tỷ đồng với lãi suất 0%.
Hiệp hội đề nghị Bộ Kế hoạch và đầu tư báo cáo Chính phủ đề xuất Quốc hội cho phép áp dụng cơ chế tái cấp vốn từ 5.000 - 6.000 tỷ đồng tương tự như Tổng công ty Hàng không Việt Nam, thời hạn tái cấp vốn là 12 tháng và được gia hạn tự động hai lần cho các hãng hàng không khác, căn cứ vào quy mô, thị phần, vai trò, đóp góp cụ thể của từng hãng để hỗ trợ hãng thanh khoản.
VABA đề nghị dành cho các hãng hàng không vay gói tín dụng khoảng 25.000 tỷ đồng ưu đãi giảm lãi suất 4%, thời hạn từ 3-5 năm để các hãng duy trì nguồn lực, có nguồn vốn phục hồi, phát triển. Đồng thời, cho các doanh nghiệp hàng không nói chung được áp dụng mức lãi suất giảm 2% theo nghị quyết số 84 ngày 29/5/2020 cả Chính phủ.
Thứ ba, VABA kiến nghị Chính phủ giảm thuế bảo vệ môi trường ở mức cao hơn cho các hãng hàng không. Cụ thể, hiện nay, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã ban hành mức thuế bảo vệ môi trường cho năm 2021 là 2.100 đồng/lít (tương đương mức giảm 30%).
Tuy nhiên, với những diễn biến và thiệt hại khó lường của đại dịch Covid 19, dòng tiền, nguồn lực tài chính của các hãng hàng không bị cạn kiệt. Do vậy, VABA đề nghị Chính phủ báo cáo Quốc hội cho phép áp dụng mức giảm 70% thuế từ 3.000 đồng/lít Jet A1 xuống còn gần 1.000 đồng/lít cho các hãng hàng không đến 30 tháng 06 năm 2022.
Thứ tư, Hiệp hội đề nghị tiếp tục giảm giá, phí dịch vụ hàng không tại các cảng hàng không
Kể từ ngày 1/10/2020 các mức phí, khung giá hỗ trợ theo Thông tư 19/2020 của Bộ Giao thông vận tải đã hết hiệu lực. Các hãng hàng không tiếp tục đề nghị cho phép áp dụng mức ưu đãi như nội dung của thông tư 19/2020 của bộ từ 1/1/2021 đến 30/6/2022. Đồng thời, giảm 50% phí dịch vụ tại nhà ga cho khách bay để góp phần kích cầu bay đi du lịch.
Ngoài ra, một số kiến nghị, đề xuất khác cũng được VABA đưa ra nhằm hỗ trợ ngành hàng không vượt khủng hoảng như: Đầu tư nâng cấp, mở rộng hạ tầng hàng không, cơ cấu lại các khoản nợ phát sinh trong thời gian dịch bệnh và xem xét giảm thuế thu nhập cho các doanh nghiệp, các cơ sở đào tạo phục vụ ngành hàng không từ nay đến hết năm 2022.
