Sửa quy định nhà đầu tư chiến lược để thúc đẩy cổ phần hóa

Tuần trước, Hội đồng quản trị của Tập đoàn Dệt May Việt Nam (Vinatex) đã thông qua việc điều chỉnh loại chứng khoán từ hạn chế chuyển nhượng sang tự do chuyển nhượng đối với 70 triệu cổ phiếu của CTCP Đầu tư Phát triển VNTex (tên mới của Tập đoàn đầu tư phát triển Việt Nam – VID Group). Đây là một trong những bước cuối cùng để VID thoái vốn khỏi Vinatex.

Trước đó, năm 2014, cùng với tập đoàn Vingroup, VID đã được chọn là nhà đầu tư chiến lược của Vinatex để sở hữu 24% cổ phần. Trong đó VID mua 70 triệu cổ phần (14% vốn điều lệ) với giá vốn khoảng 770 tỷ đồng.

Theo quy định về cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước trước đây, nhà đầu tư chiến lược không được chuyển nhượng cổ phần trong thời hạn tối thiểu 5 năm, trừ trường hợp đặc biệt được Đại hội cổ đông chấp thuận. Tháng 3/2017, Vinatex đã tổ chức đại hội cổ đông bất thường và chấp thuận cho VID thoái vốn toàn bộ. Sau đó hồ sơ của giao dịch được chuyển lên cơ quan quản lý chờ phệ duyệt.

Được biết, VID đã đạt được thỏa thuận chuyển nhượng một nửa số cổ phần tại Vinatex cho một tập đoàn Nhật Bản từ đầu năm 2017. Tuy nhiên đến tháng 9/2017, VID vẫn nắm giữ toàn bộ 14% vốn của Vinatex. Với việc gỡ bỏ hạn chế chuyển nhượng mới đây, nhiều khả năng giao dịch này sẽ hoàn tất trong thời gian tới.

Tiến trình cổ phần hóa các doanh nghiệp nhà nước đang được đẩy mạnh trong thời gian gần đây, dù vậy nhiều khả năng mục tiêu số lượng doanh nghiệp được cổ phần hóa năm 2017 sẽ đạt kế hoạch.

Trong đó, khó khăn trong tìm kiếm nhà đầu tư chiến lược là một trong những vấn đề nổi bật do các hạn chế về tỷ lệ sở hữu, số lượng nhà đầu tư, thời gian nắm giữ tối thiểu…và công khai, minh bạch thông tin.

Một báo cáo của CIEM cho thấy, trong 46 tổng công ty được phê duyệt phương án cổ phần hóa trong giai đoạn 2011-2016, chỉ có 4 tổng công ty bán cổ phần cho nhà đầu tư chiến lược nước ngoài, chiếm 8,7%.

Mới đây, Chính phủ đã ban hành nghị định mới về cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước. Trong đó, thời gian nhà đầu tư chiến lược nắm giữ tối thiểu giảm từ 5 năm xuống 3 năm, đồng thời bỏ trường hợp đặc biệt.

Tuy vậy, quy định mới cũng yêu cầu nhà đầu tư chiến lược cam kết các nghĩa vụ bồi thường khi vi phạm các cam kết đã ký với mức bồi thường xác định theo thiệt hại thực tế và quyền định đoạt của Nhà nước đối với toàn bộ số lượng cổ phần nhà đầu tư chiến lược mua khi vi phạm các cam kết đã ký.

Cụ thể, ngoài thời gian nắm giữ tối thiểu 3 năm, khi được chọn nhà đầu tư chiến lược phải cam kết tiếp tục duy trì ngành nghề kinh doanh chính và thương hiệu của doanh nghiệp cổ phần hóa trong thời gian ít nhất 03 năm; phương án hỗ trợ doanh nghiệp sau cổ phần hoá trong việc chuyển giao công nghệ mới; đào tạo nguồn nhân lực; nâng cao năng lực tài chính; quản trị doanh nghiệp; cung ứng nguyên vật liệu; phát triển thị trường tiêu thụ sản phẩm.

Bên cạnh nội dung về nhà đầu tư chiến lược, nghị định mới cũng bổ sung phương thức dựng sổ (book building) và các phương thức bán cổ phần lần đầu, được áp dụng tại các doanh nghiệp cổ phần hóa do Thủ tướng Chính phủ quyết định.

Ngoài ra, để thúc đẩy doanh nghiệp đưa cổ phiếu vào giao dịch sau khi cổ phần hóa, nghị định yêu cầu, khi lập hồ sơ IPO, doanh nghiệp cổ phần hóa đồng thời phải lập hồ sơ đăng ký lưu ký trên Trung tâm lưu ký chứng khoán Việt Nam (VSD) và hồ sơ đăng ký giao dịch hoặc niêm yết nếu đủ điều kiện niêm yết.

Trong tối đa 90 ngày từ ngày kết thúc đợt IPO, doanh nghiệp cổ phần hóa phải hoàn tất thủ tục đăng ký lưu ký cổ phiếu tại VSD và đăng ký giao dịch trên hệ thống giao dịch UPCoM.

Doanh nghiệp cổ phần hóa phải nộp hồ sơ niêm yết ngay sau khi kết thúc IPO khi vừa bán bớt một phần vốn nhà nước vừa phát hành thêm cổ phiếu để tăng vốn điều lệ dưới hình thức đấu giá công khai ra công chúng nếu đáp ứng đầy đủ các điều kiện niêm yết của Sở giao dịch chứng khoán.

Đáng chú ý, các quy định về giá trị quyền sử dụng đất trong định giá doanh nghiệp nhà nước khi cổ phần hóa đã được làm rõ nhằm khắc phục các hạn chế trong thời gian qua.