Thận trọng với áp lực gia tăng lạm phát

Theo số liệu từ Tổng cục Thống kê, CPI 7 tháng đầu năm 2021 của Việt Nam tăng 1,64% so với cùng kỳ năm trước, đây là mức tăng thấp nhất kể từ năm 2016. 

Dự báo về lạm phát của cả năm 2021, TS. Cấn Văn Lực cho rằng, chỉ số CPI của Việt Nam có thể đạt mức từ 2,8 - 3%. Điều này cho thấy, lạm phát vẫn đang được kiểm soát tốt. 

Nguyên nhân là do sức cầu của nền kinh tế vẫn còn lớn, doanh số bán lẻ hàng hoá, dịch vụ tiêu dùng giảm và vòng quay của dòng tiền chậm hơn khoảng 0,6 lần so với trước đó do dịch bệnh, giãn cách xã hội.

Tuy nhiên, ông Lực cho rằng, Việt Nam không được chủ quan bởi áp lực lạm phát vẫn đang hiện hữu và sẽ tăng dần từ nay đến cuối năm 2021 và cả năm 2022.

Theo vị chuyên gia này, xu hướng gia tăng lạm phát tại Việt Nam đang diễn ra do các tác động của cả tình hình trong nước và thế giới. 

Trên thế giới, trong 6 tháng đầu năm 2021, lạm phát và giá cả hàng hoá đang tăng tương đối mạnh. Giá xăng dầu tăng 41%, hàng hoá cơ bản tăng 12%, nông sản tăng 5,5%, phân bón tăng 53% và kim loại tăng 21%.

Trong khi đó, do nền kinh tế Việt Nam có độ mở lớn nên giá cả hàng hoá trên thế giới gia tăng trong năm 2021 có thể tác động đến nền kinh tế Việt Nam trên các góc độ làm gia tăng giá hàng hóa, dịch vụ tiêu dùng trong nước.

Giá dầu thô và giá các loại lương thực tăng sẽ làm tăng chi phí sản xuất, phí vận tải, tăng giá thức ăn chăn nuôi và thực phẩm trong nước; đồng thời tác động đến cân đối thương mại do giá trị nhập khẩu gia tăng mạnh hơn giá trị xuất khẩu. Các nguyên vật liệu tăng giá cũng ảnh hưởng đến đầu tư công và đầu tư xây dựng nói chung.

Dự báo của Tổng cục Thống kê cũng cho thấy, CPI sẽ tăng dần vào các tháng cuối năm. Hiện, sự phục hồi của kinh tế toàn cầu trong năm 2021 đang có triển vọng rất khả quan do các quốc gia trên toàn thế giới đã khẩn trương triển khai tiêm vaccine phòng dịch Covid-19. Khi kinh tế thế giới phục hồi nhanh sẽ khiến cho nhu cầu sản xuất và tiêu dùng tăng cao đột biến, trong khi nguồn cung chưa theo kịp nhu cầu dẫn đến giá cả các mặt hàng gia tăng.

Đây đều là các yếu tố gây nên lạm phát, tạo áp lực lớn lên chỉ số CPI của toàn nền kinh tế trong nước nửa cuối của năm 2021.

Đối với tình hình trong nước, dịch bệnh Covid-19 đang diễn biến rất phức tạp. Trong vài thời điểm, một số địa phương thực hiện giãn cách xã hội để phòng, chống dịch Covid-19 đã xảy ra hiện tượng tăng giá một số mặt hàng, chủ yếu do nguồn cung bị gián đoạn. 

Dịch bệnh cũng khiến nhu cầu mua sắm tích trữ tăng đột biến tại một số thời điểm do yếu tố tâm lý. Một số tổ chức, cá nhân đơn lẻ đã lợi dụng tình trạng thiếu hàng cục bộ tạm thời để tăng giá bán, trục lợi. 

Theo ông Lực, bức tranh kinh tế vĩ mô năm nay rất khó đoán định do dịch bệnh diễn biến phức tạp. Với kịch bản khả quan, tăng trưởng kinh tế có thể đạt 4,8-5%, với kịch bản xấu hơn, tăng trưởng kinh tế có thể chỉ đạt 3,5 - 4%.

Triển vọng kinh tế những tháng cuối năm phụ thuộc nhiều vào tốc độ và quy mô tiêm chủng vaccine; hiệu quả/phản ứng phụ của các biện pháp phòng, chống bệnh dịch; các gói hỗ trợ và thúc đẩy tăng trưởng ở trong nước. 

Bên cạnh đó, lạm phát 6 tháng đầu năm thấp, ổn, nhưng xu hướng lạm phát có thể gia tăng trong những tháng cuối năm. Giá hàng hoá nhiều khả năng sẽ có xu hướng tăng do chi phí sản xuất của doanh nghiệp tăng trong đại dịch, giãn cách xã hội.

Trước thực trạng rủi ro lạm phát đang có xu hướng gia tăng, ông Lực cho rằng, để bảo toàn nguồn tài sản của mình, nhiều người dân có sẵn nguồn tiền dự trữ sẽ tham gia vào các kênh đầu tư như vàng, chứng khoán, bất động sản. Trong đó, bất động sản là một trong những lĩnh vực thu hút sự quan tâm nhiều nhất của các nhà đầu tư. 

Bàn về giải pháp kiếm soát lạm phát, trước đó, Tổng cục Thống kê cũng đã đề xuất Chính phủ, các bộ, ngành và địa phương theo dõi chặt chẽ diễn biến giá cả, lạm phát trên thế giới để kịp thời cảnh báo các nguy cơ ảnh hưởng đến giá cả, lạm phát của Việt Nam. 

Mặt khác, các bộ ngành, địa phương cần chủ động tháo gỡ khó khăn và có phương án điều tiết nguồn hàng để tăng lượng cung ứng cho các địa phương có dịch bệnh cần cách ly hoặc giãn cách xã hội, bảo đảm cung cấp đủ hàng hóa thiết yếu cho người dân. 

Tổng cục Thống kê cũng kiến nghị Bộ Công thương và Bộ Tài chính theo dõi sát diễn biến giá xăng dầu thế giới, đồng thời kết hợp Quỹ bình ổn xăng dầu để hạn chế mức tăng giá của mặt hàng này đối với CPI chung của nền kinh tế. 

Bên cạnh đó, Bộ Công thương cần chủ động chuẩn bị sẵn sàng các điều kiện thúc đẩy sản xuất kinh doanh, bảo đảm nguồn cung và lưu thông hàng hóa, giảm áp lực lạm phát, loại bỏ thông tin sai lệch về giá cả thị trường, không để xảy ra hiện tượng lạm phát do tâm lý từ thông tin sai lệch gây ra.