Becamex IDC muốn cởi bỏ 'chiếc áo chật'

Tổng công ty Đầu tư và phát triển công nghiệp (Becamex IDC) cho biết cổ đông đã thông qua đổi tên công ty thành Tập đoàn Đầu tư và phát triển công nghiệp Becamex (Becamex Group) với tỷ lệ tán thành 98,48%, theo kết quả lấy ý kiến bằng văn bản lần hai năm 2025.

Bên cạnh việc đổi tên, cổ đông cũng chấp thuận chuyển trụ sở chính từ tòa nhà WTC Tower, số 1 đường Hùng Vương, phường Bình Dương, về tầng 10, tòa nhà mPlaza Saigon, 39 Lê Duẩn, phường Sài Gòn, TP. Hồ Chí Minh.

Bước chuyển mình chiến lược của một "siêu doanh nghiệp"

Việc đổi tên và dời trụ sở về "nội đô" TP.HCM được tiến hành trong bối cảnh Becamex IDC vừa được thành phố giao nghiên cứu, quy hoạch và đề xuất phương án đầu tư các tuyến đường sắt trọng điểm: tuyến Bàu Bàng - Cái Mép - Thị Vải phục vụ vận chuyển hàng hóa, và tuyến metro Suối Tiên - Thành phố mới Bình Dương phục vụ hành khách.

Đây đều là những dự án then chốt nhằm giải quyết tình trạng quá tải hạ tầng, đồng thời hình thành mạng lưới tiếp vận hậu cần hiện đại kết nối cảng biển, khu công nghiệp và các đô thị lớn trong vùng.

Theo đề xuất của Becamex IDC, tuyến Bàu Bàng - An Bình - Cái Mép có chiều dài 127 km, tổng mức đầu tư gần 153.000 tỷ đồng, tốc độ thiết kế 160 km/h cho tàu khách và 120 km/h cho tàu hàng.

Tuyến này sẽ kết nối các khu công nghiệp Bình Dương và Đồng Nai với cụm cảng nước sâu Cái Mép - Thị Vải, tạo lợi thế cạnh tranh lớn trong vận tải quốc tế.

Bên cạnh đó, Becamex IDC cũng đề xuất triển khai tuyến TP.HCM - Cần Thơ có chiều dài khoảng 174 km, vốn đầu tư giai đoạn 1 hơn 173.600 tỷ đồng, tốc độ thiết kế 200 km/h cho tàu khách và 160 km/h cho tàu hàng, sẽ trở thành cầu nối quan trọng đưa nông sản, hàng hóa từ đồng bằng sông Cửu Long đến các trung tâm công nghiệp và cảng biển quốc tế.

Ông Nguyễn Văn Hùng, Chủ tịch HĐQT Becamex IDC cho biết, sau khi hợp nhất địa giới hành chính, TP.HCM và các vùng lân cận có thêm nhiều tiềm năng phát triển. Việc quy hoạch và triển khai các tuyến đường sắt sẽ góp phần hình thành mạng lưới vận tải đa phương thức, thúc đẩy phát triển kinh tế vùng.

"Để biến cơ hội thành hiện thực, rất cần sự phối hợp nhịp nhàng giữa các địa phương, đồng thời, doanh nghiệp cũng mong muốn có cơ chế minh bạch để thu hút các nhà đầu tư trong và ngoài nước", ông nói.

Và trong bối cảnh được giao trọng trách lớn, việc Becamex IDC đổi tên thành Becamex Group là một phần trong chiến lược tái định vị và mở rộng quy mô của doanh nghiệp.

Trong nhiều năm qua, Becamex IDC, vốn được xem là “siêu doanh nghiệp” của Bình Dương cũ, vẫn hoạt động theo mô hình công ty mẹ - công ty con, dù nắm giữ một hệ sinh thái rộng lớn gồm hàng chục công ty con và liên doanh, như VSIP, BWID, Becamex Tokyu, hoạt động trong nhiều lĩnh vực từ công nghiệp, đô thị, dịch vụ đến giao thông, công nghệ và năng lượng.

Sau khi Bình Dương và Bà Rịa – Vũng Tàu sáp nhập vào TP.HCM, hình thành “siêu đô thị” phía Nam, Becamex IDC trở thành một trong những doanh nghiệp nhà nước lớn nhất của TP.HCM, với vốn chủ sở hữu gần 20.500 tỷ đồngvà tổng tài sản hơn 58.800 tỷ đồng.

Việc đổi tên thành “Tập đoàn” (Group), theo doanh nghiệp, không chỉ giúp phản ánh đúng quy mô và cơ cấu tổ chức hiện nay, mà còn khẳng định vai trò của Becamex như một tập đoàn phát triển hạ tầng hàng đầu khu vực phía Nam, trong giai đoạn mở rộng đầu tư vào các dự án giao thông, logistics và đô thị chiến lược.

Nhưng vẫn còn những "nút thắt"

Mặc dù có quy mô "siêu doanh nghiệp" nhưng đối với Becamex IDC, bài toán nan giải nhất hiện nay có lẽ là việc huy động vốn. Hiện vốn điều lệ của doanh nghiệp chỉ khoảng 10.350 tỷ đồng - rất khiêm tốn để thực hiện các "tham vọng" rất lớn - nếu muốn chứng minh năng lực để đầu tư vào các dự án trọng điểm của TP.HCM và xa hơn là các dự án trọng điểm quốc gia.

Hồi đầu năm nay, với nền tảng vững chắc từ kết quả kinh doanh năm 2024 đạt 2.310 tỷ đồng lợi nhuận, Becamex IDC đã công bố một kế hoạch còn tham vọng: đấu giá 300 triệu cổ phiếu với giá khởi điểm 69.600 đồng/cổ phiếu, dự kiến thu về gần 21.000 tỷ đồng. Phiên đấu giá dự kiến diễn ra ngày 28/4.

Số tiền này dự kiến được phân bổ vào ba mục tiêu chính: đầu tư vào các dự án khu công nghiệp trọng điểm như Cây Trường và Bàu Bàng mở rộng, tăng vốn cho các công ty liên kết chiến lược như VSIP, và trả các khoản nợ vay, trái phiếu đến hạn.

Thời điểm đó, cơ cấu cổ đông quá cô đặc là một rào cản, khi 95,44% vốn điều lệ thuộc về UBND tỉnh Bình Dương cũ. Vì vậy, trong trường hợp cả khi đấu giá thành công, tỷ lệ sở hữu của nhà nước dự kiến vẫn còn tới 74%, một con số quá lớn để các nhà đầu tư tổ chức thấy hấp dẫn vì quyền quyết định vẫn nằm trong tay cổ đông nhà nước.

Bên cạnh đó, rào cản đối với nhà đầu tư cá nhân lại là mức giá khởi điểm khá cao, với P/E lên tới 39 lần, một định giá đã phản ánh phần lớn kỳ vọng tương lai.

Tuy nhiên, tới gần thời điểm đấu giá, thông tin Mỹ có thể áp thuế 46% đối với Việt Nam khiến thị trường chứng khoán rực lửa. Cổ phiếu BCM của Becamex IDC rớt mạnh xuống dưới 60.000 đồng/cổ phiếu, thấp hơn mức giá khởi điểm chào bán 69.000 đồng/cổ phiếu, buộc công ty phải hoãn kế hoạch.

Mới đây, Becamex IDC tiếp tục đưa ra phương án với quy mô nhỏ hơn, lấy ý kiến cổ đông bằng văn bản về việc chào bán 150 triệu cổ phiếu với giá khởi điểm không thấp hơn 50.000 đồng/cổ phiếu. Mục tiêu lần này là huy động tối thiểu 7.500 tỷ đồng để tiếp tục đầu tư vào các dự án (2.500 tỷ đồng), bổ sung vốn cho các công ty con, đặc biệt là liên doanh VSIP (3.330 tỷ đồng) và thanh toán các khoản nợ vay, trái phiếu đến hạn (1.670 tỷ đồng).

Tuy nhiên, theo kết quả công bố ngày 17/9, kế hoạch này một lần nữa không thành khi tỷ lệ cổ đông tán thành chỉ đạt vỏn vẹn 2,85%. Nguyên nhân cốt lõi đến từ việc cổ đông Nhà nước nắm giữ 95,44% vốn, đã "không có ý kiến", khiến phương án không đủ tỷ lệ thông qua.

Áp lực huy động vốn của Becamex IDC còn thể hiện qua những con số tài chính trên bảng cân đối kế toán. Theo đó, tính đến 30/6/2025, tổng nợ phải trả tại cuối kỳ của Becamex IDC trên 35.878 tỷ đồng, trong đó tổng nợ vay tài chính của doanh nghiệp này lên tới 22.332 tỷ đồng , đẩy tỷ lệ nợ vay/vốn chủ sở hữu xấp xỉ 103%. Con số này cho thấy doanh nghiệo đang sử dụng đòn bẩy tài chính khá cao để tài trợ các dự án lớn.

Tại ngày 30/6, tổng tài sản của Becamex IDC thu hẹp về 57.290 tỷ đồng, chiếm tỷ trọng lớn là tồn kho hơn 21.200 tỷ; đầu tư vào công ty liên doanh, liên kết hơn 21.000 tỷ; phải thu ngắn hạn hơn 7.000 tỷ.

Đáng lưu ý, theo báo cáo lưu chuyển tiền tệ, lãi vay của doanh nghiệp này lên tới 1.074 tỷ đồng trong nửa đầu năm nay. Đây là chưa kể công ty đã trả hơn 1.700 tỷ đồng nợ gốc trong sáu tháng qua.

Không những nợ vay, doanh nghiệp còn ghi nhận chi phí phải trả ngắn hạn khác hơn 9.675 tỷ đồng tại cuối quý II/2025, được thuyết minh là chi phí trích trước tạm tính giá vốn các dự án bất động sản đã bán.

Đa dạng hóa nguồn vốn để thoát "chiếc áo quá chật"

Trong bối cảnh khó huy động vốn từ kênh cổ phiếu, Becamex IDC đã linh động qua kênh trái phiếu, đồng thời tích cực mở rộng hợp tác công - tư (PPP) và đa dạng hóa nguồn vốn như một chiến lược tái cấu trúc mạnh mẽ, nhằm kiểm soát rủi ro tài chính, đáp ứng nhu cầu đầu tư lớn cho các dự án thế hệ mới.

Chiến lược này thể hiện qua các hành động như chủ động hợp tác với cả doanh nghiệp nhà nước, khối tư nhân trong nước, và các tập đoàn lớn nước ngoài để chia sẻ gánh nặng vốn và kinh nghiệm quản lý, đặc biệt trong các dự án hạ tầng lớn như: tham gia 49% vốn điều lệ vào dự án cao tốc TP.HCM - Thủ Dầu Một - Chơn Thành và nghiên cứu các dự án vành đai lớn.

Becamex IDC cũng chủ động tăng vốn cho các công ty con phụ trách các mảng chiến lược như năng lượng tái tạo và bất động sản, nhằm tạo nguồn thu ổn định và hỗ trợ cho sự phát triển của hệ sinh thái công nghiệp.

Bên cạnh đó, doanh nghiệp tiếp tục nhân rộng mô hình liên doanh đã thành công với VSIP và mở rộng các liên doanh thế hệ mới, như hợp tác với Sembcorp (Singapore) để thành lập các công ty năng lượng thông minh và điện xanh.

Ở lĩnh vực công nghệ và đô thị thông minh, doanh nghiệp hợp tác với các tập đoàn như NTT Data (Nhật Bản) trong lĩnh vực viễn thông, trung tâm dữ liệu và giải pháp công nghiệp 4.0 để xây dựng các khu công nghiệp sinh thái và đô thị đáng sống.

Ngoài ra, Becamex IDC đang trong quá trình tái cấu trúc để giảm tỷ lệ sở hữu vốn Nhà nước và thu hút thêm vốn đầu tư tư nhân, nhằm tăng năng lực tài chính.

Đây không chỉ là nhu cầu bức thiết của doanh nghiệp mà đây cũng là yêu cầu của Chính phủ khi quyết định phê duyệt giảm tỷ lệ sở hữu của nhà nước từ 95,44% vốn điều lệ xuống mức trên 65% vốn điều lệ đến hết năm 2025, tức sẽ thoái hơn 30% cổ phần.

Có thể thấy, Becamex IDC đang nỗ lực chuyển mình từ một tổng công ty nhà nước sang mô hình tập đoàn kinh tế năng động, sử dụng PPP và nguồn vốn đa dạng để tài trợ cho chiến lược phát triển dài hơi của mình.