Con đường hình thành nền kinh tế số tại Việt Nam

40.000 tổ công nghệ số cộng đồng đã được thành lập, 200.000 thành viên các tổ công nghệ này đang được đào tạo kỹ năng số.

Bộ trưởng Bộ Thông tin và truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng cho biết chuyển đổi số thì “tiền hô, hậu ủng”.

Theo đó, uỷ ban chuyển đổi số các cấp, từ trung ương đến địa phương, "là người hô". "Hậu ủng" phải đến cấp thấp nhất, tức là cấp gần người dân nhất. Đó là các tổ công nghệ số cộng đồng, được thành lập ở từng thôn, bản, với nòng cốt là thanh niên, để đi từng ngõ, gõ từng nhà, hướng dẫn đến từng người dân sử dụng các nền tảng số.

Đây là cách tiếp cận toàn dân về chuyển đổi số của Việt Nam. Tổ công nghệ số cộng đồng được lấy cảm hứng từ tổ Covid cộng đồng. Ông Hùng cho biết bộ đã có hướng dẫn về hoạt động của các tổ công nghệ này, đề nghị các địa phương quan tâm chỉ đạo và coi đây là nhân tố quyết định thành công.

Bởi vì, chính các tổ công nghệ số cộng đồng này sẽ tạo ra các công dân số, rồi tạo ra xã hội số, xã hội số tạo ra nhu cầu số, nhu cầu số tạo ra thị trường số, thị trường số tạo ra doanh nghiệp số, và từ đó hình thành nền kinh tế số, theo ông Hùng. 

Thứ hai, chuyển đổi số cần dọc, ngang thông suốt. Dọc thông suốt là chuyển đổi số ngành. Các bộ ngành phải chuyển đổi số ngành thì mới tạo ra chuyển đổi số quốc gia.

Cụ thể, phát triển các nền tảng số ngành được coi là một giải pháp có tính đột phá trong chiến lược chuyển đổi số quốc gia.

Theo ông Hùng, vừa qua, Bộ Công an, ngành tài chính, ngành ngân hàng chuyển đổi số mạnh mẽ đã tạo cú huých cho chuyển đổi số quốc gia. Rất cần các bộ ngành khác mạnh mẽ hơn nữa, mạnh mẽ như vậy. Mọi bộ ngành phải cùng vào cuộc thật mạnh mẽ, thật quyết liệt thì mới có chuyển đổi số quốc gia.

Ngang thông suốt là kết nối, chia sẻ, liên thông dữ liệu. Bộ Thông tin và truyền thông đã được giao làm cơ quan điều phối, hỗ trợ kết nối.

“Dữ liệu mà các bộ ngành và địa phương đang lưu trữ là do phân công của Chính phủ, chỉ có dữ liệu của Chính phủ chứ không có dữ liệu riêng của bộ này hay địa phương kia. Kết nối, chia sẻ, liên thông dữ liệu là quyền của Chính phủ. Không có cát cứ dữ liệu”, Bộ trường Nguyễn Mạnh Hùng khẳng định.

Thứ ba, chuyển đổi số thì phải toàn diện. Bởi chuyển đổi số là chuyển từ cách làm từng phần sang làm toàn diện.

Việc ứng dụng công nghệ thông tin sẽ có chỗ làm, chỗ không, cái làm cái không. Phòng kế toán có thể làm nhưng phòng tổ chức cán bộ lại chưa làm. Phòng kế toán làm nhưng mới làm phần kế toán chi phí, mà chưa làm phần khai thuế. Như vậy, trong một tổ chức, tồn tại cái trên máy tính, cái trên giấy, cái trong đầu người. Không có cái nào phản ánh toàn diện, và cuối cùng bản giấy vẫn quyết định, làm cho công nghệ thông tin trở thành một gánh nặng tăng thêm và vẫn máy tính và vẫn giấy.

Tuy nhiên, chuyển đổi số là toàn diện, mọi nơi, mọi chỗ, không còn cái gọi “nửa này, nửa kia”, mà chỉ có một môi trường số. Mọi việc sẽ diễn ra trên môi trường số. Công việc của mỗi người mà rời máy tính ra là không làm được. Và chỉ khi này, công nghệ số mới phát huy hiệu quả.

Thứ tư, chuyển đổi số nên có công thức chung.

Tại phiên họp thứ ba của Ủy ban quốc gia về chuyển đổi số, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng nhấn mạnh lần nữa “chuyển đổi số bằng công nghệ thông tin + số hóa toàn diện + dữ liệu + đổi mới sáng tạo + công nghệ số”.

Chuyển đổi số vẫn phải kế thừa quá khứ là công nghệ thông tin, nhưng mở ra tương lai là số hóa toàn diện, đưa mọi hoạt động lên môi trường số, xử lý dữ liệu để tạo ra giá trị mới, dùng công nghệ số để thay đổi cách vận hành.

Đổi mới sáng tạo chủ yếu là thay đổi mô hình, thay đổi cách vận hành của tổ chức, thay đổi cách làm và điều này cơ bản chỉ diễn ra sau khi chúng ta chuyển lên môi trường số.

Việt Nam có tính đa dạng vùng miền rất cao, sự tùy biến theo bộ, ngành, địa phương là cần thiết, tạo thành sự sáng tạo phong phú và thúc đẩy nhau, nhưng vẫn phải dựa trên một công thức tổng quát. Nếu không như vậy, sự đa dạng sẽ không dẫn đến một kết quả chung quốc gia. Sẽ chỉ có sự đa dạng mà không có Việt Nam, ông Hùng nhận định.

Thứ năm, chuyển đổi số nay đã “nhà nhà làm, mọi ngành, mọi cấp đều làm”, do vậy phải tránh được các tai nạn. Nhất là các tại nạn về đầu tư, mua sắm.

Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cho biết bộ đã có văn bản hướng dẫn lần 1. Trong quý này, dựa trên các vấn đề phát sinh mới, bộ sẽ có tiếp một hướng dẫn. Đồng thời đề xuất Thủ tướng Chính phủ sửa Nghị định 73 về quản lý đầu tư ứng dụng công nghệ thông tin để tiếp tục tháo gỡ các khó khăn.

Các dự án chuyển đổi số của cơ quan nhà nước sẽ được công khai trên trang web, trong đó có một số giá cơ sở. Bộ Thông tin và truyền thông khuyến khích các doanh nghiệp công bố công khai giá bán các sản phẩm, dịch vụ chuyển đổi số cho các cơ quan nhà nước, và giá này cũng được cập nhật trên trang web của bộ.

Thứ sáu, chuyển đổi số muốn thúc đẩy được thì phải đo lường được. Bởi, ông Hùng cho rằng “cái gì mà không đo lường được thì không quản lý được, không thúc đẩy được”.

Theo đó, đo lường thời chuyển đổi số phải là đo lường tự động, đo lường online. Tức là, phải kết nối vào hệ thống các bộ ngành và địa phương, cảnh báo kịp thời sẽ góp phần làm thay đổi căn bản quản lý nhà nước.

“Kết nối online để phục vụ quản lý nhà nước sau này sẽ là một điều kiện bắt buộc đối với các đối tượng quản lý”, ông Hùng nhận định và kiến nghị Thủ tướng chính phủ, Chủ tịch Ủy ban quốc gia về chuyển đổi số chỉ thị các cơ quan nhà nước kết nối online để phục vụ công tác giám sát, báo cáo.