Công cụ để khởi nghiệp Việt Nam sáng tạo

Trong bối cảnh bùng nổ của công nghệ, các doanh nghiệp số là thành phần cơ bản để tạo nên một nền kinh tế số nơi các hoạt động kinh tế được thực hiện nhờ số lượng khổng lồ các kết nối trực tuyến giữa con người, thiết bị, dữ liệu và quy trình.

Kinh tế số mang lại những giá trị mới, là trụ cột phát triển kinh tế trong tương lai. Muốn xây dựng doanh nghiệp số, các đơn vị cần chuyển đổi từ mô hình hoạt động, kinh doanh truyền thống sang mô hình phù hợp với môi trường số. Quá trình chuyển này được gọi là chuyển đổi số.

Chuyển đổi số chính là sự đổi mới, sáng tạo ở mức cao, trên mọi khía cạnh hoạt động của tổ chức, doanh nghiệp. Chuyển đổi số quốc gia có tác động đến sự đổi mới sáng tạp không chỉ ở mức công nghệ, mức tổ chức mà còn ở mức thể chế, các quy định pháp lý. 

Ở đây, công nghệ là nền tảng, là công cụ cho chuyển đổi số. Đích đến của chuyển đổi số là sự đổi mới, sáng tạo ra các mô hình kinh doanh/nghiệp vụ mới, mô hình hoạt động mới hiệu quả hơn, cạnh tranh hơn với sự hỗ trợ của các công nghệ mang tính đột phá.

Chuyển đổi số ở Việt Nam chưa đi vào thực tế

Theo đánh giá của các chuyên gia, chuyển đổi số vẫn chưa đi vào thực tế các doanh nghiệp Việt Nam. Ông Đào Đình Khả, Vụ trưởng Vụ Công nghệ thông tin (Bộ Thông tin và Truyền thông) cho rằng, một trong những nguyên nhân là bởi các chính sách hiện hành chưa theo kịp xu hướng công nghệ.

Do các quy định đã hình thành trong một thời gian dài, để điều chỉnh các mô hình kinh doanh cũ được phát triển dựa trên các công nghệ đã được phát minh trước đây, rất khó để giới thiệu những mô hình kinh doanh mới, có tính đột phá, mà vẫn tuân thủ các quy định pháp lý có tính ràng buộc cao như hiện nay.

"Việc tuân thủ quy định đòi hỏi một đội ngũ nhân lực pháp lý hùng hậu, trong khi đó các doanh nghiệp và nhỏ, động lực đổi mới sáng tạo, thì không đủ nguồn lực để đảm bảo tuân thủ tất cả các quy định pháp lý đã được ban hành", ông Khả cho hay.

Do đó, việc không vượt qua được rào cản của các quy định cũ có thể làm hạn chế những ưu điểm mà công nghệ mới do các doanh nghiệp sáng tạo mang lại.

Ví dụ điển hình nhất thời gian vừa qua là quy định về gắn mào để quản lý xe taxi công nghệ (khái niệm tạm dùng). Nếu không được điều chỉnh phù hợp thì quy định xe taxi dù công nghệ hay truyền thống đều phải gắn mào sẽ làm mất đi lợi ích mà công nghệ số mang lại đó là cho phép chia sẻ tài nguyên.

Công cụ để sáng tạo

Xác định được tầm quan trọng của việc chuyển đổi nền kinh tế cũng như cả đất nước để phù hợp với cuộc cách mạng số, tại Nghị quyết số 01/NQ-CP ngày 01/01/2019 Chính phủ đã giao Bộ Thông tin và Truyền thông nhiệm vụ xây dựng Đề án Chuyển đổi số quốc gia.

Trên góc độ quốc gia, chuyển đổi số đặt ra các bài toán lớn để giải quyết dó là đưa Việt Nam trở thành quốc gia số với nền kinh tế số chủ động. Để hoàn thiện thể chế tạo thuận lợi cho quá trình chuyển đổi số quốc gia một loại các vấn đề liên quan đến các quy định pháp lý đã được đặt ra cần giải quyết.

Do tính mới và các tác động của các quy định này cần được đánh giá để xác định mức độ ảnh hưởng đến các bên có liên quan nói riêng vã xã hội nói chung, Sandbox là một cách tiếp cận có tính khả thi cao.

"Sandbox cho phép chúng ta thử nghiệm sản phẩm, dịch vụ mới, sáng tạo khi chưa có các quy định chính thức được ban hành, khi chưa rõ quy định cụ thể nào sẽ áp dụng. Việc thử nghiệm nhăm giúp tìm hiểu cần xây dựng quy định gì và áp dụng đối với đối tượng nào để phù hợp với thực tiễn phát triển và hỗ trợ cho sự sáng tạo, đổi mới. Điều này giúp các tổ chức, doanh nghiệp nâng cao hiệu quả, cạnh tranh để dẫn dẳt trong lĩnh vực kinh doanh nghiệp vụ của mình", Vụ trưởng Vụ Công nghệ thông tin nhấn mạnh.

Điển hình là việc hoàn thiện khung pháp luật nhằm thúc đẩy khởi nghiệp sáng tạo. Sandbox sẽ giúp đánh giá thử nghiệm khi điều chỉnh các quy định pháp lý hiện nay nhằm đưa các doanh nghiệp này với các ý tưởng sáng tạo đột phá nhất "gia nhập thị trường khi chưa có kinh nghiệm" nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho đưa các sản phẩm sáng tạo hỗ trợ quá trình chuyển đổi số quốc gia.

Bên cạnh đó, Sandbox còn giúp thử nghiệm, đánh giá các quy định về thu hút vốn, mua cổ phần, mua bán sáp nhập doanh nghiệp công nghệ; các nhà đầu tư nước ngoài góp vốn vào các doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo, thành lập các quỹ hỗ trợ sáng tạo.

Sandbox là gì?
Sandbox là khung thể chế thí điểm, cho phép một số doanh nghiệp thử nghiệm các công nghệ mới, mô hình kinh doanh mới trong môi trường thực tiễn. Việc thí điểm này sẽ được triển khai trong một phạm vi và thời gian xác định, dưới sự giám sát của các nhà quản lý nhà nước.
Cơ chế sandbox giúp các doanh nghiệp có thể tránh được rủi ro về pháp lý khi triển khai những dịch vụ và mô hình kinh doanh mới chưa được quy định cụ thể trong các điều luật. Với cơ quan quản lý nhà nước, các đơn vị này sẽ có thời gian để cân nhắc và điều chỉnh các chính sách mới nhằm theo kịp với sự phát triển không ngừng của khoa học công nghệ. Việc triển khai sandbox hứa hẹn sẽ góp phần tạo ra một hệ sinh thái khởi nghiệp hoàn chỉnh và môi trường đầu tư thông thoáng hơn.