Dầu và máu: Tham vọng, quyền lực và bài học kinh tế từ Trung Đông

Cuốn sách Dầu và Máu của Bradley Hope và Justin Scheck không chỉ là một tài liệu nghiên cứu về chính trị và kinh tế Trung Đông, mà còn là câu chuyện sống động về quyền lực, tham vọng và những quyết định táo bạo định hình thế giới hiện đại. Qua nhân vật trung tâm – Thái tử Mohammed bin Salman, tác phẩm mở ra góc nhìn độc đáo cho các nhà quản trị doanh nghiệp muốn tìm hiểu và đánh giá tiềm năng đầu tư vào khu vực này.

Dầu mỏ: "Vũ khí" địa chính trị và nền tảng quyền lực

Trong nhiều thập kỷ, dầu mỏ không chỉ là động lực phát triển kinh tế của Ả Rập Xê Út mà còn là công cụ để quốc gia này định hình ảnh hưởng trên trường quốc tế. Tuy nhiên, Dầu và Máu không đơn thuần dừng lại ở việc giải thích vai trò của "vàng đen". Cuốn sách phân tích sâu sắc cách Mohammed bin Salman sử dụng dầu mỏ như một vũ khí kinh tế, tạo ra các khoản đầu tư chiến lược vào công nghệ và xây dựng mối quan hệ kinh tế với những cường quốc như Hoa Kỳ và Trung Quốc.

Như ông Lê Anh Phương, Trưởng Cơ quan Thường trú VTV tại Trung Đông, nhận xét:"Cuốn sách đã mở cánh cửa hiểu biết tới thế giới quyền lực của Ả Rập Xê Út, đặc biệt là cách dầu mỏ được khai thác để thúc đẩy tham vọng quốc gia và định hình các chính sách quốc tế."

Tham vọng tái định nghĩa Trung Đông

Là nhân vật trung tâm trong cuốn sách, Mohammed bin Salman hiện lên như một nhà lãnh đạo trẻ tuổi với tham vọng không giới hạn. Sinh năm 1985, Mohammed bin Salman đã nhanh chóng vươn lên nắm quyền lực tối cao trong hoàng gia Ả Rập Xê Út thông qua những nước cờ chính trị táo bạo và đôi khi gây tranh cãi.

Thái tử không chỉ tập trung vào củng cố quyền lực mà còn nỗ lực thay đổi toàn bộ diện mạo của quốc gia bằng chiến lược cải cách sâu rộng, gói gọn trong "Tầm nhìn 2030".

Từ lâu, nền kinh tế của Ả Rập Xê Út dựa gần như hoàn toàn vào dầu mỏ, nguồn tài nguyên từng được xem là "tấm vé vàng" duy trì sự giàu có và ảnh hưởng quốc tế. Tuy nhiên, Mohammed bin Salman nhận ra rằng, sự phụ thuộc này là không bền vững khi thế giới dần chuyển dịch sang các nguồn năng lượng tái tạo. Với "Tầm nhìn 2030", ông đặt ra mục tiêu biến Ả Rập Xê Út thành một trung tâm kinh tế, tài chính và công nghệ hàng đầu khu vực, giảm sự phụ thuộc vào dầu mỏ bằng cách phát triển các ngành công nghiệp mới như du lịch, công nghệ và năng lượng xanh.

Một ví dụ tiêu biểu là dự án NEOM – siêu thành phố trị giá 500 tỷ USD, được thiết kế để trở thành một biểu tượng của công nghệ hiện đại và sự bền vững. Dự án này không chỉ mang tham vọng quốc gia mà còn gửi đi một thông điệp mạnh mẽ tới cộng đồng quốc tế rằng Ả Rập Xê Út sẵn sàng dẫn đầu trong cuộc cách mạng kinh tế mới.

Quyết đoán và tranh cãi trong chính trị

Sự quyết liệt của Mohammed bin Salman không chỉ thể hiện trong cải cách kinh tế mà còn trong cách ông xử lý các vấn đề chính trị nội bộ. Thái tử đã thực hiện một chiến dịch chống tham nhũng quy mô lớn, trong đó hàng loạt các thành viên hoàng gia và doanh nhân quyền lực bị bắt giữ và ép buộc từ bỏ tài sản. Dù chiến dịch này nhận được sự ủng hộ từ công chúng, nhiều nhà quan sát quốc tế lại cho rằng, đây là một nước cờ nhằm củng cố quyền lực cá nhân.

Không dừng lại ở đó, Mohammed bin Salman còn mạnh tay đối phó với các nhà báo, nhà hoạt động nhân quyền và đối thủ chính trị. Các sự kiện như vụ sát hại nhà báo Jamal Khashoggi đã gây ra làn sóng chỉ trích toàn cầu, làm dấy lên câu hỏi về sự đánh đổi giữa cải cách kinh tế và tự do chính trị tại Ả Rập Xê Út.

Mohammed bin Salman mang trong mình hình ảnh của một nhà lãnh đạo với tầm nhìn hiện đại, nhưng đồng thời cũng là biểu tượng của sự cứng rắn trong chính trị. Các tác giả Hope và Scheck không chỉ ngợi ca nỗ lực của ông trong việc định hình lại đất nước mà còn đưa ra cái nhìn cân bằng hơn về những mặt tối trong hành trình xây dựng quyền lực.

Như ông Lê Anh Phương, Trưởng Cơ quan Thường trú VTV tại Trung Đông, nhận xét: "Dầu và Máu đã cung cấp một cái nhìn toàn diện về cách mà Mohammed bin Salman nhanh chóng nắm bắt quyền lực tại Ả Rập Xê Út và đưa quốc gia này vào quỹ đạo phát triển mới. Tuy nhiên, những quyết sách của ông vẫn gây tranh cãi, đặc biệt là về quyền con người và sự minh bạch."

Tầm nhìn từ Trung Đông: Cơ hội và thách thức cho nhà đầu tư

Trong vài thập kỷ qua, Trung Đông nổi lên như một trung tâm kinh tế chiến lược nhờ sự giàu có từ dầu mỏ và vị trí địa lý kết nối ba châu lục. Tuy nhiên, dưới sự lãnh đạo của Mohammed bin Salman và chiến lược "Tầm nhìn 2030", Ả Rập Xê Út không chỉ định vị mình là nhà xuất khẩu dầu hàng đầu mà còn là điểm đến hấp dẫn cho các nhà đầu tư toàn cầu với những tiềm năng mới mẻ trong công nghệ, du lịch và năng lượng bền vững.

Chiến lược cải cách của Mohammed bin Salman đã mở ra hàng loạt cơ hội đầu tư mới, đặc biệt trong các lĩnh vực phi dầu mỏ. Các dự án như NEOM – siêu thành phố hiện đại với nền tảng công nghệ tiên tiến, hay sự phát triển của Red Sea Project – khu vực nghỉ dưỡng cao cấp tập trung vào phát triển bền vững, là những ví dụ điển hình. Những dự án này không chỉ là biểu tượng của tham vọng mà còn hứa hẹn mang lại giá trị lớn cho các nhà đầu tư dám thử thách bản thân tại một thị trường mới nổi.

Hơn nữa, chính sách cởi mở hơn đối với nhà đầu tư nước ngoài, cùng với cam kết giảm thuế và các ưu đãi trong lĩnh vực công nghệ, y tế, và năng lượng tái tạo, đã đưa Ả Rập Xê Út vào tầm ngắm của các tập đoàn đa quốc gia. Sự chuyển dịch này đặc biệt hấp dẫn trong bối cảnh thế giới đang đẩy mạnh việc giảm phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch, mở đường cho các giải pháp năng lượng xanh.

Dẫu vậy, đầu tư vào Trung Đông nói chung và Ả Rập Xê Út nói riêng không phải là không có rủi ro. Sự ổn định chính trị, mặc dù được cải thiện, vẫn đối mặt với những nguy cơ từ căng thẳng khu vực và các vấn đề nhân quyền gây tranh cãi. Các sự kiện như vụ sát hại nhà báo Jamal Khashoggi đã làm dấy lên những câu hỏi về tính minh bạch và sự bền vững trong các chính sách của chính quyền Ả Rập Xê Út.

Đại sứ Trần Ngọc Thạch, nguyên Đại sứ Việt Nam tại UAE, nhận định:"Cuốn sách Dầu và Máu không chỉ mở ra những hiểu biết sâu sắc về sự chuyển mình của Trung Đông, mà còn giúp các nhà đầu tư nhận diện rõ hơn những cơ hội đi kèm thách thức trong khu vực này. Đây là một góc nhìn khách quan để đánh giá liệu những cải cách của Mohammed bin Salman có đủ sức biến Ả Rập Xê Út thành điểm đến đầu tư an toàn và hiệu quả trong tương lai."

Lời kết

Cuốn sách không chỉ cung cấp thông tin mà còn đặt ra những câu hỏi lớn về cách các quốc gia dầu mỏ sẽ đối mặt với tương lai khi dầu không còn là nguồn tài nguyên bất tận. Phong cách viết lôi cuốn của Bradley Hope và Justin Scheck giúp các vấn đề phức tạp trở nên dễ hiểu, đồng thời giữ chân người đọc với những chi tiết hấp dẫn.

"Dầu và Máu không chỉ là một cuốn sách, mà còn là một cửa sổ mở ra một thế giới mới, giúp độc giả hiểu rõ hơn về sức mạnh và mâu thuẫn địa chính trị đang định hình thế giới xung quanh chúng ta", Đại sứ Trần Ngọc Thạch nhận định.