EU đề xuất quy tắc bản quyền mới đối với AI tạo sinh

Trong hai năm qua, Ủy ban Châu Âu đã thực hiện xây dựng một dự thảo nhằm mục đích quản lý các rủi ro tiềm ẩn liên quan đến AI. Điều này còn được thúc đẩy hơn nữa khi những công cụ trí tuệ nhân tạo tạo sinh như ChatGPT bùng nổ vào cuối năm qua.

Vừa qua, các thành viên của Nghị viện châu Âu đã đồng ý đẩy dự thảo sang giai đoạn thứ ba, trong đó các nhà lập pháp EU và các quốc gia thành viên sẽ đề xuất các chi tiết cuối cùng của dự luật.

Theo đề xuất, các công cụ AI sẽ được phân loại theo mức độ rủi ro: từ tối thiểu đến hạn chế, cao và không thể chấp nhận được. Những AI liên quan đến các lĩnh vực như an toàn sinh trắc học, truyền bá thông tin sai lệch và sử dụng ngôn ngữ để phân biệt đối xử được coi là những công cụ đáng quan tâm, chú ý.

Mặc dù những công cụ có tính rủi ro cao sẽ không bị cấm sử dụng, tuy nhiên thỏa thuận đề xuất quy định yêu cầu người dùng những công cụ này phải minh bạch cao trong quá trình hoạt động.

Theo dự luật, những công ty triển khai các công cụ AI tạo sinh như ChatGPT hoặc trình tạo hình ảnh Midjourney, sẽ phải tiết lộ bất kỳ tài liệu có bản quyền nào được sử dụng trong quá trình phát triển hệ thống.

Theo một nguồn tin của Reuters, điều khoản này mới được bổ sung trong vòng hai tuần qua. Ban đầu, một số thành viên ủy ban đề xuất cấm hoàn toàn việc sử dụng các tài liệu có bản quyền để đào tạo các mô hình AI tạo sinh, nhưng đề xuất này đã bị bãi bỏ.

Bà Svenja Hahn, một đại biểu của Nghị viện Châu Âu, cho rằng thỏa thuận mà quốc hội đạt được sẽ điều chỉnh AI một cách cân bằng, vừa có thể bảo vệ quyền công dân, vừa thúc đẩy đổi mới và thúc đẩy nền kinh tế. Đề xuất đang được thảo luận trong giai đoạn thử nghiệm.

Khi công nghệ AI tạo sinh ngày càng trở nên phổ biến, luật pháp cần phải có những quy định điều chỉnh công nghệ này để có thể bảo vệ quyền riêng tư của công dân một cách hiệu quả. Theo giới chuyên môn, đạo luật AI do EU đề xuất là một bước đi đúng đắn để đảm bảo rằng các công ty sử dụng công nghệ AI một cách có đạo đức và minh bạch.

Ông Fred Havemeyer, nhà phân tích của tập đoàn dịch vụ tài chính toàn cầu Macquarie, nhận định rằng thỏa thuận đề xuất của EU "tế nhị" và khéo léo, khác với phương pháp "cấm trước, hỏi sau" rất cực đoan mà nhiều người đã đề xuất.

Trong thời gian qua, AI tạo sinh đã gây ra không ít lo lắng cho giới làm luật và các nhà sáng tạo trên toàn thế giới về khả năng của chúng trong việc tạo ra những tác phẩm vi phạm sở hữu trí tuệ. Đồng thời, AI tạo sinh cũng gợi ra những câu hỏi về chủ sở hữu của những tác phẩm tạo ra bởi AI.

Dự luật của EU là một trong những bước tiến đầu tiên trong quá trình điều chỉnh luật pháp về trí tuệ nhân tạo trên toàn thế giới. 

Cuộc đua trên thị trường trí tuệ nhân tạo

Khi công bố ChatGPT vào cuối năm ngoái, startup OpenAI do Microsoft hậu thuẫn đã gây ra sự lo lắng cho nhiều doanh nghiệp trên khắp thế giới. ChatGPT đã trở thành ứng dụng phát triển nhanh nhất trong lịch sử - đạt 100 triệu người dùng hoạt động hàng tháng chỉ trong vài tuần.  

Cuộc chạy đua sau đó giữa các công ty công nghệ nhằm đưa các sản phẩm AI sáng tạo ra thị trường đã khiến cho nhiều người lo ngại. Elon Musk, chủ sở hữu mạng xã hội Twitter, ủng hộ đề xuất ngừng phát triển các hệ thống như vậy trong sáu tháng. Tuy vậy, ngay sau đó, theo Financial Times, Elon Musk đã lên kế hoạch thành lập công ty khởi nghiệp của riêng mình để cạnh tranh với OpenAI.