Ngành sữa phục hồi theo 'mô hình chữ K'

Theo Euromonitor, thị trường sữa Việt Nam ước tính đạt 135.000 tỷ đồng trong năm 2020, tăng hơn 8% so với năm 2019, nhờ tốc độ tăng trưởng nhanh của các ngành hàng sữa chua và sữa uống.

Các ngành hàng tăng trưởng cao bao gồm sữa uống (10%), sữa chua (12%), phô mai (11%), bơ (10%) và các sản phẩm từ sữa khác (8%) trong khi sữa bột chỉ tăng 4% về giá trị.

Nhu cầu trong nước đối với các sản phẩm sữa ít bị ảnh hưởng hơn bởi Covid-19, khi chỉ giảm 6,1% về giá trị so với mức giảm 7,5% đối với tiêu thụ hàng tiêu dùng nhanh nói chung. Dù trong giai đoạn giãn cách xã hội, các trường học trên toàn quốc đã phải đóng cửa gần 3 tháng, lượng tiêu thụ sữa vẫn ổn định do người dân tăng cường sử dụng sữa tươi và sữa chua để tăng khả năng miễn dịch.

Thậm chí, dịch Covid-19 còn là nhân tố giúp các công ty sữa cải thiện biên lợi nhuận. Do dịch bệnh, giá sữa nguyên liệu duy trì ở mức thấp trong năm 2020. Ngoài ra, giá dầu lao dốc cũng giúp giảm chi phí đóng gói và vận chuyển. Các yếu tố này hỗ trợ tỷ suất lợi nhuận gộp của các công ty sữa. Vinamilk, doanh nghiệp sữa lớn nhất ngành ghi nhận tăng trưởng doanh thu 3% nhưng lợi nhuận đã tăng gần 8% sau 9 tháng năm 2020.

Một điểm nhấn khác của ngành sữa năm nay là quá trình hợp nhất ngành sẽ tiến triển nhanh. Năm trước, thị trường đã ghi nhận một số thương vụ lớn như Vinamilk mua lại Mộc Châu Milk, hay IDP được Blue Point và VietCapital mua lại.

Sau khi được mua lại, các công ty mục tiêu đều đạt tăng trưởng cao. Lãi ròng Sữa Mộc Châu 9 tháng 2020 tăng 68%, trong khi IDP đạt 151 tỷ đồng lợi nhuận ròng trong nửa đầu năm trước, so với 113 tỷ đồng trong năm 2019.

Cạnh tranh của ngành sữa, vì thế, cũng có xu hướng ngày càng gay gắt khi các công ty lớn mở rộng quy mô qua M&A và thị trường có thêm nhiều đối thủ gia nhập thị trường. Nhiều doanh nghiệp ra mắt sản phẩm mới, trong khi Vitadairy có vẻ đang phát triển nhanh trong phân khúc khúc sữa bột.

Ước tính tới cuối năm 2020, Vinamilk vẫn chiếm thị phần cao nhất ngành sữa với 43,3%. Nếu tính thêm cả Mộc Châu Milk, hai doanh nghiệp này chiếm hơn 45% thị trường. Đứng sau Vinamilk là FrieslandCampina với 15,8%, còn lại các doanh nghiệp khác giữ dưới 10% thị phần.

Đánh giá về triển vọng ngành sữa trong năm nay, SSI Research cho rằng, sữa được coi là mặt hàng thiết yếu, nhưng xu hướng tiêu thụ có thể theo "mô hình chữ K", 

Theo đó, nhu cầu từ người tiêu dùng thu nhập thấp vẫn có thể bị ảnh hưởng do Covid-19 đã gây thiệt hại đến thu nhập của nhóm này, hoặc đối với những người tiêu dùng nhạy cảm về giá.

Các công ty như Vinamilk và Vinasoys đã ghi nhận hiện tượng cơ cấu sản phẩm bán ra dịch chuyển về phía các sản phẩm giá rẻ trong 9 tháng 2020. Ngược lại, sự phân hóa sẽ tiếp tục diễn ra do nhóm thu nhập trung bình và cao ít bị ảnh hưởng hơn. Nhóm thu nhập trung bình và cao vẫn sẽ có xu hướng gia tăng tiêu thụ các sản phẩm cao cấp.