Tài sản số sẽ là kênh dẫn vốn mới của nền kinh tế

Kênh dẫn vốn mới

Nghị quyết 05/2025/NQ-CP về thí điểm thị trường tài sản mã hóa đang nhận được những đánh giá tích cực của giới chuyên môn, khi đây được xem là dấu mốc quan trọng trong thay đổi tư duy quản lý kinh tế tại Việt Nam.

Trao đổi với TheLEADER, ông Tô Trần Hòa, Phó trưởng ban Phát triển thị trường chứng khoán thuộc Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) cho biết, tài sản số sẽ được tạo điều kiện cho không gian đổi mới sáng tạo, nhưng cũng sẽ được quản lý chặt chẽ để kiểm soát rủi ro và bảo đảm an toàn hệ thống.

Theo ông Hòa, nguyên tắc xuyên suốt của đợt thí điểm này là sự thận trọng có chủ đích. Cụ thể, Việt Nam không chọn cách mở cửa ồ ạt ngay từ đầu mà dành thời gian tham khảo kỹ lưỡng các mô hình đã vận hành tại Singapore, Nhật Bản hay Hồng Kông.

Từ những bài học quốc tế đó, cơ quan quản lý quyết định chỉ cho phép tối đa 5 tổ chức được cấp phép sàn giao dịch trong giai đoạn đầu. Ông Hòa lý giải rằng, con số này là quy mô phù hợp để thử nghiệm các mô hình vận hành mới, vừa giới hạn được rủi ro ở mức có thể kiểm soát, trước khi hoàn thiện khung pháp lý rộng hơn.

Trong đó, điểm mấu chốt chính là tư duy biến tài sản số thành kênh dẫn vốn cho nền kinh tế.

"Định hướng của cơ quan quản lý là thúc đẩy huy động vốn minh bạch, hiệu quả và đổi mới tài chính thông qua thị trường tài sản mã hóa, đồng thời kiểm soát rủi ro hệ thống, đảm bảo an ninh, an toàn thị trường tài chính và bảo vệ nhà đầu tư", ông Hòa chia sẻ.

Đối với thị trường sơ cấp, hay còn gọi là thị trường phát hành, Chính phủ khuyến khích các doanh nghiệp trong nước phát hành tài sản mã hóa dựa trên tài sản thực.

Đây là điểm khác biệt lớn so với các loại tiền ảo không có giá trị nội tại. Việc phát hành này hướng thẳng ra thị trường quốc tế nhằm huy động nguồn lực tài chính và công nghệ từ nước ngoài về phục vụ phát triển kinh tế nội địa.

Nói cách khác, tài sản số được định vị như một công cụ tài chính mới để thu hút ngoại tệ và vốn đầu tư, tương tự như cổ phiếu hay trái phiếu, nhưng vận hành trên nền tảng công nghệ blockchain.

"Ở thị trường thứ cấp, nơi các giao dịch mua bán diễn ra, các tổ chức cung cấp dịch vụ được trao quyền chủ động lựa chọn những tài sản mã hóa đủ điều kiện để đưa vào giao dịch", ông nói.

Điểm đặc biệt của mô hình Việt Nam là cho phép kết nối và liên thông với các sàn giao dịch quốc tế. Cơ chế này nhằm đảm bảo tính thanh khoản cho thị trường và giúp giá tài sản trong nước tiệm cận với giá thế giới, tránh tình trạng làm giá hay thao túng trong một thị trường khép kín.

Vị lãnh đạo UBCKNN nhấn mạnh rằng, mô hình này được nhiều tổ chức quốc tế đánh giá cao vì tính chất vừa mở, vừa minh bạch lại vừa an toàn.

Tuy nhiên, trong giai đoạn thí điểm 5 năm tới, cánh cửa thị trường chưa mở rộng ngay cho nhà đầu tư cá nhân trong nước. Các tài sản mã hóa phát hành chỉ được chào bán cho nhà đầu tư nước ngoài và giao dịch giữa các nhà đầu tư ngoại với nhau.

Lý giải về điều này, lãnh đạo UBCKNN cho hay, mặc dù Việt Nam thường xuyên nằm trong nhóm dẫn đầu thế giới về tỷ lệ người sở hữu tài sản mã hóa với khoảng 21 triệu tài khoản và doanh số quay vòng lên tới hơn 200 tỷ USD, nhưng kiến thức về quản lý tài chính và công nghệ của đại đa số người dân vẫn còn hạn chế.

Những con số thống kê về lừa đảo trong 5 năm qua là minh chứng rõ nhất. Hàng trăm nghìn nhà đầu tư đã mất hàng chục nghìn tỷ đồng vào các dự án lừa đảo như Antex, Ifan, Pincoin hay Lion Group. Đặc thù của tài sản số là dòng tiền chuyển đi trong tích tắc và rất khó truy hồi.

Do đó, ông Hòa cho rằng cần có một "bước đệm" an toàn. Việc giới hạn đối tượng tham gia ban đầu chính là lớp khiên bảo vệ nhà đầu tư yếu thế trước những biến động khôn lường của thị trường tài chính công nghệ cao.

Tài sản số cần nhất là sự minh bạch

Để hiện thực hóa chủ trương trên, UBCKNN đã bước đầu thiết kế một bộ tiêu chuẩn kỹ thuật và tài chính nghiêm ngặt, biến đây trở thành một sân chơi chỉ dành cho những tổ chức thực sự có năng lực và cam kết dài hạn.

Trọng tâm của cách tiếp cận này là sự minh bạch tuyệt đối và năng lực tài chính vững mạnh. Các doanh nghiệp muốn tham gia vào hệ thống thí điểm phải chấp nhận tuân thủ chế độ công bố thông tin, báo cáo định kỳ và chịu sự giám sát chặt chẽ về dòng tiền cũng như quy trình vận hành.

Điều kiện gây chú ý là yêu cầu tổ chức tham gia thí điểm sàn giao dịch phải có vốn điều lệ tối thiểu 10.000 tỷ đồng. Đi kèm với đó là cơ cấu cổ đông cô đặc và uy tín, với 65% vốn góp phải đến từ tổ chức, trong đó ít nhất 35% phải từ ngân hàng, công ty chứng khoán hoặc quỹ bảo hiểm, và tỷ lệ sở hữu nước ngoài không quá 49%.

Giải thích về con số 10.000 tỷ đồng, ông Tô Trần Hòa cho biết, mức này được tham chiếu từ năng lực của các định chế tài chính lớn trên thị trường chứng khoán hiện tại.

Trong bối cảnh Việt Nam chưa có cơ chế bảo hiểm chuyên biệt cho tài sản số, mức vốn lớn đóng vai trò như một công cụ bảo vệ, hay thuật ngữ chuyên ngành gọi là "proof of reserve" - bảo chứng năng lực.

Khoản vốn này đảm bảo rằng doanh nghiệp có đủ khả năng chi trả và bồi thường thiệt hại cho nhà đầu tư nếu chẳng may xảy ra sự cố kỹ thuật hay rủi ro hệ thống.

Bên cạnh hàng rào tài chính, hàng rào kỹ thuật cũng được thiết lập ở mức cao nhất. Hệ thống công nghệ thông tin của đơn vị cung cấp dịch vụ phải đạt chuẩn an toàn cấp độ 4 trên thang 5 cấp độ.

Các quy định chi tiết về lưu ký, tư vấn phát hành và an ninh mạng được thiết kế để ngăn chặn gian lận và tấn công mạng. Ông Hòa khẳng định, sức hấp dẫn của thị trường Việt Nam trong tương lai sẽ không nằm ở sự dễ dãi, mà nằm ở chất lượng sản phẩm, tính thanh khoản và độ an toàn của dịch vụ.

Bên cạnh đó, cơ chế giám sát thị trường cũng được hình thành theo mô hình đa ngành chặt chẽ chưa từng có. Bộ Tài chính sẽ quản lý hoạt động dịch vụ, Ngân hàng Nhà nước kiểm soát dòng tiền ra vào để ngăn chặn rửa tiền và Bộ Công an chịu trách nhiệm phòng chống tội phạm công nghệ cao.

Đặc biệt, quy định về thời hạn 6 tháng mang tính chất như một tối hậu thư cho thị trường "chợ đen". Theo đó, sau 6 tháng kể từ khi tổ chức đầu tiên được cấp phép, mọi giao dịch tài sản số, tài sản mã hóa diễn ra ngoài hệ thống được cấp phép sẽ bị coi là bất hợp pháp và bị xử lý nghiêm.

Quy định cứng rắn này xuất phát từ thực tế Việt Nam đang nằm trong danh sách xám của Lực lượng đặc nhiệm tài chính về chống rửa tiền (FATF). Các giao dịch tiền mã hóa tự do hiện nay thực chất là hoạt động chuyển tiền ra nước ngoài không qua kiểm soát, tiềm ẩn nguy cơ rửa tiền rất lớn.

Việc đưa mọi giao dịch vào khuôn khổ không chỉ để bảo vệ nhà đầu tư, mà còn là cam kết của Việt Nam với cộng đồng quốc tế về sự minh bạch. Bộ Tài chính và UBCKNN đang tích cực xây dựng các quy trình tiếp nhận hồ sơ, cũng như các quy định về thuế và kế toán để đảm bảo khi thị trường vận hành, mọi thứ đã sẵn sàng.

Ông Hòa kỳ vọng, khi Việt Nam có một hành lang pháp lý rõ ràng và một thị trường chính thống, đây sẽ là động lực để những "đại bàng" công nghệ này quay trở về, cùng Chính phủ và doanh nghiệp trong nước xây dựng hạ tầng kinh tế số quốc gia.

Sau giai đoạn thí điểm, một bộ luật chuyên ngành dành riêng cho tài sản mã hóa sẽ được xem xét, đánh dấu sự trưởng thành hoàn toàn của kênh dẫn vốn mới mẻ và đầy tiềm năng này trong nền kinh tế Việt Nam.

Đăng ký tham dự diễn đàn tại đây

VCG Forum - Diễn đàn quản trị doanh nghiệp Việt Nam 2025

Khai phá tiềm năng tài sản số

Thời gian: Từ 13h00 - 17h00 ngày 10/12/2025

Địa điểm: Army Hotel, số 1A, đường Nguyễn Tri Phương, TP. Hà Nội