Vietcap rút lui khỏi cuộc đua lập sàn tài sàn số: Cuộc chơi chỉ dành cho 'tay to'?

Rào cản vốn khi tham gia thí điểm sàn giao dịch tài sản số

Đại hội cổ đông bất thường mới đây của chứng khoán Vietcap đã thông báo dừng kế hoạch tham gia thành lập sàn giao dịch tài sản số. Lý do được ông Tô Hải, thành viên HĐQT đưa ra là quy định vốn điều lệ tối thiểu 10.000 tỷ đồng đang "quá tầm và quá khả năng" với Vietcap.

Dù vốn chủ sở hữu của Vietcap dự kiến sẽ đạt hơn 20.000 tỷ đồng vào năm sau, nhưng lãnh đạo này cho rằng, việc dồn một nửa tài sản vào một lĩnh vực hoàn toàn mới là một bước đi quá mạo hiểm.

Việc Vietcap rút lui là một minh chứng cho thấy sân chơi tài sản số, tài sản mã hóa không dành cho tất cả và đòi hỏi doanh nghiệp phải có tiềm lực tài chính khổng lồ.

Chẳng hạn như trường hợp Chứng khoán SSI - công ty chứng khoán top đầu Việt Nam hiện nay có vốn chủ sở hữu 31.255 tỷ đồng, thông qua thành viên SSI Digital khẳng định đã chuẩn bị đủ nguồn lực để tham gia thí điểm.

Hay Chứng khoán VIX với vốn chủ sở hữu 20.168 tỷ đồng, cũng thành lập CTCP Sàn giao dịch tài sản số VIX và thể hiện quyết tâm lớn để không bỏ lỡ cuộc chơi tài sản số, tài sản mã hóa.

Tuy nhiên, trường hợp như SSI hay VIX chỉ là riêng lẻ. Nếu nhìn vào nhóm doanh nghiệp đang mong muốn tham gia thí điểm theo Nghị quyết 05/2025/NQ-CP, đa phần các công ty chứng khoán tham gia đều có sự hậu thuẫn của các ngân hàng.

Chẳng hạn, CTCP Sàn giao dịch tài sản mã hóa Techcom (TCEX) được TCBS và TechcomCapital góp vốn. Cả hai công ty này đều liên quan tới hệ sinh thái Techcombank với vốn chủ sở hữu tính đến cuối quý 3/2025 lên tới 179.431 tỷ đồng.

CTCP Sàn giao dịch tài sản mã hóa Việt Nam Thịnh Vượng (CAEX) được sáng lập bởi VPBankS, LynkiD và Future Land liên quan tới hệ sinh thái ngân hàng VPBank có vốn chủ sở hữu lên tới 159.545 tỷ đồng.

Đây cũng là hai cái tên được đánh giá là "sáng cửa" nhất trong cuộc thành lập sàn giao dịch tài sản số, với đầy đủ các điều kiện từ tiềm lực tài chính, công nghệ cho tới nhân sự.

Một số ngân hàng khác, như MB dù chưa công bố pháp nhân sẽ tham gia thí điểm sàn giao dịch tài sản số, nhưng tham vọng của ngân hàng này là rất lớn, nhất là khi nhìn vào vốn chủ sở hữu hơn 133.000 tỷ đồng.

Ngay cả HDBank, với vốn chủ sở hữu 68.407 tỷ đồng, cũng cho thấy sự tự tin khi lên kế hoạch tham gia thí điểm Nghị quyết 05 thông qua pháp nhân là CTCP Sàn giao dịch tài sản mã hóa HD, được Chứng khoán HD (HDS) góp vốn.

Một số doanh nghiệp có quy mô nhỏ hơn vẫn cho thấy tham vọng lập sàn tài sản số, tuy nhiên có thể thấy sự chênh lệch về tiềm lực tài chính là rất lớn.

CTCP Sàn giao dịch tài sản số Dnex do CTCP Đầu tư HVA lập ra, nhưng HVA chỉ có vốn chủ sở hữu hơn 150 tỷ đồng, còn cách rất xa quy định của Nghị quyết 05.

Tương tự, CTCP Kinh doanh tiền mã hóa và tài sản mã hóa Vimexchange được góp vốn bởi Chứng khoán Hòa Bình, có vốn chủ chỉ 368 tỷ đồng. Được biết, Vimexchange còn có sự tham gia của Dược phẩm Vimedimex, Bảo Tín Mạnh Hải và CTCP Đầu tư và Phát triển Hòa Bình, những tên tuổi chưa mấy tiếng tăm trên thị trường chứng khoán, tài chính.

Không chỉ là câu chuyện về vốn

Từ góc độ cơ quan quản lý, ông Tô Trần Hòa, Phó trưởng ban Phát triển thị trường chứng khoán, UBCKNN, cho rằng, con số 10.000 tỷ đồng là cần thiết để sàng lọc và chọn ra những đơn vị thực sự có tầm vóc và tiềm lực để tham gia thí điểm.

Đại diện UBCKNN nhấn mạnh rằng, trên thực tế, quá trình triển khai sẽ cần nhiều nguồn lực hơn thế nữa. Nhận định này càng làm sáng tỏ thêm cho quyết định của Vietcap. Vấn đề không chỉ là có đủ 10.000 tỷ đồng để đáp ứng quy định, mà là khả năng duy trì và bơm thêm vốn cho một cuộc chơi dài hơi và tốn kém.

Theo ông Hòa, vận hành một sàn giao dịch tài sản số không chỉ đơn thuần là tiềm lực tài chính, mà còn là nền tảng công nghệ đảm bảo vận hành thông suốt, quản lý rủi ro, thực hiện thanh toán, lưu ký tài sản và quan trọng nhất là bảo vệ nhà đầu tư.

Ngoài áp lực về vốn, còn hàng loạt thách thức khác như khung pháp lý cho tài sản số tại Việt Nam vẫn còn trong giai đoạn thí điểm, đồng nghĩa với việc các quy định có thể thay đổi và còn nhiều yếu tố chưa rõ ràng.

Bên cạnh đó là trách nhiệm tuân thủ định danh khách hàng (KYC) và chống rửa tiền (AML), một bài toán phức tạp đòi hỏi cả công nghệ lẫn quy trình vận hành chặt chẽ.

Chi phí đầu tư cho công nghệ, bảo mật hệ thống và vận hành cũng là một con số không hề nhỏ. Trong bối cảnh các cuộc tấn công mạng xảy ra liên tục, việc đảm bảo an toàn cho tài sản của nhà đầu tư là yêu cầu sống còn.

Chưa kể, đó còn là sự cạnh tranh khốc liệt về thanh khoản, không chỉ với các sàn giao dịch trong nước được cấp phép mà còn với hàng trăm sàn giao dịch quốc tế đang hoạt động không chính thức tại Việt Nam.

Đồng quan điểm, đại diện SSI Digital cho hay, doanh nghiệp không chỉ chuẩn bị vốn mà còn tập trung vào các giải pháp công nghệ xuyên biên giới để truy vết giao dịch, hợp tác với những tên tuổi lớn như Tether và Amazon Web Services.

Trong khi đó, MB chọn "đi tắt đón đầu" bằng việc bắt tay với đối tác quốc tế dày dạn kinh nghiệm là Dunamu. VPBank thì tự tin vào nền tảng công nghệ và nhân sự nội bộ, đồng thời đang trong giai đoạn cuối để hoàn tất thỏa thuận với các tổ chức quốc tế.

Có thể thấy, sàn giao dịch tài sản số không phải là một cuộc chơi dành cho tất cả doanh nghiệp, mà là sự cạnh tranh giữa các hệ sinh thái tài chính lớn, nơi mà nguồn vốn chỉ là điều kiện cần. Điều kiện đủ là tầm nhìn dài hạn, năng lực công nghệ vượt trội và khả năng quản trị rủi ro trong một lĩnh vực đầy biến động.