Ngày 8/6, Quốc hội tiến hành phiên chất vấn và trả lời chất vấn đối với Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam Nguyễn Thị Hồng.
Tại phiên chất vấn, đại biểu Trịnh Xuân An hỏi hiện nhu cầu vay vốn của cá nhân, doanh nghiệp là khá cao, nhưng nhiều ngân hàng hết hạn mức tín dụng. Để có thể cho vay, nhiều nhà băng đề xuất Ngân hàng Nhà nước cho phép nới hạn mức tín dụng.
Đại biểu Trịnh Xuân An chất vấn Thống đốc về tính hợp lý của việc cấp hạn mức "room" tín dụng và e ngại biện pháp này can thiệp vào hoạt động của các nhà băng.
Chia sẻ về cách thức điều hành tín dụng theo hạn mức, Thống đốc Nguyễn Thị Hồng cho biết, tín dụng là nội dung trọng tâm mà NHNN quan tâm khi điều hành chính sách tiền tệ. Theo thống kê của World Bank, năm 2021, quy mô tín dụng đạt 124% GDP, đây là tỉ lệ cao nhất thế giới.
Với đặc thù của nền kinh tế có vốn đầu tư phụ thuộc lớn vào nguồn tín dụng ngân hàng, khi có các cú sốc lớn xảy ra như Covid-19, khủng hoảng kinh tế… hệ thống ngân hàng sẽ phải chịu tác động trưc tiếp. Rủi ro các ngân hàng mất khả năng chi trả có thể ảnh hưởng lớn tới nền kinh tế.
Trong quá khứ, nền kinh tế Việt Nam đã phải đối mặt với những rủi ro như vậy. Trước khi NHNN đưa ra chính sách cấp hạn mức tín dụng, thị trường đã từng ghi nhận những năm tăng trưởng tín dụng rất cao. Cá biệt, có năm tăng trưởng tín dụng lên tới 53%, tạo ra cuộc đua lãi suất, đua huy động tiền cho vay… tác động tiêu cực đến nền kinh tế.
Kể từ năm 2011, khi NHNN đưa ra giải pháp “room tín dụng”, biện pháp cho thấy hiệu quả cao và dần đưa thị trường tiền tệ trong nước ổn định trở lại.
“Cơ chế này cho thấy tính hiệu quả trong giai đoạn các ngân hàng thương mại vẫn còn tái cơ cấu, chuyển mình theo chuẩn mực quốc tế, thị trường vốn trong nước vẫn còn non trẻ”, Thống đốc NHNN nhận định.
Cũng theo Thống đốc, vừa qua, Thủ tướng Chính phủ cũng chỉ đạo các bộ ngành nghiên cứu phát triển thị trường vốn. Khi có thị trường vốn, các doanh nghiệp có thể tiếp cận vốn vay trung dài hạn từ phân khúc thị trường này, và chỉ vay vốn ngắn hạn, vốn lưu động từ hệ thống ngân hàng. Đến khi đó, áp lực kiểm soát tăng trưởng tín dụng từ phía NHNN tự nhiên sẽ giảm đi.
Chia sẽ về cách thức cấp “room tín dụng” cho các ngân hàng, đại diện NHNN cho biết tất cả đều đi theo một công thức chung. Đó là dự trên mức độ lạm phát, chỉ tiêu tăng trưởng GDP mà Chính phủ đề ra, NHNN sẽ đưa ra mức tăng trưởng tín dụng năm chung cho toàn bộ các tổ chức tín dụng. Con số này cũng sẽ tùy theo tình hình thực tiễn trển khai để điều chỉnh cho phù hợp. Bên cạnh mức tăng trưởng chung, với các tổ chức tín dụng tăng trưởng lành mạnh, quản trị tốt hơn cũng sẽ được NHNN cấp hạn mức tín dụng cao hơn.
Sau phần trả lời của Thống đốc Nguyễn Thị Hồng, đại biểu Trịnh Xuân An tiếp tục tranh luận. Theo ông, cơ chế cấp hạn mức tín dụng này mang dáng dấp quản lý theo kiểu bao cấp, không còn phù hợp bối cảnh hiện nay.
Cấp hàng năm thì năm nào cũng phải cấp lại, khi cần thiết thì ngân hàng lại phải đi xin. Trong bối cảnh đang triển khai gói 2% của 40.000 tỷ đồng, ngân hàng có tiền mà không cho vay được.
“Nếu cơ chế bất cập thì "có nên thực hiện thời gian tới nữa hay không? Không biết trên thế giới còn nước nào cấp hạn mức như Việt Nam hay không", ông An đặt ra câu hỏi.
