Tổng giám đốc SSIAM: Tài sản số là cơ hội 25 năm có một lần

Cơ hội mang tính lịch sử của Việt Nam

Tại Đà Nẵng, lần đầu tiên Việt Nam có một sự kiện được chủ trì bởi cơ quan Trung ương, địa phương, cùng sự đồng hành của doanh nghiệp và cộng đồng quốc tế bàn về kỷ nguyên tài chính số và blockchain.

Trong nhiều thập kỷ, tài chính truyền thống được xem là xương sống của nền kinh tế toàn cầu, cung cấp vốn, phân bổ nguồn lực và xây dựng niềm tin. "Niềm tin và sự minh bạch của hệ thống tài chính là yếu tố quyết định sức hút vốn quốc tế", bà Nguyễn Ngọc Anh, Tổng giám đốc SSIAM chia sẻ.

Trong đó, Đông Nam Á đang nổi lên như một trung tâm tài chính năng động, với Singapore là cửa ngõ quốc tế, Thái Lan và Malaysia không ngừng cải cách, còn Indonesia đã bứt phá nhờ thị trường nội địa khổng lồ.

Lãnh đạo SSIAM tin rằng, Việt Nam không chỉ là một phần của bức tranh đó, mà còn đang tạo dấu ấn riêng. Với giá trị giao dịch của thị trường chứng khoán dẫn đầu Đông Nam Á, Việt Nam đang tiến gần hơn đến ngưỡng "thị trường mới nổi" được FTSE Russell công nhận.

"Năm 2025 có thể được coi là năm bản lề, mở ra cơ hội vàng để Việt Nam trở thành một trung tâm tài chính khu vực", bà Ngọc Anh nhấn mạnh.

Tuy nhiên, sự phát triển của tài chính truyền thống có thể là chưa đủ để thị trường Việt Nam thực sự cạnh tranh trong bối cảnh toàn cầu đầy biến động và để đón đầu một thế hệ trẻ năng động, sáng tạo.

"25 năm trước, chứng khoán là cánh cửa hội nhập của Việt Nam. Hôm nay, blockchain và tài sản số là cánh cửa thứ hai, mở rộng không gian phát triển trong kỷ nguyên số, mở ra cơ hội tiếp cận rộng rãi hơn cho doanh nghiệp và người dân, là tiếng nói của thế hệ trẻ Việt Nam, là sự thể hiện của một thế giới phẳng, một thế giới không có biên giới" Tổng giám đốc SSIAM khẳng định.

Nhìn ra thị trường quốc tế, những quốc gia tiên phong đã và đang gợi mở cho Việt Nam những bài học sâu sắc. Singapore không chỉ coi blockchain là công nghệ thử nghiệm mà đã đưa vào khuôn khổ tài chính, kết nối trực tiếp các ngân hàng với nền tảng số.

Hồng Kông mạnh dạn hơn, ban hành khung pháp lý riêng cho stablecoin, có hiệu lực từ tháng 8/2025, một tín hiệu rõ ràng rằng tài sản số đang dần trở thành một phần chính thống của hệ thống tài chính.

Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE) đang biến Dubai thành một trung tâm tài sản số toàn cầu, thu hút các quỹ và doanh nghiệp blockchain.

Theo Chainalysis, giá trị giao dịch tài sản số toàn cầu năm 2024 đã vượt mốc 4.300 tỷ USD, trong đó châu Á chiếm hơn 40%. Những con số này cho thấy, tài sản số đã trở thành một mảnh ghép quan trọng trong cấu trúc tài chính quốc tế.

Báo cáo mới nhất cho thấy Việt Nam nằm trong nhóm 5 quốc gia dẫn đầu về mức độ phổ biến sở hữu tài sản số, với hơn 21 triệu người dùng. Chính phủ cũng đã xác định blockchain là một trong 11 trụ cột của kinh tế số quốc gia.

"Lợi thế của chúng ta là có một thế hệ trẻ thông minh và sáng tạo, sẵn sàng thử nghiệm công nghệ mới", bà Ngọc Anh tự hào.

Tuy nhiên, thách thức vẫn còn đó. Khác với Singapore hay Hồng Kông, Việt Nam vẫn chưa có một khuôn khổ pháp lý đủ mạnh, vẫn thiếu các sandbox đủ lớn để thử nghiệm và cả những hạ tầng chuẩn quốc tế đủ để hấp thụ dòng chảy đổi mới.

Chìa khóa mở cánh cửa thứ hai

Để biến tiềm năng thành hiện thực, lãnh đạo SSIAM cho rằng Việt Nam không thể đi một mình. Tính chất toàn cầu của blockchain và tài sản số đòi hỏi sự tương thích và kết nối với hệ sinh thái quốc tế. "Hợp lực quốc tế là con đường duy nhất", bà khẳng định.

Trước hết, Việt Nam cần gắn kết với các chuẩn mực quản trị và pháp lý toàn cầu. Khi thế giới đang cùng nhau thiết lập khung quản lý stablecoin, cơ chế KYC/AML hay tiêu chuẩn bảo vệ nhà đầu tư, Việt Nam cần đảm bảo rằng những gì đang xây dựng có thể hội nhập một cách liền mạch.

"Khi chúng ta cùng nhau xây dựng, giá trị sẽ được nhân lên", bà Ngọc Anh nói. Hơn thế nữa, hợp lực quốc tế còn mang ý nghĩa xây dựng hạ tầng mở, nơi một ứng dụng được triển khai tại Việt Nam có thể vận hành xuyên biên giới, kết nối với toàn cầu.

"Một nền tảng blockchain chỉ thực sự có giá trị khi nó là một phần của mạng lưới rộng lớn, không bị bó hẹp trong một 'sandbox' riêng lẻ", Tổng giám đốc SSIAM tin rằng Việt Nam phải có tầm nhìn vượt ra ngoài biên giới địa lý, hướng tới việc kiến tạo một hệ sinh thái tương tác toàn cầu.

Và quan trọng nhất, hợp lực quốc tế là trao cơ hội cho thế hệ trẻ, những người kiến tạo thực sự của blockchain. Theo bà Ngọc Anh, người trẻ cần được học hỏi từ hệ sinh thái toàn cầu, tiếp cận tri thức và chuẩn mực quốc tế để trưởng thành.

Nguồn nhân lực chính là hạ tầng dài hạn và quốc tế hóa nhân lực là cách duy nhất để Việt Nam có thể cạnh tranh trong cuộc đua công nghệ toàn cầu.

Song song với đó, lãnh đạo SSIAM đề xuất, Việt Nam cần kích hoạt và khai mở tiềm lực nội tại. Điểm mấu chốt đầu tiên là hành lang pháp lý, với những "sandbox" được thử nghiệm trên những tiêu chí rõ ràng về an toàn, minh bạch và khả năng mở rộng.

"Một sandbox không chỉ để thử, mà phải là bước đệm để biến kết quả thử nghiệm thành hạ tầng vận hành thực tế", bà Ngọc Anh khẳng định.

Tiếp theo là hạ tầng công nghệ. Một blockchain "made in Vietnam" theo nữ lãnh đạo này là chưa đủ, mà còn cần phải chứng minh được khả năng kết nối với thế giới và phục vụ được người dân.

Các lớp hạ tầng về danh tính số, ví số và cơ chế kiểm toán cần được thiết kế để doanh nghiệp và người dân sử dụng dễ dàng, minh bạch và an toàn. Đây là nền tảng cốt lõi để xây dựng niềm tin và thúc đẩy sự chấp nhận rộng rãi của tài sản số.

Cuối cùng chính là lực lượng kỹ sư trẻ. Tổng giám đốc SSIAM tin rằng, Việt Nam cần có nhiều hơn nữa các chương trình ươm tạo, cuộc thi gắn với các bài toán thực tế, từ logistics, thương mại điện tử, đến dịch vụ công và ESG. Bởi chỉ khi những ý tưởng được thử nghiệm trong môi trường thật, thì blockchain mới có thể thực sự tạo ra tác động.

"Nếu làm được những điều này, Việt Nam sẽ không phải người đi sau, mà là quốc gia cầu nối, kết nối dòng chảy đổi mới toàn cầu với nhu cầu địa phương. Không phải là nơi tiêu thụ công nghệ, mà là quốc gia kiến tạo. Không phải là sandbox thử nghiệm, mà là hạ tầng vận hành thực sự, phục vụ cả chính phủ, doanh nghiệp và người dân", bà Nguyễn Ngọc Anh nhấn mạnh.