Hội rước pháo làng Đồng Kỵ từ lâu đã trở nên nổi tiếng khắp cả nước và được công nhận là Di sản Văn hóa phi vật thể Quốc gia.
Từ sáng sớm, trước cửa nhà truyền thống làng Đồng Kỵ (Từ Sơn, Bắc Ninh) đã tập trung rất đông trai đinh trong làng, chuẩn bị các công đoạn cho lễ rước pháo ra đình.
Hai quả pháo được làm bằng thân gỗ lớn, trang trí sơn son thếp vàng, dài 6m, đường kính hơn 60cm, thân pháo chạm trổ hình long, lân, quy, phượng.
Đoàn rước kéo dài hàng trăm mét, di chuyển từ nhà truyền thống dọc theo đường chính đến đình làng Đồng Kỵ để làm lễ tế và tổ chức phần hội.
Thực hiện theo quyết định của Chính phủ về việc cấm đốt pháo từ năm 1994, hình thức của lễ hội đã thay đổi ít nhiều, không còn hội đốt pháo nữa.
Hàng trăm người trong đoàn lễ rước kéo dài khoảng hai tiếng.
Hai trái pháo gỗ rước qua cổng vào trong đình trước sự chứng kiến của hàng nghìn người dân và du khách thập phương.
Sau khi thực hiện phần tế lễ, thanh niên làng chia làm 4 giáp, cởi trần và thắt đai vải đỏ tượng trưng cho trai tráng đóng khố năm xưa khi tế lễ trước ngày ra trận. Những trai đinh này có nhiệm vụ kiệu đỡ 4 ông Quan Đám diễn múa ở phần hội.
Lễ rước Quan Đám được mong chờ nhất diễn ra. Các ông Đám được công kênh trên vai bởi những trai đinh đang độ sung sức, làm động tác múa cổ động tinh thần quân lính và như chào tạm biệt nhân dân đi đánh giặc.
Hàng năm, làng Đồng Kỵ sẽ chọn 4 người bước sang tuổi 50 ở mỗi giáp, làm 4 vị tướng xuất quân đánh giặc (gọi là Quan Đám). Mỗi vị tướng có trách nhiệm tổ chức quân cũng như làm ra những quả pháo từ nhỏ đến to.
Quan Đám chít khăn giả gái mua vui, giao lưu cùng người xem. Phía bên dưới, các thanh niên chen nhau đẩy chạy vòng tròn, vị Quan Đám nào được công kênh và giữ thẳng người lâu nhất sẽ là người chiến thắng.
Đây cũng là lễ hội đầu tiên của năm mới, khởi đầu cho mùa lễ hội của miền Bắc.
