Theo Bộ Giao thông vận tải, trong giai đoạn 2011-2020, cả nước đã đưa vào khai thác 1.163km cao tốc. Phấn đấu tới năm 2025, Việt Nam có 3.171 km, đến năm 2030, cả nước có khoảng 5.000 km đường cao tốc.
Tại cuộc họp ngày 21/5 về xây dựng đường cao tốc giai đoạn 2021 – 2025 và định hướng tới năm 2030, Thủ tướng Phạm Minh Chính nêu rõ quan điểm xây dựng các tuyến đường cao tốc trong giai đoạn tới là phải hài hòa giữa các vùng miền, nhưng tập trung cho những vùng động lực.
Đồng thời, đổi mới tư duy quản lý, đẩy mạnh phân cấp, quy trách nhiệm rõ ràng cho các bộ, ngành, địa phương, cá thể hóa trách nhiệm cá nhân; huy động sự vào cuộc của các bộ, ngành, địa phương, doanh nghiệp, người dân, các ngân hàng.
Thủ tướng yêu cầu Bộ Giao thông vận tải phân tích cụ thể tình hình, làm rõ nhu cầu phát triển đường cao tốc, các điều kiện hiện nay, những thuận lợi và khó khăn. Trong đó, Việt Nam đã đúc rút được nhiều kinh nghiệm sau 20 năm làm đường cao tốc, tuy nhiên ngân sách nhà nước có hạn, thời gian qua các bộ, ngành và địa phương vào cuộc chưa đồng đều, còn tâm lý trông chờ, ỷ lại...
Từ đó, xác định các mục tiêu về số km cao tốc đạt được tới năm 2025 và năm 2030, trong đó tập trung cho cao tốc Bắc - Nam phía đông, vùng Nam Bộ, Tây Nguyên và các tuyến vành đai của Hà Nội, TP.HCM; đúng tiến độ, bảo đảm chất lượng, tiết kiệm, chống tiêu cực, tham nhũng.
Về việc huy động nguồn lực xây cao tốc, Thủ tướng nêu rõ không trông chờ, ỷ lại vào nguồn ngân sách nhà nước, huy động nguồn lực xã hội là chính, kể cả nguồn lực trong và ngoài nước; đẩy mạnh hợp tác công - tư (PPP); cơ chế chính sách phải bám sát thực tiễn, lấy thực tiễn làm thước đo.
Các dự án cao tốc phải triển khai theo hình thức PPP là chính, trên nguyên tắc hài hòa lợi ích giữa Nhà nước, nhà đầu tư, người dân và chia sẻ rủi ro.
Quan điểm là dự án đi qua nơi nào, địa phương nơi đó là cơ quan Nhà nước có thẩm quyền, các địa phương phải lo ngân sách, chịu trách nhiệm về khâu giải phóng mặt bằng.
Căn cứ vào tình hình cụ thể, Nhà nước sẽ hỗ trợ một phần kinh phí (tối đa 50%) cho phần xây lắp tại các dự án. Nguồn vốn nhà nước đóng vai trò "vốn mồi" dẫn dắt các nguồn vốn khác.
Thủ tướng nhấn mạnh trong giai đoạn phát triển mới, nhiệm vụ rất nặng, công việc rất nhiều, nhu cầu, mục tiêu rất cao nhưng nguồn lực và thời gian có hạn, do đó, phải đầu tư công sức nhiều hơn, "vắt óc suy nghĩ" , chủ động hơn, sáng tạo hơn để tìm ra các giải pháp phù hợp, khả thi, hiệu quả; đặt lợi ích quốc, gia dân tộc lên trên hết, trước hết; chống cục bộ, lợi ích cá nhân, lợi ích nhóm.
Dự án cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 2017-2020 có 11 dự án thành phần. Trong đó, 6 dự án theo hình thức đầu tư công hiện đã được thi công gồm Cao Bồ - Mai Sơn, Mai Sơn - quốc lộ 45, Cam Lộ - La Sơn, Vĩnh Hảo - Phan Thiết, Phan Thiết - Dầu Giây, cầu Mỹ Thuận 2. Còn lại 5 dự án đang được triển khai.
Bên cạnh đó, Bộ Giao thông vận tải cũng đang nghiên cứu quy hoạch 42 tuyến cao tốc trên toàn quốc để xây dựng đến năm 2030, với tổng vốn khoảng 825.000 tỷ đồng.
