Ngày 30/3, Tập đoàn Xây dựng Hòa Bình công bố báo cáo tài chính hợp nhất năm 2023 được kiểm toán bởi công ty TNHH hãng kiểm toán AASC. So với báo cáo tự lập, khoản lỗ sau thuế tăng thêm 333 tỷ đồng lên 1.115 tỷ đồng.
Lỗ lũy kế tính đến thời điểm cuối năm 2023 công ty tăng lên 3.240 tỷ đồng. Với mức lỗ này, vốn chủ sở hữu của Xây dựng Hòa Bình còn 93 tỷ đồng thay vì 453 tỷ đồng như trong báo cáo tự lập.
Giải thích những lý do có sự chênh lệch lớn giữa báo cáo kiểm toán và báo cáo tự lập, công ty Xây dựng Hòa Bình cho biết, giá các bất động sản được định theo giá thị trường trong khi trong báo cáo kiểm toán được ghi nhận theo giá gốc (tức theo nguyên giá hay nói một cách khác là giá mua ban đầu).
Theo báo cáo tự lập, giá trị bất động sản theo thị trường hiện nay là 4.789 tỷ đồng trong khi theo báo cáo kiểm toán chỉ ghi nhận 2.470 tỷ đồng, chênh lệch 2.319 tỷ đồng.
Công ty cho rằng, thực tế, thị trường địa ốc ở Việt Nam có sự biến động gia tăng giá liên tục trong nhiều năm. Cách ghi nhận này đã gây ra sự chênh lệch rất lớn giữa 2 bản báo cáo.
Chẳng hạn như trụ sở 235 Võ Thị Sáu, Quận 3, TP Hồ Chí Minh, theo ghi nhận trên sổ sách chỉ có 5 tỷ VNĐ nhưng giá giao dịch hiện nay trên thị trường không dưới 75 tỷ VNĐ, sự chênh lệch này lên đến 15 lần.
Ngoài bất động sản, định giá những tài sản cố định của công ty trong báo cáo kiểm toán cũng thấp hơn rất nhiều so với thực tế. Nhiều tài sản cố định thậm chí không được đưa vào định giá vốn chủ sở hữu, từ đó khiến cho vốn chủ sở hữu trong báo cáo kiểm toán thấp hơn nhiều so với thực tế.
Thứ hai, giá trị còn lại của máy móc thiết bị được ghi nhận trong báo cáo kiểm toán cũng không phù hợp với thực tế bởi 2 lý do. Đó là giá trị khấu hao theo chế độ kiểm toán hiện hành chưa phản ánh đúng với khấu hao trong thực tế. Nhiều máy móc đã khấu hao hết và ghi nhận trong sổ sách bằng 0 nhưng thực tế vẫn còn hoạt động rất tốt.
Mặt khác, giá mua mới hiện nay trên thị trường cao hơn nhiều so với nguyên giá (giá mua trước đây) cho nên sự chênh lệch về giá trị còn lại của máy móc thiết bị cũng rất lớn giữa 2 bản báo cáo. Theo đó, sự chênh lệch này lên đến hơn 1.000 tỷ đồng.
Thứ ba, các khoản phải trích lập dự phòng theo chế độ kế toán hiện hành được xác định theo tuổi nợ, trong khi báo cáo tự lập đánh giá căn cứ vào nguyên nhân chậm thanh toán, sự đảm bảo về chất lượng công trình, mức độ hoàn thiện của hồ sơ thanh quyết toán, năng lực tài chính và những rủi ro về hoạt động kinh doanh của khách hàng.
Cùng với đó là những đặc thù về hoạt động kinh doanh trong lĩnh vực địa ốc và mức độ ảnh hưởng đến khả năng thu hồi nợ của công ty. Ban lãnh đạo Xây dựng Hòa Bình nhận định, theo lịch sử, chưa bao giờ xóa sổ bất kỳ khoản phải thu nào. Phần hoàn nhập dự phòng phải thu khó đòi có sự chênh lệch là giữa 2 bản báo cáo là 1.450 tỷ đồng.
Thứ tư, tăng các khoản phải thu theo phán quyết của tòa sẽ làm tăng vốn chủ sở hữu. Những đánh giá của công ty còn dựa vào lịch sử kinh nghiệm giải quyết các vụ kiện về thu hồi nợ mà trường hợp điển hình là món nợ trên 5 năm (theo qui định đã lập dự phòng 100%) của Tập đoàn FLC, công ty không những thu hồi được 100% nợ gốc mà còn thu cả lãi và phạt có giá trị lên đến trên 58% nợ gốc.
Phần chênh lệch khoản phải thu giữa giá trị ghi nhận trên sổ sách và giá trị phán quyết của toà là 652 tỷ đồng. Theo công ty Xây dựng Hòa Bình, đó là khoản nợ hoàn toàn có khả năng thu hồi.
Tổng cộng chênh lệch của vốn chủ sở hữu hợp nhất theo báo cáo tự lập là 5.445 tỷ đồng. Đây là phần bị báo cáo kiểm toán loại bỏ, khiến vốn chủ sở hữu của Xây dựng Hòa Bình chỉ còn 93 tỷ đồng sau kiểm toán.
"Hiện nay, chúng tôi đang làm việc với một đơn vị chuyên về thẩm định giá để rà soát lại số liệu tính toán của Hoà Bình để bảo đảm kết quả tính toán của chúng tôi có sự khách quan hơn", thông báo của công ty cho biết.
Tại báo cáo tài chính kiểm toán năm 2023 của công ty Xây dựng Hòa Bình, đơn vị kiểm toán nêu ý kiến ngoại trừ về việc công ty đang trong quá trình làm các thủ tục đảm bảo cho một số khoản tạm ứng để bổ sung các bằng chứng thích hợp và đầy đủ về giá trị có thể thu hồi.
Tính đến thời điểm phát hành báo cáo, các công việc nêu trên vẫn đang được thực hiện và chưa hoàn thành, do đó đơn vị kiểm toán chưa thể xác định được liệu có cần thiết phải điều chỉnh các chỉ tiêu trên báo cáo tài chính hợp nhất có liên quan đến các khoản tạm ứng này hay không.
Kiểm toán cũng chưa thể thu thập được đầy đủ các thư xác nhận về các số dư nợ phải thu và nợ phải trả của nhiều khoản mục trong báo cáo tự lập.
"Tính đến thời điểm phát hành báo cáo kiểm toán, chúng tôi chưa có đủ thông tin cần thiết để xác định ảnh hưởng của vấn đề này đến các khoản mục liên quan trên báo cáo tài chính hợp nhất của tập đoàn tại ngày 31/12/2023", ý kiến kiểm toán cho biết.
