23 nhà đầu tư ngoại yêu cầu đối thoại về việc EVN chậm thanh toán

Thái Bình Thứ tư, 05/11/2025 - 08:54
Nghe audio
0:00

Nhóm 23 nhà đầu tư ngoại đồng loạt đề nghị đối thoại với 3 bộ để làm rõ việc EVN chậm thanh toán cho các dự án điện gió, điện mặt trời thuộc cơ chế giá FIT.

Nhóm các nhà đầu tư trực tiếp nước ngoài trong lĩnh vực năng lượng tái tạo vừa gửi "Thư đề nghị đối thoại song phương tới các Bộ Công thương, Bộ Tư pháp và Bộ Tài chính", nhằm làm rõ nguyên nhân và hướng xử lý tình trạng chậm thanh toán của Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) đối với các dự án điện gió, điện mặt trời theo cơ chế giá FIT.

Theo thư đề ngày 3/11/2025, các nhà đầu tư mong muốn được đối thoại trong tháng 11, với tinh thần “xây dựng và thiện chí”, nhằm tìm ra giải pháp công bằng cho 173 dự án hiện đang bị "treo" thanh toán – một vấn đề kéo dài từ đầu năm 2025, thậm chí từ giữa năm 2022 đối với một số trường hợp.

Nhà máy điện gió Hồng Phong tại tỉnh Bình Thuận (cũ) được COD từ trước 1/11/2021, nằm trong danh sách các dự án ghi nhận vướng mắc thanh toán từ EVN. Ảnh minh họa: Hoàng Anh.

Nguyên nhân chính, theo nhóm nhà đầu tư, xuất phát từ Thông tư 10/2023/TT-BCT có hiệu lực từ tháng 6/2023, trong đó yêu cầu các dự án năng lượng tái tạo phải có Biên bản nghiệm thu hoàn thành công trình (CCA) trước khi được công nhận ngày vận hành thương mại (COD).

Tuy nhiên, quy định này không áp dụng tại thời điểm nhiều dự án đạt COD và đã được EVN xác nhận vận hành theo cơ chế FIT. Việc áp dụng tiêu chí CCA hồi tố khiến 173 dự án bị xem là chưa đủ điều kiện, dẫn đến việc EVN tạm giữ hoặc chậm thanh toán tiền điện, dù điện đã phát lên lưới.

Phần lớn nhà đầu tư cho biết chưa được thanh toán hoặc chỉ được trả một phần kể từ kỳ tháng 1/2025, khiến dòng tiền đứt gãy, áp lực trả nợ ngân hàng gia tăng và nguy cơ phá sản lan rộng trong nhóm dự án chịu ảnh hưởng.

Danh sách ký tên trong thư bao gồm nhiều tập đoàn năng lượng lớn của khu vực như Acciona Energia Sea Pte. Ltd (Singapore), ACEN Vietnam Investment (Philippines), B.Grimm Renewable, Gulf Development, Super Energy Corporation (Thái Lan), Chubu Electric Power, Idemitsu Kossan, Mitsubishi HC Capital, Shikoku Electric Power, Toho Gas (Nhật Bản), Dohwa Engineering, SH Power (Hàn Quốc), Dragon Capital (Anh), SP Group (Singapore), Shizen Malaysia (Malaysia), cùng các nhà đầu tư khác.

Tổng công suất các dự án mà nhóm nhà đầu tư này tham gia ước tính vượt 4.500MW, tương đương hàng tỷ USD vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài trong ngành năng lượng sạch tại Việt Nam.

Trong thư, các nhà đầu tư khẳng định “tôn trọng quyền quản lý của cơ quan chức năng Việt Nam”, song bày tỏ lo ngại rằng việc EVN đơn phương giữ lại thanh toán dựa trên “các thay đổi tùy tiện về định nghĩa COD và tiêu chí FIT” là không phù hợp với nguyên tắc pháp lý và thiện chí đầu tư quốc tế.

Trước đó, cộng đồng nhà đầu tư đã gửi hai thư kiến nghị khẩn cấp và hơn 80 thư góp ý từ doanh nghiệp, đại sứ quán và hiệp hội thương mại nước ngoài tới Chính phủ Việt Nam, nhưng chưa có hướng dẫn hoặc quyết định chính thức được ban hành.

“Việc đề nghị đối thoại xuất phát từ niềm tin lâu dài vào thị trường Việt Nam", nhóm nhà đầu tư nhấn mạnh, mong muốn Chính phủ sớm tháo gỡ để duy trì tính ổn định của môi trường đầu tư và củng cố niềm tin quốc tế vào quá trình chuyển dịch năng lượng xanh của Việt Nam.

Hồi tố giá FIT và nguy cơ khiếu kiện quốc tế

Đầu năm 2025, tại buổi làm việc giữa lãnh đạo Chính phủ, Bộ Công thương, EVN và các chủ đầu tư, Bộ Công thương xác định rằng những dự án điện tái tạo hưởng giá FIT nhưng không đáp ứng đủ điều kiện sẽ phải xác định lại giá mua điện theo quy định, đồng thời thu hồi các khoản giá FIT ưu đãi đã được hưởng không đúng thông qua cơ chế bù trừ thanh toán – được gọi tắt là “hồi tố giá FIT”.

Tinh thần này sau đó được chính thức hóa trong Nghị quyết 233 của Chính phủ, ban hành cùng thời điểm, như một định hướng nguyên tắc xử lý chung. Tuy nhiên, việc triển khai thực tế lại nảy sinh nút thắt từ phía EVN.

Theo báo cáo của EVN hồi tháng 5 vừa qua, có 39 nhà máy hoặc phần nhà máy điện (trong tổng số 159 trường hợp có văn bản chấp thuận nghiệm thu sau ngày COD) đã gửi đề nghị cơ quan quản lý nhà nước kiểm tra công tác nghiệm thu trước ngày COD. Trong đó, 21 trường hợp gửi văn bản chính thức đến Công ty Mua bán điện (EPTC) qua đường văn thư, còn 18 trường hợp gửi tài liệu qua email hoặc Zalo.

Tuy nhiên, EVN cho rằng không có điều kiện để xác minh tính chính xác của các thông tin này, vì tập đoàn không phải là đơn vị thụ lý hồ sơ của chủ đầu tư tại thời điểm đề nghị kiểm tra nghiệm thu.

Trong số 39 dự án hoặc phần dự án nói trên, ghi nhận nhiều dự án điện gió quy mô lớn như Ea Nam (Ninh Thuận cũ), Tài Tâm, Ia Le 1, Ia Pech (Gia Lai), BT1 (Quảng Bình cũ) cùng một số dự án điện mặt trời tiêu biểu như TTC Đức Huệ 1, Phong Điền, TTC Hàm Phú 1, Solar Park.

Hiện có 69 nhà máy điện có nhà đầu tư nước ngoài tham gia, trong đó 27 nhà máy 100% vốn nước ngoài. Riêng nhóm nhà đầu tư đến từ Thái Lan chiếm tỷ trọng lớn nhất với 25 nhà máy, gồm 7 dự án tham gia ngay từ thời điểm ký hợp đồng mua bán điện (PPA) đầu tiên.

Đáng chú ý, ba tháng sau khi đề xuất cách xử lý các dự án điện tái tạo hưởng giá FIT khi chưa đủ điều kiện, bằng cách áp dụng thời điểm để xác định lại giá bán điện trong hợp đồng mua bán điện theo thời điểm có văn bản thông báo kết quả nghiệm thu và tạm thanh toán từ tháng 1/2025 đến tháng 5 vừa qua, EVN cho biết không có đủ thông tin để đánh giá tác động tổng thể của phương án trên đối với đến kinh tế - xã hội cũng như ảnh hưởng môi trường đầu tư.

Các chủ đầu tư đều bảo lưu quyền khiếu nại trong trường hợp EVN thực hiện tạm thanh toán. Từ đây, rủi ro về khiếu kiện, tranh chấp bao gồm cả khiếu kiện quốc tế hoàn toàn có thể xảy ra ở quy mô lớn.

'Hồi tố giá FIT': EVN cầu cứu Bộ Công thương

'Hồi tố giá FIT': EVN cầu cứu Bộ Công thương

Tiêu điểm -  6 tháng

Tập đoàn Điện lực Việt Nam thừa nhận, phương án tạm thanh toán tiền mua điện với các dự án điện tái tạo vướng mắc trong hưởng giá FIT có thể dẫn tới khiếu kiện quốc tế.

Nguy cơ hồi tố giá FIT tại 4 dự án điện tái tạo: Nhà đầu tư Hàn Quốc lên tiếng

Nguy cơ hồi tố giá FIT tại 4 dự án điện tái tạo: Nhà đầu tư Hàn Quốc lên tiếng

Tiêu điểm -  7 tháng

Đại diện cho một số nhà đầu tư Hàn Quốc, Hiệp hội Năng lượng Hàn Quốc tại Việt Nam lo ngại về khả năng hồi tố giá FIT các dự án điện tái tạo.

Vướng mắc giá FIT cho điện tái tạo: Bộ Công thương thúc EVN xử lý

Vướng mắc giá FIT cho điện tái tạo: Bộ Công thương thúc EVN xử lý

Tiêu điểm -  7 tháng

Bộ Công thương yêu cầu EVN khẩn trương báo cáo giải quyết vấn đề hưởng giá FIT các dự án điện gió, điện mặt trời theo đúng yêu cầu Nghị quyết 233 của Chính phủ.

Hoà Bình tính xây nhà ở xã hội bên trên đường sắt đô thị

Hoà Bình tính xây nhà ở xã hội bên trên đường sắt đô thị

Tiêu điểm -  21 phút

Công ty TNHH Hòa Bình vừa công bố kết quả thử tải công trình đường cao tốc và đường sắt đô thị với nhà ở xã hội nằm bên trên.

HBA đưa blockchain và tài sản số vào cuộc sống

HBA đưa blockchain và tài sản số vào cuộc sống

Tiêu điểm -  16 giờ

Năm 2025 đánh dấu bước chuyển mình của Việt Nam, khi đưa blockchain và tài sản số từ 'vùng xám' vào ứng dụng thực tiễn, với khung pháp lý rõ ràng.

Bộ Tài chính trình phương án mới về thuế hộ kinh doanh

Bộ Tài chính trình phương án mới về thuế hộ kinh doanh

Tiêu điểm -  17 giờ

Dự thảo lần hai của Bộ Tài chính xác lập rõ mốc doanh thu làm căn cứ xác định nghĩa vụ thuế hộ kinh doanh, đồng thời mở rộng lựa chọn phương pháp tính thuế thu nhập cá nhân theo quy mô và đặc thù hoạt động.

Quảng Ninh và bài toán giữ chuẩn mực cao trong cuộc đua PCI

Quảng Ninh và bài toán giữ chuẩn mực cao trong cuộc đua PCI

Tiêu điểm -  1 ngày

Việc Quảng Ninh lùi xuống vị trí thứ hai sau 7 năm dẫn đầu bảng xếp hạng PCI cho thấy sự chuyển động mới trong cuộc cạnh tranh về chất lượng điều hành kinh tế.

Hấp lực mới cho điện gió ngoài khơi tăng tốc

Hấp lực mới cho điện gió ngoài khơi tăng tốc

Tiêu điểm -  1 ngày

Nghị quyết mới của Quốc hội về cơ chế, chính sách phát triển năng lượng quốc gia giai đoạn 2026–2030 được xem là cú hích quan trọng với điện gió ngoài khơi – lĩnh vực vốn nằm chờ nhiều năm vì vướng cơ chế, thẩm quyền và giá điện.

Hoà Bình tính xây nhà ở xã hội bên trên đường sắt đô thị

Hoà Bình tính xây nhà ở xã hội bên trên đường sắt đô thị

Tiêu điểm -  21 phút

Công ty TNHH Hòa Bình vừa công bố kết quả thử tải công trình đường cao tốc và đường sắt đô thị với nhà ở xã hội nằm bên trên.

Ai sẽ thống lĩnh nền kinh tế không gian tầm thấp?

Ai sẽ thống lĩnh nền kinh tế không gian tầm thấp?

Nhịp cầu kinh doanh -  51 phút

Khi cả thế giới chứng kiến sự bùng nổ của nền kinh tế không gian cận biên hay còn gọi là kinh tế không gian tầm thấp, một doanh nghiệp ở Việt Nam đang nổi lên khi tiên phong định hình nền kinh tế mới này, từ học thuyết đến sản phẩm cụ thể.

Vinhomes Wonder City - Biểu tượng tự hào mới của tầng lớp tinh hoa phía Tây Hà Nội

Vinhomes Wonder City - Biểu tượng tự hào mới của tầng lớp tinh hoa phía Tây Hà Nội

Nhịp cầu kinh doanh -  2 giờ

Vinhomes Wonder City - đại đô thị all-in-one đầu tiên tại phía Tây Hà Nội, được đánh giá là một trong những mốc son trên hành trình kiến tạo chuẩn mực sống mới cho tầng lớp tinh hoa của Vinhomes. Đây cũng là dự án điển hình cho mô hình đại đô thị mà nhà phát triển bất động sản hàng đầu này tiên phong triển khai, nơi có đủ điều kiện đáp ứng tất cả nhu cầu sống của người dân với tiêu chuẩn cao nhất.

Vinhomes được vinh danh 'Nhà phát triển bất động sản của năm'

Vinhomes được vinh danh 'Nhà phát triển bất động sản của năm'

Nhịp cầu kinh doanh -  2 giờ

Ban tổ chức giải thưởng Dot Property Southeast Asia Awards 2025 vinh danh Vinhomes ở hạng mục “Nhà phát triển của năm ở khu vực Đông Nam Á 2025”. Đây là danh hiệu cao quý nhất trong khuôn khổ Dot Property Southeast Asia Awards năm nay, đánh dấu một cột mốc quan trọng trong hành trình vươn tầm khu vực của Vinhomes. Giải thưởng khẳng định vai trò tiên phong của Vinhomes trong hành trình kiến tạo đô thị hiện đại, nâng cao chất lượng sống, và định hình chuẩn mực phát triển bền vững cho bất động sản Đông Nam Á.

Doanh nghiệp cảng biển bước vào cuộc 'đại phẫu xanh'

Doanh nghiệp cảng biển bước vào cuộc 'đại phẫu xanh'

Phát triển bền vững -  2 giờ

Trong xu hướng xanh hóa toàn cầu, quản trị năng lượng và giảm phát thải đang trở thành tiêu chuẩn bắt buộc trong tiến trình phát triển bền vững của các cảng biển.

Cận cảnh chuyến bay thương mại đầu tiên hạ cánh sân bay Long Thành

Cận cảnh chuyến bay thương mại đầu tiên hạ cánh sân bay Long Thành

Ống kính -  12 giờ

Hoạt động này có ý nghĩa quan trọng trong việc đánh giá lần cuối các điều kiện khai thác, chuẩn bị cho chuyến bay chính thức dự kiến hạ cánh vào ngày 19/12 tới.

MSB hỗ trợ đến 200 tỷ đồng cho doanh nghiệp các ngành trọng điểm

MSB hỗ trợ đến 200 tỷ đồng cho doanh nghiệp các ngành trọng điểm

Nhịp cầu kinh doanh -  16 giờ

Với giải pháp tài trợ chuyên biệt dựa trên sự am hiểu sâu sắc cùng nhiều ưu đãi từ MSB, doanh nghiệp các ngành trọng điểm sẽ chủ động dòng vốn, tối ưu chi phí và nâng cao năng lực cạnh tranh trong bối cảnh thị trường nhiều biến động.