4 vấn đề căng thẳng trong doanh nghiệp gia đình và cách vượt qua

Amy Castoro và Fred Krawchuk Thứ bảy, 01/08/2020 - 10:35

Việc làm rõ vai trò xung quanh nhiệm vụ chung có thể giúp các thành viên gia đình bộc lộ tài năng cá nhân nhằm hỗ trợ các mục tiêu tập thể và sử dụng khuôn khổ chung cho hành động kết hợp.

Cũng giống như các loại hình doanh nghiệp khác, doanh nghiệp gia đình cũng bị chi phối bởi quyền hạn. Gia phong là yếu tố khiến quyền hạn và tranh giành quyền quản lý diễn ra phức tạp hơn trong một công ty gia đình. Ngoài ra, nó cũng đóng một vai trò quan trọng trong việc đưa ra quyết định và lên kế hoạch kế nhiệm. Nếu gia phong không tập trung ở mục đích sẻ chia thì thường dẫn đến bất đồng tổ chức và hiệu suất thấp. Vậy, để có thể giúp thúc đẩy hiệu suất doanh nghiệp gia đình, đặc biệt trong bối cảnh kinh doanh “ bấp bênh” như hiện nay, doanh nghiệp cần tập trung vào các nhiệm vụ quen thuộc, các mối quan hệ có độ tin cậy cao cũng như việc đưa ra quyết định hiệu quả.

Có thể thấy rằng, những căng thẳng nảy sinh trong cả thị trường lẫn văn hóa đại chúng. Trong loạt phim truyền hình “Kế nhiệm” từng đạt giải thưởng, bộ phim kể về một người sáng lập nắm trong tay quyền hạn và quyền điều hành của một công ty truyền thông hàng đầu. Tuy nhiên, khi đang dự tính về kế hoạch chọn người kế nhiệm, ông đã lên cơn đau tim. Nhân cơ hội này, ba đứa con của ông đã thâu tóm quyền lực và vận hành công ty theo cách chúng mong muốn. Bộ phim này chứng minh rằng thậm chí khi kế hoạch kế nhiệm đã được “đo ni đóng giày” từ trước thì xung đột trong gia đình vẫn không thể tránh khỏi. Vậy nên, chia sẻ mục tiêu giữa các thành viên trong gia đình là cần thiết.

Hơn nữa, những công ty gia đình quy mô lớn có sức ảnh hưởng đến ngành công nghiệp và nền kinh tế toàn cầu. Hàng năm, các công ty này tạo doanh thu hơn 9 tỷ USD và thuê khoảng 30 triệu nhân công. Sự phát triển và tính ổn định cũng như ảnh hưởng của một doanh nghiệp gia đình đối với nền kinh tế nằm ở khả năng cân bằng giữa nhu cầu doanh nghiệp và kì vọng của các thành viên gia đình.

Thông qua việc đánh giá mức độ tin cậy hiện tại, mục tiêu chung và tính rõ ràng xung quanh việc đưa ra quyết định, chúng ra có thể “chẩn đoán” được “những vết nứt” trong doanh nghiệp gia đình. Dưới đây là bốn vấn đề mà các doanh nghiệp thất bại thường mắc phải:

+ Thiếu lòng tin: Chỉ 30% doanh nghiệp gia đình còn tồn tại đến thế hệ thứ hai. Điều này đồng nghĩa, ở 70% số doanh nghiệp gia đình còn lại, gia đình mất quyền kiểm soát tài sản và các mối quan hện bị phá hủy. 60% tỷ lệ thất bại của các doanh nghiệp gia đình do thiếu lòng tin và truyền thông.

+ Thiếu mục đích chung: Dù các thành viên trong gia đình thuộc các thế hệ khác nhau có thể có những giá trị riêng biệt nhưng cùng chung chí hướng có thể giúp họ kết hợp được giá trị bản thân cũng như sở trường, sở đoản nhằm hỗ trợ nhiệm vụ chung.

+ Kiểm soát và quan tâm: Các doanh nghiệp gia đình có thể dẫn đến phá sản vì nhiều nguyên nhân. Trong đó phải kể đến các lý do sau: mâu thuẫn tiền bạc, quản lý kém và tranh đấu trong kế thừa quyền hạn từ thế hệ này sang thế hệ khác.

+ Đạo đức giả: Qua các cuộc trò chuyện thân mật, các thành viên trong gia đình thường cố né tránh những vấn đề khó giải quyết. Đêm dài lắm mộng, nếu các vấn đề vẫn còn tồn đọng sẽ gia tăng sự ngờ vực trong gia đình và cản trở hiệu suất trong tổ chức.

Tuy nhiên, với những kĩ năng đúng đắn, các mối quan hệ đặt lòng tin cao, cơ cấu doanh nghiệp thì những tình trạng này có thể được giải quyết.

Vậy câu hỏi đặt ra là làm thế nào người quản lý có thể áp dụng được thông tin này vào mô hình doanh nghiệp của mình? Dưới đây là một số gợi ý thiết thực cho những vấn đề này.

+ Xây dựng lòng tin một cách chắc chắn. Để dễ dàng hơn trong thực thi kế hoạch và hoàn thành mục tiêu thì các thành viên gia đình chỉ nên hứa những công việc mình có thể làm được được dựa trên năng lực bản thân.

+ Ghi nhớ mục tiêu của doanh nghiệp gia đình. Khi quay lại điều hành tạp chí Esquire trên cương vị tổng giám đốc, ông Phillip Moffit đã bắt đầu cuộc họp mặt với mỗi nhân viên bằng việc yêu cầu từng nhân viên dưới quyền quản lý của mình trình bày rõ những nguyên tắc và nhiệm vụ chung cho đến khi ông nhận thấy nhân viên của mình nắm rõ các cam kết.

Chủ doanh nghiệp gia đình nên tuyên bố cái doanh nghiệp làm, đối tượng nó phục vụ và làm như thế nào nhân viên có thể đóng góp đam mê và kĩ năng vào sự phát triển của công ty. Bằng hành động và cách trình bày trong lời hứa với khách hàng, nhân viên và các cổ đông, các nhà lãnh đạo tài giỏi đã thể hiện được giá trị của bản thân.

+ Thiết lập quy trình giao tiếp hiệu quả. Thành viên gia đình có thể học cách cung cấp phản hồi, phối hợp hành động và tham gia vào những cuộc đàm luận khó khăn. Với quan điểm chung, các thành viên gia đình cũng có thể nhìn thấy những bất đồng cũng như cơ hội để tìm ra cách tốt nhất đạt được mục tiêu đề ra.

+ Dựa trên quyền hạn, gia phong và những ưu tiên của doanh nghiệp khi triển khai quá trình đưa ra quyết định. Theo cách truyền thống, các nhà lãnh đạo then chốt sử dụng quyền hạn để công bố các kết quả từ trên xuống dưới.

Chúng tôi xin đề xuất một ý tưởng có vẻ khác thường, trái logic nhưng hiệu quả tiếp cận cao. Đó là bao quát cả những ý tưởng phía cuối để nhân viên có thể độc lập áp dụng kĩ năng cũng như đam mê bản thân vào công việc.

Chúng tôi từng làm việc với một gia đình gặp mâu thuẫn giữa các thế hệ và thiếu khả năng đưa ra quyết định. Trong suốt chuỗi đối thoại, để ủng hộ ảnh hưởng tích cực xã hội, chúng tôi đã thiết kế một mục tiêu chung cho sự thịnh vượng của doanh nghiệp. Việc làm rõ vai trò xung quanh nhiệm vụ chung có thể giúp các thành viên gia đình bộc lộ tài năng cá nhân nhằm hỗ trợ các mục tiêu tập thể và sử dụng khuôn khổ chung cho hành động kết hợp. Hiện nay, gia đình có đóng góp to lớn với sức khỏe cộng đồng và nền giáo dục thông qua các nỗ lực thiện nguyện.

Có thể thấy, dù trong một chương trình truyền hình phổ biến hay trong thị trường, hiệu quả mang lại từ việc liên kết mục tiêu doanh nghiệp gia đình, lòng tin giữa các thành viên và quyết định chung rất có sức hấp dẫn.

Bởi lẽ đó, doanh nghiệp gia đình là một mảnh ghép không thể thiếu trong xã hội và nền kinh tế. Liên kết quyền lực hiệu quả và gia phong không chỉ thúc đẩy hiệu suất doanh nghiệp và các mối quan hệ gia đình mà còn đem lại ảnh hưởng tích cực cho xã hội trong thời kì bất ổn như hiện nay.

*Bài viết của Amy Castoro - Chủ tịch kiêm Tổng giám đốc và Fred Krawchuk, nhà huấn luyện và tư vấn cao cấp về doanh nghiệp gia đình của The Williams Group.

Chiến lược bình dân học AI tại MISA

Chiến lược bình dân học AI tại MISA

Diễn đàn quản trị -  23 giờ

MISA không chọn con đường phát triển những mô hình AI cạnh tranh với thế giới, mà có cách tiếp cận thực tế và gần gũi hơn là "bình dân học AI".

Coteccons với công thức 20+1

Coteccons với công thức 20+1

Diễn đàn quản trị -  5 ngày

Trên khắp công trường của Coteccons đang ngày ngày vang lên bài nhạc "Coteccons 20+1 phụng sự để dẫn đầu..." nhân dịp sinh nhật 21 năm.

Chiến lược ba trụ cột của Gitiho sau tái định vị

Chiến lược ba trụ cột của Gitiho sau tái định vị

Diễn đàn quản trị -  5 ngày

Với việc công bố tái định vị thương hiệu, Gitiho khát vọng trở thành nền tảng tri thức ứng dụng quốc dân, định hướng chuyển hóa tri thức thành năng lực thực chất.

Khi nhân viên thành đại sứ thương hiệu

Khi nhân viên thành đại sứ thương hiệu

Diễn đàn quản trị -  1 tuần

Thương hiệu mạnh không chỉ đến từ những chiến dịch truyền thông và quảng bá rầm rộ mà đến từ chính trái tim của người trong cuộc.

Kế thừa lãnh đạo cần nhiều hơn một cuộc chuyển giao quyền lực

Kế thừa lãnh đạo cần nhiều hơn một cuộc chuyển giao quyền lực

Diễn đàn quản trị -  2 tuần

Kế thừa không chỉ là trách nhiệm mang tính hình thức mà là sự truyền lửa, gìn giữ tinh thần cốt lõi và kiến tạo con đường phát triển bền vững cho thế hệ tương lai

Lý do giúp Vingroup 'sống khỏe' với gần 800.000 tỷ nợ phải trả

Lý do giúp Vingroup 'sống khỏe' với gần 800.000 tỷ nợ phải trả

Tài chính -  1 giờ

Báo cáo bán niên của Vingroup cho thấy cấu trúc tài chính cân bằng với cơ cấu nợ vay vẫn ở mức an toàn.

FPT vừa có hợp đồng giá trị lớn nhất trong lịch sử 37 năm

FPT vừa có hợp đồng giá trị lớn nhất trong lịch sử 37 năm

Nhịp cầu kinh doanh -  1 giờ

Hợp đồng của FPT với một tập đoàn năng lượng hàng đầu châu Á có trị giá lên tới 256 triệu USD, tập trung vào chuyển đổi số toàn diện ứng dụng AI.

Ngân hàng Nhà nước bán 1,5 tỷ USD hạ nhiệt tỷ giá

Ngân hàng Nhà nước bán 1,5 tỷ USD hạ nhiệt tỷ giá

Tài chính -  1 giờ

Diễn biến cho thấy nỗ lực can thiệp của cơ quan quản lý là quyết liệt, songtỷ giá những tháng còn lại của năm 2025 được đánh giá còn phức tạp.

Ruby Coastal City: quần thể biệt thự biển và sân gôn chuẩn sống thượng lưu

Ruby Coastal City: quần thể biệt thự biển và sân gôn chuẩn sống thượng lưu

Nhịp cầu kinh doanh -  2 giờ

Tọa lạc tại trung tâm kinh tế - giao thương và du lịch ven biển Đồ Sơn, Ruby Coastal City kiến tạo không gian sống thượng lưu dành riêng cho giới tinh hoa.

Chuyển đổi xanh không chỉ là 'tấm vé thông hành' để hội nhập

Chuyển đổi xanh không chỉ là 'tấm vé thông hành' để hội nhập

Sổ tay quản trị -  2 giờ

Chuyển đổi xanh không chỉ là "tấm vé thông hành" hội nhập, mà còn là cơ hội để doanh nghiệp bứt phá, kiến tạo tương lai bền vững và thịnh vượng.

Để Việt Nam dẫn đầu khu vực về lưu trữ năng lượng

Để Việt Nam dẫn đầu khu vực về lưu trữ năng lượng

Phát triển bền vững -  2 giờ

Việt Nam được cho là hội đủ ba yếu tố để phát triển lĩnh vực lưu trữ năng lượng là tham vọng, nhu cầu thị trường và sự hỗ trợ quốc tế.

Chính phủ bứt tốc, tư nhân ngỡ ngàng

Chính phủ bứt tốc, tư nhân ngỡ ngàng

Leader talk -  3 giờ

CEO FPT Nguyễn Văn Khoa cảnh báo: nhiều doanh nghiệp đang đi chậm hơn Chính phủ và đứng ngoài cuộc cải cách số, ngay khi Chính phủ đẩy nhanh Nghị quyết 57 để tái định hình kiến trúc số quốc gia.