Cần giao việc lớn cho doanh nghiệp công nghệ

Có việc lớn, doanh nghiệp mới lớn

Để hoàn thành mục tiêu tăng trưởng GDP ít nhất 8%, hướng tới trên 10%, Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng cho rằng, đất nước cần tìm các động lực tăng trưởng mới.

Trong đó, động lực tăng trưởng mới này theo ông Hùng chỉ có thể đến từ khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.

"Nông nghiệp đã giúp Việt Nam thoát nghèo. FDI, công nghiệp đã giúp Việt Nam thành nước thu nhập trung bình cao. Để trở thành nước thu nhập cao thì phải dựa vào khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số", Bộ trưởng nhấn mạnh.

Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ tin rằng, để làm được điều này, Việt Nam cần sự tiên phong từ các doanh nghiệp lớn. Và muốn có doanh nghiệp lớn, Nhà nước cần giao việc lớn, đặt hàng, giao nhiệm vụ, bởi "có việc lớn, doanh nghiệp mới lớn".

"Đây là trách nhiệm của doanh nghiệp lớn đối với đất nước, cũng là nhiệm vụ mà Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị giao các doanh nghiệp công nghệ dân tộc, với mục tiêu hình thành doanh nghiệp công nghệ lớn của Việt Nam", ông nói.

Nghị quyết 57 đặt mục tiêu năm 2025 hình thành 5 tập đoàn công nghệ số lớn ngang tầm các nước tiên tiến.

Trước đó, tại Diễn đàn quốc gia về doanh nghiệp công nghệ số Việt Nam hồi giữa tháng 1, nhiều doanh nghiệp trong nước đã nhận nhiệm vụ làm chủ công nghệ, như 5G, 6G, blockchain, IoT, mô hình AI tiếng Việt, trợ lý ảo AI.

Chủ tịch FPT Trương Gia Bình chia sẻ, ông rất háo hức tham gia vào các chương trình của Nghị quyết 57. "Cam kết thứ nhất của chúng tôi là trở thành tập đoàn công nghệ số tầm cỡ toàn cầu, đạt 5 tỷ USD doanh thu từ nước ngoài vào năm 2030. Cam kết thứ hai là chúng tôi đang có 1.500 sinh viên học về bán dẫn, và chúng tôi sẽ tham gia đào tạo 10.000 kỹ sư bán dẫn, 50.000 kỹ sư AI, cung cấp kỹ năng, kiến thức về AI cho nửa triệu kỹ sư công nghệ thông tin vào năm 2030", ông Bình nói.

Là đơn vị nhận nhiệm vụ xây dựng công nghệ blockchain, Tổng giám đốc One Mount Nguyễn Thị Dịu cho biết, công ty dự kiến đầu tư 200-500 triệu USD để làm chủ công nghệ và triển khai mạng blockchain, xây dựng hạ tầng chuỗi khối Make in Vietnam.

Nền tảng được thiết kế với cơ chế vận hành khai thác, tương tác và liên thông giữa các loại hình mạng chuỗi khối tại Việt Nam nhằm phục vụ các cơ quan quản lý, doanh nghiệp và người dân, góp phần thúc đẩy sự phát triển công nghệ số trên mọi lĩnh vực.

Cởi trói cho khoa học công nghệ

Vừa qua, dự thảo Nghị quyết về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù thúc đẩy phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia vừa được Chính phủ trình Quốc hội.

Theo tờ trình, khoa học công nghệ và chuyển đổi số thời gian qua đã được chú trọng phát triển, song quy định hiện hành vẫn còn nhiều bất cập. Các tổ chức khoa học công nghệ công lập gặp khó khăn trong việc tự chủ về tài chính và nhân sự. Quy định về đầu tư, đấu thầu còn phức tạp, gây chậm trễ trong các dự án chuyển đổi số.

Bên cạnh đó, việc phát triển hạ tầng viễn thông, đặc biệt là mạng 5G và công nghiệp bán dẫn cũng gặp nhiều thách thức. Chi phí đầu tư cao, thiếu cơ chế thu hút doanh nghiệp nước ngoài, và sự phụ thuộc vào công nghệ nước ngoài đang là những rào cản lớn đối với sự phát triển của ngành công nghiệp công nghệ cao tại Việt Nam.

Dự thảo nhằm thể chế hóa các chủ trương của Bộ Chính trị tại Nghị quyết 57, tháo gỡ điểm nghẽn trong hoạt động khoa học công nghệ và chuyển đổi số, đồng thời tạo ra các cơ chế, chính sách ưu đãi vượt trội để thúc đẩy sự phát triển của các lĩnh vực này.

Chính phủ kỳ vọng với các chính sách đặc thù, khoa học công nghệ và chuyển đổi số sẽ trở thành động lực chính để đạt mục tiêu tăng trưởng kinh tế từ 8% trở lên vào năm 2025 và tăng trưởng hai con số trong các năm tiếp theo.

Ở lĩnh vực khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo, Chính phủ mong muốn các tổ chức nghiên cứu sẽ được giao quyền tự chủ về tổ chức, nhân sự, tài chính và chuyên môn. Viên chức và viên chức quản lý tại các tổ chức khoa học công nghệ công lập được phép thành lập, quản lý và điều hành doanh nghiệp để thương mại hóa kết quả nghiên cứu.

Nhà nước áp dụng cơ chế khoán chi đối với các nhiệm vụ khoa học công nghệ sử dụng ngân sách nhà nước, bao gồm cả khoán chi đến sản phẩm cuối cùng. Các hoạt động khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo sẽ được hưởng các ưu đãi thuế để khuyến khích đầu tư; ưu tiên phát triển các công nghệ chiến lược, đặc biệt là trong lĩnh vực bán dẫn.

Để chuyển đổi số quốc gia, Chính phủ đề xuất xây dựng các nền tảng số quốc gia để đảm bảo sự thống nhất và liên thông giữa các ngành, lĩnh vực; ưu tiên phát triển hạ tầng 5G, cáp viễn thông kết nối quốc tế và thí điểm dịch vụ viễn thông sử dụng công nghệ vệ tinh quỹ đạo tầm thấp. Ngân sách trung ương sẽ hỗ trợ xây dựng nhà máy chế tạo chip bán dẫn quy mô nhỏ, nhằm giảm sự phụ thuộc vào nước ngoài và đảm bảo an ninh công nghệ.

Chính phủ cũng đề xuất cơ chế miễn trừ hoặc giảm nhẹ trách nhiệm cho cán bộ, công chức tham gia xây dựng và triển khai các chính sách này nhằm khuyến khích sự đổi mới và sáng tạo. Kinh phí thực hiện sẽ được lấy từ ngân sách nhà nước và các nguồn đóng góp, đầu tư từ xã hội.