Dấu hiệu bão hòa thị trường trái phiếu doanh nghiệp

Báo cáo về tình hình phát hành trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) trong nước của Sở giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX) cho biết trong tháng 12, đã có 274 đợt đăng ký phát hành trái phiếu doanh nghiệp với tổng giá trị hơn 82,6 nghìn tỉ đồng. Trong đó, có 154 đợt phát hành thành công đến từ 58 doanh nghiệp thành công, huy động được 54.855 tỷ đồng.

Tháng 12 trở thành cao điểm phát hành trái phiếu doanh nghiệp khi tăng vọt cả về số lượng doanh nghiệp lẫn giá trị phát hành. Lũy kế cả năm 2019, có tổng cộng 1.242 đợt đăng ký phát hành trái phiếu với tổng giá trị 440.426 tỷ đồng. Tuy nhiên, số đợt phát hành trên thị trường chỉ là 905, với giá trị phát hành thu về là 296.712 tỷ đồng, tương đương 67,3% giá trị đăng ký.

Có tổng cộng 217 doanh nghiệp đã phát hành trái phiếu trong năm 2019, với kỳ hạn bình quân là 4,08 năm. Ngân hàng là nhóm phát hành trái phiếu chiếm tỷ trọng lớn nhất, với giá trị đạt 22.165 tỷ đồng, chiếm 40,41%, theo sau là nhóm doanh nghiệp bất động sản, phát hành 6.789 tỷ đồng, chiếm 12,38%.

Với kết quả phát kết quả trên, năm 2019 tiếp tục cho thấy đà phát triển mạnh của thị trường trái phiếu doanh nghiệp. Nếu theo mục tiêu Chính phủ đề ra, dự kiến dư nợ thị trường trái phiếu doanh nghiệp đạt khoảng 7% GDP vào năm 2020 và khoảng 20% GDP vào năm 2030, thì từ năm 2018 và nối tiếp năm 2019 đã đạt trên 10% GDP.

Mặc dù vậy, sau quãng thời gian phát triển nhanh, thị trường trái phiếu doanh nghiệp cũng cho thấy tín hiệu bão hòa. Dễ thấy nhất là tỷ lệ phát hành thành công của các doanh nghiệp bắt đầu giảm xuống. Nếu giai đoạn trước, đa phần các doanh nghiệp phát hành với tỷ lệ 100% thì nửa cuối năm 2019 chứng kiến nhiều đợt phát hành thất bại.

Chẳng hạn, gần đây Công ty Cổ phần Eurowindow Holding mới đây công bố thông tin về kết quả phát hành trái phiếu riêng lẻ. Đây là loại trái phiếu không chuyển đổi, không kèm chứng quyền, có tài sản bảo đảm. Quy mô dự kiến phát hành là 250 tỷ đồng trái phiếu kỳ hạn 2 năm, lãi suất 11%/năm. Mặc dù vậy, đợt phát hành thất bại khi không thu hút được nhà đầu tư nào tham gia.

Tương tự, Công ty Cổ phần Tập đoàn IDI mới đây cũng công bố không thu hút được nhà đầu tư nào cho đợt phát hành trái phiếu trị giá 30 tỷ đồng dù lãi suất được đẩy lên cao tới 12%/năm.

Trước đó, trong năm 2019, thị trường cũng đã chứng kiến những đợt phát hành thất bại như đợt phát hành trị giá 5.300 tỷ đồng của An Quý Hưng hay lô trái phiếu trị giá hơn 800 tỷ đồng của Sunrise Real Estate.

Những đợt phát hành thất bại nhiều dù lãi suất các đợt phát hành trái phiếu được đẩy lên cao. Các doanh nghiệp bất động sản là những đơn vị huy động trái phiếu với mức lãi suất cao nhất trên thị trường, cá biệt có những doanh nghiệp huy động với mức lãi suất lên tới 15%/năm. Thậm chí, cuối tháng 11, thị trường ghi nhận đợt phát hành có lãi suất kỷ lục 20%/năm của Công ty đầu tư thương mại Hồng Hoàng.

Bên cạnh đó, trái phiếu của doanh nghiệp trong nước chưa cho thấy sức hút với nguồn vốn quốc tế khi cả năm 2019, có tổng cộng 6 đợt đăng ký phát hành trái phiếu quốc tế nhưng chỉ có 1 đợt thành công của VPBank với thương vụ trị gia 300 triệu USD.