Cụ thể, Bộ Tài chính đề xuất điều chỉnh mức thuế bảo vệ môi trường đối với nhóm xăng, dầu, mỡ nhờn xuống mức sàn trong khung thuế đến hết 31/12/2022 như sau: Xăng giảm từ 2.000 đồng/lít xuống mức sàn 1.000 đồng/lít; nhiên liệu bay giảm từ 1.500 đồng/lít xuống mức sàn 1.000 đồng/lít.
Dầu diesel giảm từ 1.000 đồng/lít xuống mức sàn 500 đồng/lít; dầu mazut, dầu nhờn giảm từ 1.000 đồng/lít xuống mức sàn 300 đồng/lít; mỡ nhờn giảm từ 1.000 đồng/kg xuống mức sàn 300 đồng/kg; dầu hỏa giữ mức 300 đồng/lít vì đây là mức sàn trong khung mức thuế.
Từ ngày 1/1/2023, mức thuế thuế bảo vệ môi trường đối với xăng, dầu, mỡ nhờn tiếp tục thực hiện theo Nghị quyết số 579/2018/UBTVQH14 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.
Về hiệu lực thi hành, trường hợp nghị quyết được ban hành trong tháng 7/2022, đề nghị hiệu lực thi hành của nghị quyết kể từ ngày 1/8/2022 để đảm bảo việc triển khai thực hiện. Đồng thời, nghị quyết sẽ bãi bỏ Nghị quyết số 13/2021/UBTVQH15 ngày 31/12/2021 và Nghị quyết số 18/2022/UBTVQH15 ngày 23/3/2022 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.
Theo Bộ Tài chính, hiện nay, các hoạt động kinh tế - xã hội đã chuyển về trạng thái như trước khi xảy ra dịch Covid-19. Do đó, dự kiến sản lượng tiêu thụ xăng, dầu, mỡ nhờn năm 2022 sẽ tương đương năm 2019, thời điểm trước khi xảy ra dịch.
Với dự kiến sản lượng tiêu thụ như vậy, nếu áp dụng chính sách giảm mức thuế thuế bảo vệ môi trường đối với xăng, dầu, mỡ nhờn như đề xuất nêu trên thì ước giảm thu ngân sách nhà nước bình quân một tháng (đã bao gồm cả phần giảm thuế giá trị gia tăng - GTGT) là khoảng 1.400 tỷ đồng/tháng.
Trường hợp nghị quyết được ban hành trong tháng 7/2022 và có hiệu lực từ ngày 1/8/2022 thì ước giảm thu ngân sách nhà nước (đã bao gồm cả phần giảm thuế GTGT) là khoảng 7.000 tỷ đồng.
Nếu tính cả phần ước giảm thu ngân sách nhà nước theo Nghị quyết 18/2022/UBTVQH15 (khoảng 2.661 tỷ đồng/tháng) thì tổng giảm thu ngân sách nhà nước bình quân một tháng ước khoảng 4.061 tỷ đồng/tháng và cả năm là khoảng 20.305 tỷ đồng.
Bộ Tài chính tính toán tác động thu ngân sách nhà nước do giá dầu thô tăng cho thấy: Nếu giá dầu thô ở mức 110USD/thùng, tác động tăng thu ngân sách nhà nước do tăng giá dầu thô là khoảng 2.376 tỷ đồng/tháng. Nếu giá dầu thô ở mức 120USD/thùng, tác động tăng thu ngân sách nhà nước do tăng giá dầu thô là khoảng 2.644 tỷ đồng/tháng.
Cũng theo Bộ Tài chính, tác động của việc giảm thuế bảo vệ môi trường đối với mặt hàng xăng dầu đến chỉ số CPI phản ánh thông qua mức giảm giá bán lẻ xăng dầu trong nước.
Với giả định giá bán lẻ xăng dầu trong nước cũng giảm tương ứng 500 đồng/lít đến 1.000 đồng/lít như các mức giảm thuế bảo vệ môi trường theo đề xuất của Bộ Tài chính và giữ ổn định trong các tháng còn lại của năm 2022, trường hợp nghị quyết có hiệu lực từ ngày 1/8/2022 thì ước tác động của giải pháp giảm thuế bảo vệ môi trường sẽ góp phần giảm chỉ số CPI bình quân năm 2022 khoảng 0,16%.
Trước đó, cuối tháng 3/2022, Ủy ban thường vụ Quốc hội đã thông qua nghị quyết về mức thuế bảo vệ môi trường đối với xăng, dầu, mỡ nhờn đến hết ngày 31/12/2022.
Theo đó, trên mỗi lít, thuế bảo vệ môi trường của xăng (trừ ethanol) giảm 2.000 đồng (tương ứng 50% so với mức thuế hiện hành); dầu diesel, madut, dầu nhờn giảm 1.000 đồng (tương ứng 50%); dầu hỏa giảm 700 đồng (tương ứng 70%); mỡ nhờn giảm 1.000 đồng (tương ứng 50%). Riêng nhiên liệu bay giữ như mức hiện hành đang được giảm là 1.500 đồng/lít.
Thuế này bắt đầu giảm từ 1/4/2022 đến 31/12/2022. Sau ngày này, thuế sẽ quay về mức đang áp dụng là 3.800 - 4.000 đồng với xăng, 2.000 đồng một lít với dầu.
Như vậy, thuế bảo vệ môi trường đối với xăng dầu đã giảm đáng kể so với thời điểm đầu năm 2022. Nhiều chuyên gia cho rằng, xăng dầu là một mặt hàng thiết yếu trong đời sống người dân và là đầu vào của nhiều ngành sản xuất, nên sự biến động giá xăng dầu sẽ tác động đến rất nhiều đối tượng trong nền kinh tế. Do đó, việc giảm mức thuế này đối với xăng dầu không phân biệt đối tượng áp dụng sẽ hỗ trợ nền kinh tế và người dân.
Đề xuất giảm thuế thuế bảo vệ môi trường đối với xăng dầu sẽ có tác động tốt đối với các ngành sản xuất cũng như các doanh nghiệp có sử dụng đầu vào là xăng dầu sẽ được hưởng lợi nhiều hơn khi chính sách được ban hành như ngành vận tải, ngành hàng không.
Tuy nhiên, nhiều ý kiến cũng cho rằng thuế bảo vệ môi trường đối với xăng dầu cần giảm mạnh hơn nữa. Đặc biệt, các hãng hàng không khiến nghị giảm 100% bảo vệ môi trường đối với xăng đối với nhiên liệu bay.
Theo Hiệp hội Vận tải hàng không quốc tế, giá nhiên liệu là một nguồn chi phí lớn của hàng không. Chi phí nhiên liệu - vốn chiếm khoảng 30 - 40% trong cơ cấu giá thành vận tải hàng không. Do đó, việc giá nhiên liệu tăng phi mã đang khiến đà hồi phục của ngành đang gặp nhiều thách thức.
