Ngày 9/7 vừa qua, giá cổ phiếu của hãng công nghệ Xiaomi (Trung Quốc) đã giảm rất mạnh, có lúc lên tới gần 3%. Sự ra mắt có phần thất bại của Xiaomi có thể khiến một doanh nghiệp Việt Nam cảm thấy "thót tim". Đó là đơn vị đang phân phối độc quyền điện thoại di động Xiaomi tại Việt Nam – Công ty cổ phần Thế giới số (Digiworld).
Trong quá khứ, Công ty cổ phần Thế giới số (Digiworld) là một trong 3 nhà phân phối sản phẩm Công nghệ (ICT) lớn nhất Việt Nam bên cạnh FPT trading và CTCP Dịch vụ Tổng hợp Dầu khí.
Mặc dù vậy, Digiworld bắt đầu đi xuống từ sau sự sụp đổ của Nokia. Năm 2015, Nokia quyết định bỏ luôn mảng sản xuất điện thoại của mình để chuyển sang tập trung vào mảng công nghệ hệ thống.
Một nhà phân phối tại Việt Nam như Digiworld có lẽ không thể lường trước được một doanh nghiệp điện thoại số 1 thế giới lại có thể sa sút nhanh đến như vậy. Thời điểm đó, điện thoại Nokia chiếm hơn 90% doanh thu và lợi nhuận gộp từ mảng điện thoại di động của Digiworld, và ngay lập tức tác động nặng nề tới kết quả kinh doanh của đơn vị này.
Digiworld phải loại bỏ hàng trăm tỷ đồng doanh thu dự kiến bán điện thoại Nokia trong năm 2016. Doanh thu mảng di động năm 2016 giảm xuống chỉ còn 1.056 tỷ đồng, giảm 500 tỷ đồng so với mức 1.512 tỷ đồng năm trước đó. Sang năm 2017, doanh thu mảng này chỉ còn đóng góp 422 tỷ đồng.
Trước khó khăn trên, Digiworld vẫn trung thành với con đường phân phối. Công ty đưa ra quyết định tái cơ cấu với mũi nhọn chính là tối ưu hóa chi phí, cung cấp thêm dịch vụ mở rộng thị trường (MES).
Mặc dù vậy, việc cung cấp MES không đơn giản bởi thị trường khá hẹp, công ty chỉ cung cấp dịch vụ cho một vài đơn vị ít tên tuổi giá rẻ như Obi, Wiko,…
Để bù đắp cho mảng kinh doanh di động, Digiworld sống chủ yếu nhờ vào doanh thu từ mảng kinh doanh máy tính để bàn, laptop - lĩnh vực bị xem là đã bão hòa, bởi nhu cầu mua lần đầu của người tiêu dùng trong nước gần như không còn.
Phải tới tháng 3/2017, hy vọng của Digiworld mới được thắp sáng khi công ty ký kết hợp đồng phân phối độc quyền điện thoại của Xiaomi.
Là một trong những hãng công nghệ lớn nhất tại Trung Quốc, điện thoại của Xiaomi có doanh số xếp thứ 5 toàn cầu, nổi trội nhờ cấu hình cao nhưng giá thành lại rất rẻ.
Bên cạnh việc phân phối di động thông thường, Digiworld hỗ trợ Xiaomi mở các cửa hàng Mi Store tại Việt Nam. Tính tới cuối quý 2 năm nay, công ty đã mở được 8 Mi Store tại Việt Nam.
Mối quan hệ hợp tác giữa đôi bên mang lại những kết quả khả quan ban đầu. Quý 2/2018, doanh thu của công ty đạt 1.363 tỷ đồng, tăng 72% so với cùng kỳ năm trước. Doanh thu tăng nhờ trọng tâm mảng điện thoại di động tăng trưởng 345%. Sau 6 tháng, riêng mảng điện thoại đã đạt doanh thu gần 1.200 tỷ đồng, hoàn thành sớm kế hoạch cả năm 2018.
Đơn vị: Tỷ đồngThị phần smartphone của Xiaomi tại Việt Nam cũng vươn lên top 4 thị trường, từ 0% lên 5,2%, theo báo cáo của GfK.
Có thể thấy, mức doanh thu này của Digiworld đã gần tương đương với thời điểm trước đây, khi còn hợp tác với Nokia. Mặc dù vậy, câu chuyện tăng trưởng của Digiworld một lần nữa đối mặt với bài toán cũ. Đó là quá phụ thuộc vào một khách hàng lớn duy nhất. Việc bỏ tất cả trứng vào một giỏ đẩy Digiworld vào rủi ro “trạng chết chúa cũng băng hà”.
Xiaomi là một trong những hãng công nghệ lớn nhất thế giới, nhưng sự sụp đổ của Nokia trong quá khứ đã cho thấy các hãng công nghệ dễ bị tổn thương và rơi vào khủng hoảng như thế nào.
Bên cạnh đó, thị trường điện thoại di động trong nước cũng cho thấy mức độ rủi ro cao khi Digiworld phải đối mặt với tình trạng suy giảm chung, tương tự với thị trường máy tính, laptop.
Các đối thủ xưa kia của Digiworld là FPT Trading và Tổng hợp dầu khí đều đã dần rút chân khỏi lĩnh vực phân phối di động. Một số nhà bán lẻ di động lớn trên thị trường như FPT Retail và Thế giới di động cũng đang gấp rút chuyển dịch sang các mặt hàng mới như điện máy, thực phẩm, hay thuốc.
Đó cũng là điều Digiworld tính đến. Công ty triển khai mũi nhọn thứ hai là phân phối thêm mặt hàng gia dụng và thực phẩm chức năng.
Cuối năm ngoái, Digiworld đã mua lại Công ty TNHH CL với tỷ lệ chi phối 80%. CL là nhà phân phối độc quyền cho Lion Corporation, một công ty Nhật Bản sản xuất xà phòng, bột giặt vào các siêu thị lớn như BigC, Aeon, Coop Mart. Công ty cũng phân phối thực phẩm chức năng dành cho nam giới mang thương hiệu Kingsmen.
Mặc dù vậy, việc đặt chân sang một lĩnh vực mới không đơn giản. Tính tới thời điểm hiện tại, thực phẩm chức năng và FMCG đóng góp rất khiêm tốn, khoảng 40 tỷ đồng vào doanh thu Digiworld, chỉ tương đương 1,4% tổng doanh thu. Nó cho thấy trọng tâm của Digiworld trong năm 2018 vẫn sẽ xoay quanh việc hợp tác với Xiaomi.
