Du lịch Bình Phước có gì hay?

Những điều mới biết

Bình Phước là "anh cả" Nam bộ về diện tích, cách Sài Gòn 110km; cầu nối với Tây Nguyên. Có 260km biên giới, giáp 3 tỉnh Tbeng Khmum, Kratie, Mundokiri (Campuchia). Cửa khẩu quốc tế Hoa Lư, nối đường xe lửa Xuyên Á qua 28 quốc gia, đường bộ từ Việt Nam đi Lào ngắn nhất (giảm gần 300km).

Là thủ phủ hạt điều (diện tích 56%, sản lượng 70%); năng suất dẫn đầu cả nước, xuất khẩu hơn 90 quốc gia. “Ô xvai chanti”, dân ca Campuchia rất phổ biến, ví người phụ nữ Khmer như cây điều, dễ trồng, hữu ích, quanh năm xum xuê hoa trái. Dân gian gọi là “đào lộn hột” vì ngộ nhận quả điều (bầu quả) và hột (quả).

Các trảng cỏ Bù Lạch, trải dài khoảng 150ha, lớn nhỏ khác nhau như những thảo nguyên mê hoặc vào mùa mưa. Những bãi cỏ kim mượt mà xanh, đan xen các loại cỏ hoa, điểm xuyết cây xanh điệu đàng, cạnh mấy hồ nước như gương trời khổng lồ, chở che bởi những khu rừng hoang dại.

Tôi thích dạo chân trần, massage chân, không làm đau cỏ, hít thở không khí trong lành; trekking qua từng trảng cỏ, lân la làm quen với những thác “nhỏ mà có võ” chung quanh; la cà vào mấy rừng hái sim. Từng giật mình, mất phương hướng khi lạc vào khu mộ táng của tộc người bản địa giữa rừng vắng.

Cùng với Đồng Nai, Lâm Đồng, Bình Phước đồng sở hữu Vườn Quốc gia Cát Tiên, xếp thứ 5 trong “Ngũ danh rừng Việt” nhưng dẫn đầu về các hoạt động và lượng du khách. Vườn Quốc gia Bù Gia Mập, rừng nguyên sinh, có 724 loài thực vật trong 326 chi, 109 họ, 70 bộ thuộc 6 ngành thực vật với nhiều loại gỗ quý hiếm, 278 giống cây dược liệu, 39 cổ thụ là cây di sản Việt Nam.

Hệ động vật có 437 loài gồm 73 loài thú (59 loài trong sách đỏ Việt Nam); 168 loài chim (10 loài đang bị đe dọa tuyệt chủng); 30 loài sát (12 loài trong sách đỏ). Rừng có nhiều thác và hồ đẹp hoang sơ như sơn nữ dậy thì, bao năm vẫn thủy chung chờ lữ khách tri kỷ.

Là thủ đô chính phủ cách mạng lâm thời miền Nam Việt Nam, Bình Phước có nhiều di tích như trụ sở, nhà giao tế, sân bay quân sự, tổng kho VK98 và VK99, căn cứ Tà Thiết, sóc Bombo, Phú Riêng Đỏ. Nhà tù và núi Bà Rá cùng nhiều chùa, đình cổ. Các thác Mơ, thác Voi, thác Đứng, thác số 4...; tên gọi đã “thay lời muốn nói”. Vào mùa thay lá, mùa hoa, các vườn cao su cổ đẹp hơn tranh.

Bình Long có di tích quốc gia đặc biệt – Mộ tập thể hơn 3.000 người dân thị trấn An Lộc trong cuộc chiến cực kỳ ác liêt suốt 32 ngày đêm (7/4 – 15/5/1972). Chính quyền Việt Nam Cộng Hòa dùng xe, ủi bốn rãnh lớn, chôn các xác chết sau khi gom lại, hình thành ngôi mộ tập thể.

Đặc biệt là các di tích Thành Đất Tròn; lớn nhất là Thuận Phú 2 (Đồng Phú) và Lộc Tấn 2 (Lộc Ninh). Thành Đất Tròn Thuận Phú 2 cấu trúc dạng tròn gồm 3 vòng thành, 2 hào. Các thành đất khác chỉ 2 vòng thành, 1 hào. Vòng thành ngoài đường kính 360m, phía Bắc cao hơn hào 1 – 1,5m; phía Tây cao hơn hào 2 – 3m, phía Nam cao hơn hào 3 – 5m.

Vòng thành giữa đường kính 280m, ngăn cách hai hào; rộng từ 7 – 9m, cao hơn hào 2,5 – 3m. Vòng thành trong cao hơn hào 3,5 – 5m. Hào rộng 8 – 10m, sườn dốc thoải đều hai bên. Vùng trung tâm địa hình tương đối phẳng. Hai lối ra vào đối xứng trục Tây Bắc – Đông Nam, đắp cao, mõm đất kéo dài, lối ra vào hướng nguồn nước khoảng 80m và 150m.

Đào thám sát sơ bộ 11 hố ở di tích Thuận Phú 2 (tháng 4/2019); thu được 3.176 hiện vật gốm, 82 hiện vật đá. Đây là loại hình “cư cứ phòng thủ” của người tiền sử, khoảng 3.500 đến 3.000 năm trước; là mảng văn hóa cổ đặc biệt trong dòng chảy phong phú của khu vực Đông Nam Á thời tiền sử.

Bình Phước có nhiều lễ hội ấn tượng như như Bà Rá (tín ngưỡng dân gian thờ Mẫu) , Cầu Bông (Việt); Cầu Mưa, Quay Đầu Trâu (S’Tieng), Mừng Lúa Mới (M’Nong); Chol Chnam Thmey, Dolta, Dâng Y Katina (Khmer); Đâm Trâu (Ba Na); Bỏ Mả (Gia Rai), Tả Tài Pán, Nguyên Tiêu (Hoa)…

Ẩm thực khác biệt

Cây điều, hơn cả thực phẩm chức năng. Từ bầu trái (gỏi, salad, nước ép, rượu…); đến nhân (nướng, rang muối, rang bơ tỏi; các loại bánh, xôi, chè, muối hạt điều, xào, kho thịt trứng, hấp cá, gỏi…) với hàng chục món ngon, tha hồ làm buffet điều Bình Phước, chất lượng và bổ dưỡng.

Cuối xuân, ve sầu lột xác trong đêm để thành “ca sĩ mùa hè” giữa các vườn cao su, vườn điều. Bắt ve sầu buổi tối nhưng ăn buổi nào cũng được. Những con ve sầu sữa chiên béo ngậy, giòn tan cùng hương vị các loại rau thơm và nước mắm tỏi ớt, thêm chút rượu cần S’Tieng thì quên đường về...

Thịt heo Bình Phước ngon khó cưỡng. Toàn heo chạy bộ, thả rong luông tuồng và heo rừng lai F1, F2 nuôi vườn. Thịt ngọt, ít mỡ, ngọt mềm; ướp gia vị và nướng than, nóng hổi, vừa thổi vừa ăn kèm các loại rau rừng, chuối chát; ngon điếc mũi.

Rau nhíp còn gọi rau bép, rau bét, rau lá bướm, rau danh, rau gắm; có tác dụng kháng khuẩn, bồi bổ sức khỏe. Lá non màu nâu nhạt, nấu chín, vị dẻo, ngọt bùi; trái non và già đều ăn được. Có thể luộc, xào tỏi, xào với các loại thịt, nhúng lẩu; nấu canh chua gà, cá lăng, tôm… Buổi tối, quây quần, vừa ăn vừa nghe bài hát “Nổi lửa lên em” (Huy Du); cứ ngỡ mình ngược dòng lịch sử, đang giữa chiến khu D.

Đọt mây, nướng than củi, thơm nhẹ, béo thanh, ngọt mát và hơi đắng; chấm muối ớt chanh đường, thành ngũ vị Bình Phước; món ăn lạ, ngon “bẻ rổ” (bổ rẻ), chữa chướng bụng, đầy hơi và giải rượu.

Cơm lam hạt điều, ăn với thịt heo thả rông, heo rừng lai, gà vườn nướng than, không cần gia vị với muối điều, ngon nhức nách. Canh là súp rau rừng thập cẩm gồm lá nhíp, lạc tiên, măng rừng, cà pháo, đọt mây…và cá trắng, cua, tép, ốc đá… nấu trong ống tre. Canh sôi, dùng đũa lớn thụt nhuyễn thành súp. Lá nhíp, đọt mây – cơm lam – canh thụt là bộ ba ẩm thực vô đối Bình Phước.

Vài kiến giải

Để du lịch Bình Phước phát triển và tăng tốc, có nhiều việc phải làm. Không quá khó nhưng đòi hỏi sự nỗ lực chung tay, từ chính quyền đến người dân, nhất là ngành du lịch.

Thứ nhất, phải thay đổi tư duy. Làm du lịch là làm kinh tế, không thể áp đặt chủ quan kiểu “Gắp đồ ăn cho khách”. Không ai cấm Bình Phước vượt lên bằng tinh thần, thái độ phục vụ. Lấy nụ cười và thái độ hiếu khách để cạnh tranh.

Thứ hai, tổ chức thi “Ảnh đẹp du lịch Bình Phước”, dùng ảnh đoạt giải in lên áo gối, quà lưu niệm, phóng lớn trang trí tiền sảnh khách sạn và các cơ quan trong tỉnh. Nâng cao ý thức, tự hào du lịch tỉnh nhà. Mình chưa yêu quê mình đủ, rất khó rủ khách đến.

Thứ ba, thi “Món ngon Bình Phước”, chọn 7 – 9 “Món ngon Bình Phước phải thử trước khi chết”. Làm PR thực tiễn, tiết kiệm, hiệu quả. Xây dựng bộ “Sản phẩm đặc thù Bình Phước” để các công ty lữ hành chọn lựa, liên kết.

Thứ tư, phối hợp các công ty lữ hành, làm tour lẻ cuối tuần “Bình Phước - Những điều mới biết”; gom khách từ TP.Hồ Chí Minh và cả nước; bước đầu bù lỗ (coi như marketing).

Cuối cùng, tư vấn phải có mô hình hiệu quả để kiểm chứng, dám đồng hành, bảo hành dự án và hỗ trợ tìm nguồn khách. Học phải đúng thầy, đúng thời điểm, đúng trình độ.