Hết thời lơ mơ, ESG thành trọng tâm trong quản trị doanh nghiệp

Việt Nam đang đứng trước thời điểm mang tính bước ngoặt trong hành trình phát triển khi trên toàn cầu, hàng nghìn tỷ USD đang được tái phân bổ vào các lĩnh vực giá trị mới và bền vững, theo báo cáo của PwC.

Đây là một cuộc tái định giá vốn lớn, được thúc đẩy bởi quá trình chuyển đổi khí hậu, tiến bộ công nghệ và sự thay đổi trong kỳ vọng của các bên liên quan. 

Đối với Việt Nam, sự chuyển dịch toàn cầu này đang hội tụ với định hướng quốc gia rõ ràng về tăng trưởng xanh, mở ra không chỉ những cơ hội sâu rộng mà còn đặt ra lời kêu gọi hành động cấp thiết đối với cộng đồng doanh nghiệp.

Sau ba năm kể từ năm 2022, doanh nghiệp Việt Nam từ chỗ nhận thức về các yếu tố ESG (Môi trường – xã hội – quản trị) đã chuyển hóa thành chiến lược và hành động cụ thể. Dịch chuyển tích cực này được PwC Việt Nam đưa ra trong Báo cáo Khảo sát tiến trình thực hành ESG 2025 mới đây.

“Một bước tiến quan trọng kể từ năm 2022 là việc chính thức hóa vai trò lãnh đạo công tác quản lý ESG. Nếu trước đây việc này còn nhiều mơ hồ, thì hiện nay, các cấu trúc rõ ràng hơn đang dần hình thành, đưa ESG trở thành một chủ đề trọng tâm trong quản trị doanh nghiệp, đòi hỏi trách nhiệm từ cấp lãnh đạo cao nhất”, báo cáo chỉ rõ. 

Chuyển biến tích cực nhất là khoảng trống lãnh đạo đã giảm. Bằng chứng là tỷ lệ doanh nghiệp không có lãnh đạo phụ trách công tác quản lý ESG đã giảm từ 38% trong năm 2022 xuống chỉ còn 25% hiện nay. 

Tuy nhiên, dù các lãnh đạo về ESG đang được bổ nhiệm, một nửa (50%) các doanh nghiệp vẫn hoạt động với vai trò phân tán hoặc quyền hạn hạn chế. Những lãnh đạo ESG được trao quyền đầy đủ đang ngày càng phổ biến, nhưng vẫn chưa trở thành chuẩn mực chung.

Ở cấp độ hội đồng quản trị, vai trò giám sát công tác quản lý ESG đã trở nên có cấu trúc hơn, với hơn một nửa tổ chức hiện có một tiểu ban ESG chuyên trách hoặc một thành viên được chỉ định phụ trách ESG. 

Mặc dù đã có những tiến bộ đáng ghi nhận, theo PwC, vẫn tồn tại hai thách thức đáng kể. 

Có tới gần 1/3 hội đồng quản trị của những doanh nghiệp được hỏi vẫn hoàn toàn không tham gia vào giám sát hay định hướng công tác quản lý ESG – một con số không thay đổi so với ba năm trước. 

Trong khi đó, chỉ 13% thể hiện vai trò lãnh đạo chiến lược một cách chủ động.

Điều này cho thấy rằng, đối với nhiều doanh nghiệp, sự tham gia của hội đồng quản trị vẫn mang tính hình thức, chưa thực sự trở thành một cam kết chiến lược sâu rộng được tích hợp trong toàn bộ hoạt động kinh doanh.

Quản trị là nền tảng định hình

Kết quả khảo sát của PwC cho biết thêm, quản trị là trụ cột ESG phát triển mạnh nhất, cả về mức độ hiểu biết của lãnh đạo lẫn cấu trúc tổ chức chính thức.

Có tới 34% doanh nghiệp tham gia khảo sát đánh giá mức độ hiểu biết của lãnh đạo về yếu tố Quản trị ở mức “nâng cao” – cao hơn đáng kể so với hai yếu tố còn lại là Môi trường và Xã hội. 

Sự tự tin này cũng phản ánh rõ trong thực tiễn, khi hơn một nửa số hội đồng quản trị đã chính thức hóa vai trò giám sát công tác quản lý ESG thông qua các tiểu ban chuyên trách hoặc thành viên được chỉ định.

Ngược lại, mức độ am hiểu của lãnh đạo về các vấn đề môi trường và xã hội vẫn còn hạn chế. 

Bên cạnh đó, tỷ lệ doanh nghiệp mô tả cấu trúc quản trị ESG của mình là “phi chính thức” đã tăng lên 33%. Xu hướng này có thể phản ánh sự trưởng thành trong nhận thức: những gì từng được xem là cấu trúc chính thức cách đây ba năm, thì nay có thể không còn đáp ứng được yêu cầu phức tạp của hiện tại.

Trong 12 tháng tới, liên quan đến trụ cột Quản trị, nhiều doanh nghiệp cho biết sẽ ưu tiên quản lý rủi ro và tuân thủ, theo sau là quản trị doanh nghiệp và báo cáo ESG. Điều này phản ánh chiến lược thực tiễn về “ổn định nội bộ” nhằm xây dựng cấu trúc và quy trình vững chắc.