Mở toang cánh cửa vào các dự án PPP

An Chi Thứ năm, 14/05/2020 - 14:00

Để đón đầu dòng vốn đầu tư nước ngoài hậu Covid-19, nhiều chuyên gia cho rằng, Việt Nam cần sớm có luật đầu tư theo phương thức đối tác công tư với những quy định đột phá để thu hút nhà đầu tư ngoại tham gia vào các dự án hạ tầng.

Các dự án PPP hiện nay chưa có sức hấp dẫn để thu hút các nhà đầu tư nước ngoài.

Trong nhiều năm qua, các nhà đầu tư ngoại rất quan tâm tới các dự án đầu tư phát triển hạ tầng theo hình thức đối tác công tư (PPP) và xây dựng - kinh doanh - chuyển giao (BOT) tại Việt Nam. Tuy nhiên, do nhiều nguyên nhân, việc hút vốn ngoại vào các dự án kiểu này vẫn chưa thực sự đạt được kết quả như kỳ vọng.

Cao tốc Dầu Giây - Phan Thiết là dự án thí điểm đầu tư theo hình thức PPP có sự hỗ trợ của Nhà nước. Khi đó dự án có tổng mức đầu tư khá lớn, khoảng 750 triệu USD. Nhà nước hỗ trợ khoảng 250 triệu USD, nhà đầu tư nước ngoài cùng Tập đoàn Bitexco sẽ bỏ ra 500 triệu USD. Trong đó, riêng Bitexco phải bố trí khoảng 300 triệu USD để thực hiện dự án.

Tuy nhiên, quá trình đàm phán thực hiện dự án này không thành công, đến tháng 3/2018, Thủ tướng Chính phủ đã quyết định chấm dứt việc thí điểm dự án theo cơ chế này.

Thực tế, không chỉ cao tốc Dầu Giây - Phan Thiết mà lâu nay, câu chuyện thu hút dòng vốn đầu tư nước ngoài vào các dự án đầu tư theo hình thức PPP trong lĩnh vực giao thông vận tải cũng còn nhiều khúc mắc.

Trước thực trạng này, Luật PPP đang được xây dựng với nhiều nội dung đổi mới có thể được xem là một cam kết mạnh mẽ của Chính phủ trong việc xây dựng môi trường thể chế pháp lý hiệu quả, ổn định và thuận lợi cho việc triển khai dự án PPP. Tuy nhiên, theo nhiều chuyên gia, dự thảo luật này vẫn còn nhiều điều khoản gây khó khăn cho doanh nghiệp.

Tại tọa đàm trực tuyến "Luật PPP có hấp dẫn nhà đầu tư ngoại" do Viện Nghiên cứu Chính sách và phát triển truyền thông (IPS) tổ chức, luật sư Oliver Massmann, Tổng giám đốc Công ty Luật Duane Morris Việt Nam cho rằng, số lượng các dự án PPP được thực hiện thành công tại Việt Nam rất hạn chế. 

Điều mà nhà đầu tư nước ngoài quan tâm nhất tại các dự án PPP là cơ chế chia sẻ rủi ro cho các nhà đầu tư. Tuy nhiên, điều khoản này trong dự thảo luật vẫn chưa được xem xét một cách cụ thể.

Một vấn đề khác gây khó khăn cho các nhà đầu tư là thủ tục hành chính, không có văn bản luật pháp nào liệt kê tất cả thủ tục nhà đầu tư cần có để thực hiện dự án của mình. 

Bên cạnh đó, một trong những quan ngại lớn nhất được nhiều nhà đầu tư nước ngoài đưa ra là thay đổi pháp luật gây rủi ro cho dự án PPP. Theo đại diện Phòng Thương mại Hoa Kỳ tại Việt Nam, việc thực thi quyền của nhà đầu tư tư nhân theo hợp đồng dự án PPP có khả năng gặp nhiều trở ngại do những thay đổi của luật pháp trong tương lai và các loại giấy phép, văn bản hành chính phát sinh do cơ quan nhà nước có thẩm quyền ban hành sau khi ký kết hợp đồng. 

Còn theo ông Phạm Ngọc Lâm, Phó vụ trưởng Vụ Kinh tế thuộc Văn phòng Quốc hội, cơ chế chia sẻ phần tăng - giảm doanh thu cũng nhận được nhiều ý kiến góp ý của các nhà đầu tư. Nhà đầu tư nước ngoài đánh giá các điều kiện của dự thảo luật hiện đang quá chặt, mang tính thuận lợi hơn cho khu vực công. 

Trong khi đó, khu vực tư nhân bị áp dụng nhiều điều kiện hơn và có một số điều kiện để được chia sẻ giảm thu sẽ khó có thể chứng minh được trên thực tế.

Dự thảo Luật PPP có đủ hấp dẫn nhà đầu tư ngoại?

Để thu hút các nhà đầu tư nước ngoài tham gia đầu tư vào các dự án PPP của Việt Nam, ông Lâm cho rằng, về cơ chế chia sẻ phần tăng, giảm doanh thu, dự thảo luật nên để điều khoản đàm phán trong hợp đồng về mức bảo lãnh doanh thu tối thiểu. Điều kiện cụ thể của bảo lãnh doanh thu tối thiểu tùy thuộc vào bản chất của từng dự án. 

Dự thảo luật mới cần có cơ sở pháp lý đủ rõ để chi tiêu ngân sách đối với bảo lãnh doanh thu dự án PPP hay thực hiện cơ chế quỹ như kinh nghiệm một số nước.

Bên cạnh đó, cần bổ sung hai loại bảo lãnh Chính phủ đã có trong dự thảo trước đây về việc bảo lãnh cam kết thực hiện nghĩa vụ theo hợp đồng của các cơ quan ký tất cả các hợp đồng đã được thỏa thuận liên quan đến việc thực hiện dự án PPP. Đồng thời, bảo lãnh đối với các nghĩa vụ của các nhà cung cấp trong việc cung cấp nguyên liệu đầu vào chủ yếu cho hoạt động sản xuất và kinh doanh của dự án PPP.

Các dự án PPP trong tương lai (đặc biệt là trong lĩnh vực năng lượng tái tạo) có thể sẽ cần tiếp cận với mặt biển. Việc Nhà nước đảm bảo quyền tiếp cận mặt biển là rất cần thiết để thu hút các nhà đầu tư quốc tế cho các dự án đó.

Để khuyến khích các dự án do nhà đầu tư đề xuất, ông Lâm khuyến nghị bổ sung quy định nguyên tắc các ưu đãi trong đấu thầu cho tất cả nhà đầu tư đề xuất dự án. Dự thảo Luật không nên bắt buộc sử dụng nhà thầu trong nước và thầu phụ trong nước¸ cho phép sử dụng nhà cung cấp trong nước và nước ngoài theo sự lựa chọn của nhà đầu tư.

Mặt khác, quy định hạn chế quyền của nhà đầu tư chuyển nhượng một phần cổ phần/phần vốn góp trong dự án PPP cho nhà đầu tư khác tính đến khi hoàn thành xây dựng công trình cũng chưa phù hợp. Do đó, cần cho phép bổ sung thêm thành viên (thành viên mới hoặc thành viên liên kết) trong tổ hợp các nhà đầu tư ngay trong giai đoạn xây dựng.

Quy định về thu xếp tài chính trong vòng 12 tháng kể từ khi ký hợp đồng PPP (hoặc trong vòng 18 tháng trong trường hợp báo cáo nghiên cứu tiền khả thi thuộc thẩm quyền phê duyệt của của Quốc hội và Thủ tướng Chính phủ) là không phù hợp. Các cơ quan quản lý nhà nước nên có các ngoại lệ cho việc quy định thời hạn nói trên hoặc gia hạn thời hạn thu xếp tài chính cho nhà đầu tư để thực hiện dự án nghị định hoặc thông tư phụ thuộc vào ngành nghề, quy mô và những yếu tố khác.

Cũng theo ông Lâm, các nhà đầu tư nước ngoài khuyến nghị kiểm toán tuân thủ chỉ nên áp dụng đối với khu vực công, chứ không phải cho các nhà đầu tư hoặc doanh nghiệp dự án. Dự thảo luật cần nêu rõ khi nào Kiểm toán Nhà nước sẽ được tiến hành kiểm toán; việc định giá tài sản khi chuyển giao cho Nhà nước nên được thực hiện bởi kiểm toán độc lập. Kiểm toán Nhà nước sẽ kiểm tra sau đó các kết quả định giá là một phần của kiểm toán tuân thủ.

Tạo điều kiện thuận lợi thu hút đầu tư PPP

Tạo điều kiện thuận lợi thu hút đầu tư PPP

Tiêu điểm -  8 năm
Chính phủ vừa có thông báo kết luận của Phó thủ tướng Trịnh Đình Dũng - Trưởng Ban chỉ đạo về đầu tư theo hình thức đối tác công - tư.
Tạo điều kiện thuận lợi thu hút đầu tư PPP

Tạo điều kiện thuận lợi thu hút đầu tư PPP

Tiêu điểm -  8 năm
Chính phủ vừa có thông báo kết luận của Phó thủ tướng Trịnh Đình Dũng - Trưởng Ban chỉ đạo về đầu tư theo hình thức đối tác công - tư.
Phê duyệt đầu tư dự án PPP cao tốc Tuyên Quang - Phú Thọ

Phê duyệt đầu tư dự án PPP cao tốc Tuyên Quang - Phú Thọ

Tiêu điểm -  5 năm

Dự án cao tốc Tuyên Quang - Phú Thọ có tổng mức đầu tư 3.271 tỷ đồng theo hình thức PPP, loại hợp đồng BOT, nhằm giảm ùn tắc giao thông trên tuyến Quốc lộ 2.

Luật mới sẽ giúp thu hút được nhà đầu tư lớn vào các dự án PPP

Luật mới sẽ giúp thu hút được nhà đầu tư lớn vào các dự án PPP

Tiêu điểm -  5 năm

Theo Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và đầu tư Nguyễn Đức Trung, việc chỉ có nghị định chưa đảm bảo khung pháp lý cao nhất để điều chỉnh hoạt động của các dự án PPP dẫn đến nhiều tồn tại trong thời gian vừa qua.

Việt Nam không có dự án PPP nào chuẩn theo quy định?

Việt Nam không có dự án PPP nào chuẩn theo quy định?

Tiêu điểm -  6 năm

Theo ông Tony Foster, Trưởng Nhóm Công tác cơ sở hạ tầng của Diễn đàn Doanh nghiệp Việt Nam 2018, tại Việt Nam hầu như không có dự án PPP nào theo đúng Nghị định 15 và 63 của Chính phủ về quy chế cho dự án PPP.

Nghị định mới về đầu tư PPP: Vốn chủ sở hữu không được thấp hơn 20% tổng mức đầu tư

Nghị định mới về đầu tư PPP: Vốn chủ sở hữu không được thấp hơn 20% tổng mức đầu tư

Tiêu điểm -  7 năm

Nhiều vấn đề nổi cộm trong thực hiện dự án BOT, BT thời gian qua được kỳ vọng sẽ hạn chế hơn khi nghị định mới về đầu tư theo hình thức đối tác công tư có hiệu lực thi hành.

Nhà nước quyết định giá đất: Cơ hội ổn định thị trường, nhưng cần tránh 'xa rời thực tiễn'

Nhà nước quyết định giá đất: Cơ hội ổn định thị trường, nhưng cần tránh 'xa rời thực tiễn'

Tiêu điểm -  1 ngày

Các chính sách về định giá đất chỉ có thể phát huy hiệu quả khi kết hợp được vai trò điều tiết của nhà nước với yếu tố thị trường trong khuôn khổ quản trị hiện đại.

TP.HCM kiến tạo thành phố thông minh từ cuộc chuyển đổi kép

TP.HCM kiến tạo thành phố thông minh từ cuộc chuyển đổi kép

Tiêu điểm -  2 ngày

Chuyển đổi số và chuyển đổi xanh đang trở thành hai trụ cột chiến lược giúp TP.HCM kiến tạo mô hình đô thị thông minh – xanh – số, với sự đồng hành của các đối tác từ Nhật Bản.

Phát hành Đặc san 'Phụng sự' kỷ niệm 8 năm sinh nhật TheLEADER

Phát hành Đặc san 'Phụng sự' kỷ niệm 8 năm sinh nhật TheLEADER

Tiêu điểm -  3 ngày

Nhân dịp sinh nhật 8 năm (8/8/2017 - 8/8/2025), Tạp chí điện tử Nhà Quản Trị phát hành Đặc san TheLEADER chủ đề Phụng sự nhằm tuyên truyền Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị.

Rào cản ngăn doanh nghiệp tiếp cận các ưu đãi thuế quan

Rào cản ngăn doanh nghiệp tiếp cận các ưu đãi thuế quan

Tiêu điểm -  3 ngày

Thực tế cho thấy, việc đáp ứng đầy đủ tiêu chí xuất xứ để hưởng ưu đãi thuế quan không hề đơn giản.

Cần Thơ cần tháo gỡ nhiều nút thắt

Cần Thơ cần tháo gỡ nhiều nút thắt

Tiêu điểm -  4 ngày

Cần Thơ được kỳ vọng là cực dẫn dắt tăng trưởng vùng Đồng bằng sông Cửu Long nhưng đang phát triển chưa tương xứng với tiềm năng do vướng nhiều điểm nghẽn.

Đặc khu Vân Đồn: Đường băng mới cho nhà đầu tư dài hạn

Đặc khu Vân Đồn: Đường băng mới cho nhà đầu tư dài hạn

Nhịp cầu kinh doanh -  11 giờ

Trong làn sóng đầu tư vào bất động sản nghỉ dưỡng, Vân Đồn đang nổi lên như một “tọa độ vàng” mới với tiềm năng tăng trưởng dài hạn.

Sếp Amazon: Việt Nam trước cơ hội vàng xuất khẩu qua thương mại điện tử

Sếp Amazon: Việt Nam trước cơ hội vàng xuất khẩu qua thương mại điện tử

Leader talk -  18 giờ

Giữa bối cảnh kinh tế toàn cầu có nhiều biến động, xuất khẩu qua thương mại điện tử đang mở ra cánh cửa cho các doanh nghiệp Việt Nam tiếp cận thị trường quốc tế.

Làn sóng đại dự án 'kích nổ' nguồn cung biệt thự, liền kề

Làn sóng đại dự án 'kích nổ' nguồn cung biệt thự, liền kề

Bất động sản -  18 giờ

Hàng loạt các đại dự án khu đô thị bùng nổ trên khắp cả nước đã khiến nguồn cung nhà ở thấp tầng trong 6 tháng đầu năm 2025 tăng vọt.

Văn Phú: Kiến tạo không gian sống vị nhân sinh

Văn Phú: Kiến tạo không gian sống vị nhân sinh

Bất động sản -  18 giờ

Ông Tô Như Toàn, Chủ tịch Công ty CP Phát triển Bất động sản Văn Phú, đã nuôi dưỡng triết lý “bất động sản vị nhân sinh” từ nhiều năm trước, và cuốn sách Đô thị vị nhân sinh của Jan Gehl như một sự đồng điệu tư tưởng, tiếp thêm niềm tin để ông kiên định hiện thực hóa tầm nhìn ấy trong chiến lược phát triển doanh nghiệp.

Đông Tây Land giải mã làn sóng vốn Bắc đổ vào bất động sản miền Nam

Đông Tây Land giải mã làn sóng vốn Bắc đổ vào bất động sản miền Nam

Bất động sản -  18 giờ

Mặc dù đã tăng trưởng khá mạnh trong thời gian vừa qua, song ông Nguyễn Thái Bình, Tổng giám đốc Đông Tây Land cho rằng, dư địa thu hút dòng tiền đầu tư bất động sản từ miền Bắc vào miền Nam vẫn còn rất lớn trong thời gian tới.

Từ ‘cái bóng’ đến người dẫn dắt

Từ ‘cái bóng’ đến người dẫn dắt

Hồ sơ quản trị -  18 giờ

Là tổng quản lý người Việt đầu tiên của tập đoàn quốc tế Six Senses tại Việt Nam, ông Lê Đại Hải chọn một con đường khác biệt: phát triển Ana Mandara Cam Ranh bằng sự chân thành, tinh thần bản sắc và dịch vụ cá nhân hóa đến từng chi tiết - nơi “phần mềm là hồn Việt Nam” và giá trị được đo bằng ký ức khách mang về.

Tập đoàn T&T thổi bùng 'đại tiệc âm nhạc' tại Tây Ninh

Tập đoàn T&T thổi bùng 'đại tiệc âm nhạc' tại Tây Ninh

Ống kính -  18 giờ

Từ mạch nguồn di sản vùng đất Chín Rồng đến những thanh âm hiện đại giữa lòng Thành phố thiên niên kỷ T&T City Millennia, đại nhạc hội “Khơi mạch nguồn di sản – Vững bước kỷ nguyên mới” đã thắp sáng miền đất Tây Ninh bằng một bản giao hưởng nghệ thuật của quá khứ, hiện tại và tương lai giao thoa trong cùng một khát vọng Việt.