Phát triển bền vững

Truyền thông giảm thiểu rác thải hiệu quả thông qua nâng cao vai trò của giới

Phạm Sơn Thứ năm, 19/11/2020 - 14:02

Người phụ nữ có nhiều đặc điểm khác với nam giới về nhận thức, thái độ cũng như vai trò trong vấn đề quản lý rác thải, bảo vệ môi trường.

Bà Phạm Nhật Nga, Giám đốc Công ty tư vấn giải pháp sáng tạo Creatio. Ảnh: Học viện Phụ nữ Việt Nam.

Đánh giá về tình trạng rác thải sinh hoạt tại Việt Nam, TS. Phạm Quỳnh Hương, Chi hội phó Chi hội Nữ trí thức bảo vệ môi trường và phát triển bền vững, Hiệp hội Nữ trí thức Việt Nam cho biết, chu trình quản lý rác thải, đặc biệt là ở những đô thị có sự đóng góp của cả lực lượng chính thức và phi chính thức.

Trong cả hai lực lượng trên, nữ giới chiếm số đông ở các khâu tiếp xúc trực tiếp với nguồn rác thải, cụ thể là những người đồng nát, ve chai trong lực lượng phi chính thức và lao công, nhân viên môi trường trong lực lượng chính thức.

Bên cạnh đó, trong gia đình, người phụ nữ cũng thường đảm nhiệm các công việc liên quan trực tiếp đến rác thải sinh hoạt như mua sắm, nội trợ và thải bỏ rác.

Đồng quan điểm với bà Hương, bà Phạm Nhật Nga, Giám đốc Công ty tư vấn giải pháp sáng tạo Creatio cho biết, một số nghiên cứu mới đây đã chỉ ra sự khác biệt về thái độ cũng như nhận thức về rác thải nhựa giữa nam và nữ tại Việt Nam.

Cụ thể, nghiên cứu đã chỉ ra rằng, phụ nữ thường tỏ ra quan tâm hơn tới đường đi của rác thải sau khi vứt bỏ và thu gom cũng như có xu hướng tiết giảm, tái sử dụng hơn là các hoạt động tái chế.

Tuy nhiên, phụ nữ Việt Nam tỏ ra chưa sẵn sàng với các quy định về chống rác thải nhựa, thậm chí 7% nữ giới tham gia khảo sát cho rằng, các quy định này tạo ra sự bất tiện trong sinh hoạt cũng như đời sống.

Theo bà Nga, những đặc điểm trên tương đối phù hợp với sự khác biệt về vai trò trong đường đi của rác thải cũng như chuỗi giá trị tái chế. Các chuyên gia cũng nhận định, cần phải nghiên cứu kỹ lưỡng về những yếu tố này để thiết kế chính sách và chương trình truyền thông cụ thể và phù hợp.

Truyền thông hiệu quả thông qua lồng ghép vai trò của giới

Một số nghiên cứu từ năm 1994 đã chỉ ra sự tương quan giữa thái độ về các vấn đề môi trường với nhận thức và nhân sinh quan. Cụ thể, các mối quan tâm về môi trường được điều hướng bởi 3 xu hướng, bao gồm tính vị kỷ, đặt lợi ích cá nhân lên cao nhất, tính vị tha, quan tâm đến cộng đồng và xã hội và tính sinh quyển, quan tâm đến mọi hình thức sinh vật sống.

Các chiến dịch truyền thông thay đổi hành vi, hướng tới tiêu dùng xanh suốt thời gian qua thường đi theo mẫu “hãy làm vì môi trường”. Tuy nhiên, bà Nga cho biết, cụm từ “vì môi trường” đang đi theo hướng đề cao tính vị tha và tính sinh quyển. 

Bà Nga nhận định, các chương trình truyền thông thay đổi hành vi cần được thiết kế hướng tới tính vị kỷ để tối ưu hóa hiệu quả, tức là đưa ra các thông điệp về giá trị nhận được khi bảo vệ môi trường, cái giá phải trả khi môi trường ô nhiễm, tránh đi theo lối mòn của sự sáo rỗng, hô hào khẩu hiệu.

Đây chính là cơ sở quan trọng để lồng ghép sự khác biệt về giới tính vào các chiến dịch truyền thông, đặc biệt là đề cao vai trò của người phụ nữ trong tiêu thụ sản phẩm, thải bỏ rác thải và quản lý chất thải của gia đình, tuy nhiên cũng cần cân đối giữa nam và nữ, tránh gây ra suy nghĩ trách nhiệm trong xử lý rác thải thuộc về nữ giới.

Cùng với đó, bà Nga nhấn mạnh, cần phải loại bỏ suy nghĩ tiêu cực về nghề dọn dẹp vệ sinh, lao công, ve chai, đồng nát thông qua đẩy mạnh truyền thông, coi đấy như những nghề nghiệp bình thường, thậm chí là nghề nghiệp đáng được tôn vinh, trân trọng.

Hàm ý chính sách

TS. Nguyễn Sỹ Linh, chuyên gia Viện Chiến lược và chính sách tài nguyên và môi trường, Bộ Tài nguyên và môi trường nhận xét, nhiều chính sách, bao gồm hệ thống quy định pháp luật, thông tư, nghị định… đã được chính phủ ban hành nhằm giảm thiểu rác thải nhựa nói riêng và phát triển bền vững nói chung.

Tuy nhiên, quá trình thực thi các chính sách kể trên chưa thực sự hiệu quả do thiếu tính tiếp nối giữa việc ban hành và điều chỉnh, thực hiện, quá trình xây dựng cũng chưa nhận được sự tham gia hiệu quả từ các tham vấn, hội thảo, đề xuất.

Về vấn đề lồng ghép vai trò của giới trong xây dựng chính sách môi trường, ông Linh nhận định cần phải dựa trên nguyên tắc trách nhiệm ngang bằng giữa cả nam và nữ, mặc dù có thể nữ giới sẽ mang lại hiệu quả giảm thiểu rác thải tốt hơn.

Chính sách nên đi sâu vào khía cạnh về các tác động cũng như vai trò riêng của nam giới và nữ giới trong các khâu từ tiêu dùng, thải bỏ tới phân loại và tái chế để xây dựng những mảnh ghép riêng, chi tiết, tạo ra động lực thực thi một cách hiệu quả và nghiêm túc.

Mắt xích chiến lược trong chuyển đổi xanh ngành dệt may

Mắt xích chiến lược trong chuyển đổi xanh ngành dệt may

Phát triển bền vững -  4 giờ

Trước sức ép ESG, ngành dệt may Việt Nam buộc phải tái định nghĩa “sự bền vững” và ngân hàng đang trở thành mắt xích chiến lược trong hành trình đó.

Trái dừa Việt 'thay đổi cuộc chơi' tại Mỹ bằng chiến lược ít ai ngờ

Trái dừa Việt 'thay đổi cuộc chơi' tại Mỹ bằng chiến lược ít ai ngờ

Phát triển bền vững -  2 ngày

Ban đầu, khi thương hiệu dừa Thái Lan đã phổ biến ở Mỹ, Vina T&T phải áp dụng chiến lược "đem cho, đem tặng" tại các siêu thị để người tiêu dùng làm quen với khẩu vị dừa Bến Tre.

Khủng hoảng khí hậu - rủi ro an ninh lương thực và bài toán chuyển đổi của Việt Nam

Khủng hoảng khí hậu - rủi ro an ninh lương thực và bài toán chuyển đổi của Việt Nam

Phát triển bền vững -  5 ngày

An ninh lương thực tại Việt Nam sẽ phụ thuộc vào khả năng phát triển hệ thống nông-lương thực bền vững, an toàn trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng nghiêm trọng.

Loại bỏ hoàn toàn quan điểm 'bảo vệ môi trường cản trở tăng trưởng kinh tế'

Loại bỏ hoàn toàn quan điểm 'bảo vệ môi trường cản trở tăng trưởng kinh tế'

Phát triển bền vững -  6 ngày

Trên thực tế, bảo vệ môi trường có thể coi như một hình thức đầu tư, đem lại lợi ích cho doanh nghiệp, nhà đầu tư và các bên liên quan nếu triển khai bài bản và có hiệu quả.

Sức ép toàn cầu buộc vật liệu xây dựng Việt đổi luật chơi

Sức ép toàn cầu buộc vật liệu xây dựng Việt đổi luật chơi

Phát triển bền vững -  1 tuần

Ngành vật liệu xây dựng Việt Nam đang bước vào cuộc chuyển mình tất yếu, dưới sức ép toàn cầu, kỳ vọng thị trường và nhu cầu phát triển bền vững.

TPBank biến concert thành ‘vũ trụ trải nghiệm số’ khiến giới trẻ mê mẩn

TPBank biến concert thành ‘vũ trụ trải nghiệm số’ khiến giới trẻ mê mẩn

Nhịp cầu kinh doanh -  2 giờ

Đi concert nhưng lại “trót” phải lòng… Bank Tím! Đó là cảm nhận của nhiều fan hâm mộ khi tham dự Em Xinh “Say Hi” concert đêm 2 và trải nghiệm các hoạt động của TPBank tại sự kiện.

Mắt xích chiến lược trong chuyển đổi xanh ngành dệt may

Mắt xích chiến lược trong chuyển đổi xanh ngành dệt may

Phát triển bền vững -  4 giờ

Trước sức ép ESG, ngành dệt may Việt Nam buộc phải tái định nghĩa “sự bền vững” và ngân hàng đang trở thành mắt xích chiến lược trong hành trình đó.

Thị trường chứng khoán Việt Nam trước thách thức về dòng vốn mới

Thị trường chứng khoán Việt Nam trước thách thức về dòng vốn mới

Tài chính -  7 giờ

Thị trường cần cả dòng tiền nội và ngoại ổn định, cùng với cải thiện minh bạch và quản trị doanh nghiệp, để biến cơ hội nâng hạng thành vốn ngoại bền vững.

Doanh nghiệp Việt Nam - Campuchia hướng tới 20 tỷ USD thương mại song phương

Doanh nghiệp Việt Nam - Campuchia hướng tới 20 tỷ USD thương mại song phương

Tiêu điểm -  8 giờ

Việt Nam có gần 200 dự án đầu tư tại Campuchia với tổng vốn đăng ký gần 3 tỷ USD, chủ yếu tập trung vào các lĩnh vực nông nghiệp, tài chính - ngân hàng, năng lượng và hạ tầng.

Tỷ phú Nguyễn Thị Phương Thảo: Đường đi để Việt Nam dẫn đầu kỷ nguyên vàng về công nghệ

Tỷ phú Nguyễn Thị Phương Thảo: Đường đi để Việt Nam dẫn đầu kỷ nguyên vàng về công nghệ

Leader talk -  8 giờ

Khi Chính phủ và doanh nghiệp bắt tay nhau cùng chung một mục tiêu, sức mạnh ấy có thể mở ra các kỳ tích cho Việt Nam trong kỷ nguyên số và đổi mới sáng tạo.

Chính sách mới mở đường, nhà ở xã hội bứt phá

Chính sách mới mở đường, nhà ở xã hội bứt phá

Bất động sản -  8 giờ

Với hàng loạt chỉ đạo quyết liệt từ Chính phủ và đặc biệt là sự ra đời của Nghị định 261, phân khúc nhà ở xã hội đang đứng trước cơ hội bứt phá mạnh mẽ. Những "nút thắt" cố hữu về quỹ đất và thủ tục pháp lý đang dần được tháo gỡ, mở đường cho mục tiêu an cư của hàng triệu người lao động.

Tập đoàn DOJI liên tiếp được vinh danh các giải thưởng uy tín

Tập đoàn DOJI liên tiếp được vinh danh các giải thưởng uy tín

Nhịp cầu kinh doanh -  11 giờ

Tập đoàn DOJI tiếp tục đánh dấu những cột mốc tự hào trên hành trình phát triển, minh chứng cho tầm nhìn và năng lực của một doanh nghiệp Việt chủ động đón đầu tương lai.