Quy hoạch phát triển điện VIII đưa ra chiến lược phát triển ngành điện quốc gia trong thời kỳ 2021 – 2030, tầm nhìn tới 2045 được Bộ Công thương giao cho Cục Điện lực và năng lượng tái tạo chủ trì lập đề án, hiện đã trình dự thảo lần 3 để Bộ Công thương xin ý kiến rộng rãi.
Theo báo cáo của Bộ Công thương, đề án quy hoạch điện VIII bao gồm 19 chương, đưa ra cụ thể các nội dung liên quan tới hiện trạng hệ thống điện quốc gia, nhu cầu tiêu thụ điện… từ đó đưa ra chương trình phát triển nguồn điện, lưới điện.
Quy hoạch điện VIII được đưa ra trong bối cảnh quy hoạch điện VII có tầm nhìn tới năm 2030, đã qua nhiều lần điều chỉnh để đảm bảo phát triển kinh tế, duy trì an ninh năng lượng, tuy nhiên quá trình thực hiện vẫn xảy ra nhiều bất cập, khó khăn, đặc biệt là các dự án chậm tiến độ, vấn đề bảo vệ môi trường.
Phó thủ tướng Chính phủ Trịnh Đình Dũng nhận định, việc xây dựng, hoàn thiện và sớm phê duyệt đề án quy hoạch điện VIII là điều vô cùng quan trọng để huy động các nguồn lực, giúp phát triển bền vững ngành điện, đáp ứng nhu cầu điện sản xuất và tiêu dùng, đảm bảo an ninh năng lượng.
Ưu tiên năng lượng tái tạo
Phó thủ tướng Trịnh Đình Dũng nhận định, thủy điện đã được khai thác gần như tối đa hiệu quả, do đó không còn nhiều dư địa để tiếp tục phát triển.
Như vậy, các dự án thủy điện trong thời gian tới cần phải được tính toán chặt chẽ để hạn chế tối đa tác động tiêu cực, đảm bảo bảo vệ môi trường, đặc biệt là bảo vệ rừng phòng hộ, rừng đầu nguồn, bảo vệ sinh kế của người dân.
Các nguồn năng lượng tái tạo như điện gió, điện mặt trời là nguồn tài nguyên vô cùng quan trọng của quốc gia, cần được ưu tiên phát triển. Đây cũng là quan điểm của đề án quy hoạch điện VIII về nhiên liệu cho sản xuất điện.
Tuy nhiên, việc phát triển điện tái tạo vẫn đang vấp phải cản trở do sự bất ổn định, thời gian phát điện không đều, phụ thuộc nhiều vào các yếu tố thời tiết và khó điều chỉnh linh hoạt công suất.
Vì vậy, Phó thủ tướng đề nghị phát triển năng lượng tái tạo cần phải có kế hoạch dự trữ điện, đảm bảo an toàn hệ thống, lắp đặt gần các nguồn phụ tải để tinh giảm chi phí.
Về việc phát triển năng lượng tái tạo tại Việt Nam, nhiều chuyên gia cũng đề xuất cần tính toán để giải quyết các cản trở về chi phí sản xuất điện. Cùng với đó, các dự án điện gió, điện mặt trời cần sử dụng quỹ đất tương đối lớn, vì vậy nên có giải pháp để đảm bảo sinh kế của người dân, tránh những mâu thuẫn không đáng có gây ra bất ổn trong xã hội.
Có nên xây mới nhiệt điện than?
Nhiệt điện than đang được nhiều cơ quan, tổ chức, nhà đầu tư trên toàn thế giới nhắc tới như một “tội đồ” gây ra ô nhiễm môi trường, gia tăng phát thải nhà kính, ảnh hưởng tiêu cực tới khí hậu. Nhiều dự án nhiệt điện than trên thế giới, trong đó có dự án Vĩnh Tân 3 của Việt Nam đang gặp khó khăn vì bị nhà đầu tư rút vốn.
Quy hoạch điện VIII, với quan điểm ưu tiên phát triển năng lượng tái tạo đã loại bỏ 5.000MW nhiệt điện than tại mốc năm 2030 cũng như tăng tỷ trọng năng lượng tái tạo từ 21% lên tới 32,5%. Thực tế, cơ cấu điện than cũng đang ngày càng giảm trong công suất nguồn điện.
Mới đây, một số cá nhân, tổ chức đã đưa ra kiến nghị cần phải xem xét lại tính khả thi cũng như hệ lụy của phát triển các dự án nhiệt điện than mới trong giai đoạn 10 năm tới. Mặt khác, trong khoảng thời gian này, theo như đề án quy hoạch điện VIII, vẫn chưa thực sự có sự đột phá về chính sách để tạo cơ hội cho năng lượng tái tạo.
Tuy nhiên, theo Phó thủ tướng, điện than vẫn là nguồn năng lượng vô cùng quan trọng để đảm bảo an ninh năng lượng của Việt Nam. Điện than góp phần duy trì sự ổn định của nền điện cũng như đảm bảo cung ứng đủ điện cho sinh hoạt và sản xuất.
Mặt khác, các dự án nhiệt điện than cũng đang được ứng dụng công nghệ mới, giúp giảm thiểu nhất định lượng phát thải độc hại gây ra ô nhiễm môi trường.
